The Project Gutenberg eBook of "Verdaj fajreroj": Kolekto da versaĵoj This ebook is for the use of anyone anywhere in the United States and most other parts of the world at no cost and with almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included with this ebook or online at www.gutenberg.org. If you are not located in the United States, you will have to check the laws of the country where you are located before using this eBook. Title: "Verdaj fajreroj": Kolekto da versaĵoj Author: Roman Frenkel Release date: May 8, 2015 [eBook #48896] Most recently updated: October 24, 2024 Language: Esperanto Credits: Produced by Andrew Sly, Mark C. Orton, Marc Vanden Bempt and the Online Distributed Proofreading Team at http://www.pgdp.net *** START OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK "VERDAJ FAJREROJ": KOLEKTO DA VERSAĴOJ *** ROMANO FRENKEL. “VERDAJ FAJREROJ” KOLEKTO DA VERSAĴOJ. _AL VERDA STELO -- ETERNA FIDELO._ Prezo: 40 Spesdekoj = 1.00 franko = 80 pfenigoj. AL LA MEMORO DE MIA ĴUS MORTINTA DE NEKONATA KRIMA MANO, KARA, NEFORGESEBLA EDZINO MI DEDIĈAS ĈI-TIUN VERKETON. LA AŬTORO. 12, VI, 1908. Nur antaŭ apenaŭ dek jaroj Sub la fianĉina vualo, Kun flora ornamo en haroj Ŝi staris kun mi ĉe altaro; Kaj estis senvivaj la floroj Faritaj per manoj de l’ homo, Sed ĝojis en ni niaj koroj Malgraŭ de la vintra malvarmo.... Kaj nun post apenaŭ dek jaroj Kaj preskaŭ en sama ornamo Kun floroj vivplenaj en haroj Revenis ŝi al la altaro; Per volo mistera de l’ sorto Ŝi kuŝis malviva en ĉerko, Kaj ploris mi, ploris senforta, Sed ĝojis la verdo de majo... 12. VI. 1908. KREDU!... Kiam bruas la mar’, kiam batas la ond’, Kiam ĝemas ventego terura, -- Kredu: venos la hor’ -- trankviliĝos la mond’, Glata estos la maro lazura. Kiam ploras l’ anim’, kiam premas dolor’, Kiam ĉia forestas espero, -- Kredu: venos la hor’ -- kaj paciĝos la kor’, Via tute foriĝos sufero! 4, VII, 1905. DU MINIATUROJ POR ENMUZIKIGO. (Dediĉitaj al S-o J. Rozits). 1. Ĉarmega nokt’... briletas lun’... Trilkantas najtingalo... Ho for, dolor’! Ripozu kor’ Por taga vivbatalo! 2. De arba juna folieto al ekflorinta floro Rosguto falis: ĉu estas ĝi saluto gaja, Feliĉdezira al naskito maja -- Ĉu pri baldaŭa florpereo antaŭsenta ploro?!... VI, 1907. AL ŜI. Ho, jes! Mi amas vin: Do kial ĉiam duboj? Belega sur fruntet’ Do kial ĉiam nuboj? Rigardu, ho anĝel’: Ĉirkaŭe reĝas gajo! Ĉu estas la natur’ Alia dum la Majo? Ĉu estas mia sent’ Alia ol la ama: Ĉar estas la belec’ Kaj vi -- afero sama!? Se eĉ ne amus mi, Ridet’ malgaja sole Sur via vizaĝet’ Amigus min nevole. 19, XI, 1907. Ne povas ĉiam nubo griza Bar’ esti al sunlumo: Ĝi devas: ĉu sur teron fali Per fulmotondra pluvo, Ĉu malaperi, kiel fumo, Venkita de sunvarmo. 9. VI. 1907. AL SIRIUS’O. Ho sankta stel’ de Egiptuj’ antikva, Plej bela stel’ sur vintra la ĉiel’, Dum la malvarm’ de longa frosta nokto Vi memorigas pri eterna cel’! Ĉirkaŭe -- neĝ’, ĉirkaŭe -- rigideco En la silent’ profunda de l’ natur’, -- Sed ĉarme vi radias, stelo suda: Kaj scias mi, ke ĉio dormas nur; Ke estas land’ en kiu ĉielmeze Vi brilas al ĉiamevarma ter’. Kaj sentas mi: ekzistas font’ eterna De l’ am’ de bel’ de l’ vivo kaj esper’! 9, VI, 1907. ANKAŬ... Ankaŭ dum vintro frostega Troviĝas birdet’, kiu trilas; Ankaŭ dum nokto malhela Troviĝas stelet’, kiu brilas! Inter la nuboj grizegaj Ankaŭ traiĝas la suno; Portas venteto la suda Varmon eĉ dum la aŭtuno! Ankaŭ en mond’ egoista Troviĝas la kor’, kiu amas; Ankaŭ dum hor’ de l’ mizero Konsolas esper’, kiu flamas. KANTO SOMERA. Pasie tremetas varmega aero La teron ĉiel’ ĉirkaŭprenas, En brila ornamo Ĝi svenas de l’ amo, Kaj kreas la Forto-Mistero! Kaj estas venkita la morta fantomo, Ĉirkaŭe la vivo festenas, Kaj ĉio obeas Al Fort’, kiu kreas Por cel’ nekonata al homo! 6, V, 1908. KANTO AŬTUNA. Jam spiras aŭtuno Per sia malvarmo kruela; Malgaje, malbrile rigardas la suno Kaj ploras pluvanta ĉielo... Kaj ĉiam minace Alrampas grizegaj la nuboj; De pensoj malgajaj jam estas mi laca, Penetras animon la duboj... 6. V. 1908. VINTRA KANTETO. Tuta vestis sin ter’ per mantelo, Pli brila, ol blanka lili’; Kiel plej pitoreska juvelo Radias arbar’ sen foli’. Kiel kron’ diamanta de l’ reĝo, De l’ suno sub hela radi’ Brilas ĝia ornamo el neĝo; Glorkantas la kor’ al la Di’, Ĉar mi sentas Lin en la aero, En frosta vigliga ventet’ Kaj en ĉiu glacia larmero, En gaja pasera kantet’. 11. III. 1908. KANTETO PRINTEMPA. De tago al tago Jam pli kaj pli varma Fariĝas la suno, kaj ĉarma; Glacio sur lago Nun jam ekdegelas, La vintron printempo forpelas. Al mia orelo Arbar’ el apuda Alflugas kaj kantas vent’ suda: Pri bono kaj belo, Pri am’ kaj espero, Pri baldaŭ venonta somero; Kaj, kiel kis’ dolĉa De ĉarma knabino, De l’ sud’ malproksima filino, Kares’ per ensorĉa En mian animon Ĝi verŝas feliĉon senliman. 21. I. 1908. LA ROSERO (Varianto). De ametrema kverkfolio juna Ekfalis al floranta violfloro Ĉarma Da ros’ brilanta ero... Ĉu ĝojo estas ĝi pri amo nuna Ĉu pri baldaŭa florpereo ploro Larma De kora malespero? 3. V. 1908. LA LILIO. En ombra varmet’ de tilio, Kun plora malĝoj’, sub foli’ Sopiras pri suno lilio -- Petplendas al la papili’: «Ho, kara flirtul’ de l’ aero, -- «De l’ kampo verdeta sur ter’ «Floretas sen ia sufero «Lilio en plena liber’; «Kisetas ĝin suno karese, «Ĝi svenas en ama forges’, «Kaj kantas ĝi dolĉe, senĉese «Kun ame-ebria ekspres’. «Rakontu do, ho papilio, «Al tiu feliĉa lili’ «Ke ploras mi sub la folio «En ombro de granda tili’. 6. III. 1908. LA ŜAŬMO DE L’ ONDO. La reĝo de l’ tago, en togo purpura Jam finis iradon ĉielan Kaj laca baniĝis en akvo lazura Verŝante la lumon ruĝhelan; La mano en mano, ni sidis trankvile Sur bordo de l’ maro kvieta, Al ŝiaj koralaj lipetoj simile Ruĝetis nubeto strieta... Subite alkuris la ond’ diafana Kaj bordon kun am’ ĉirkaŭprenis, -- Sed ĝia sopir’ al feliĉ’ estis vana: De l’ forta ekbato ĝi svenis. Kaj mortis la ondo, nur ŝaŭmo neĝbrila Perliĝis en ruĝ’ de l’ vespero; La lastan saluton venteto facila Alportis de l’ sun’ al la tero. Kaj jen malaperis la ŝaŭmo ruĝpala Kun ĝema plaŭdson’ de pasio; De l’ suno, droninta en akvo kristala, Trakuris la lasta radio. Ho, ĉu ne simile al ŝaŭmo de l’ ondo Pasi’ malaperis de l’ amo?! Nun sola, solega mi restis en mondo, Finbrulas de l’ viv’ mia flamo... 20. I. 1908. «AL VERDA STELO -- ETERNA FIDELO» 1. LA KORO FIDELA. Sincera fervoro Fidela de koro Pli bone, ol oro, Nin helpos atingi la celon! En ĉia danĝero La sankta espero, Pli forta, ol fero, Nin helpos konservi fidelon! 24. I. 1908. 2. DEZIRU -- VI POVOS! Se dum la batalo Por la idealo Laciĝis labori vi sola, Kaj se el la koro Forflugis fervoro -- Por helpo kaj vorto konsola Nur serĉu amikon -- Vi trovos! Se cel’ estas bela Kaj koro fidela, Se vojon nur rektan vi iros, Se nur vi ne cedos, Kuraĝon posedos, Ĝis lastan vi spiron elspiros -- Deziru nur venki -- Vi povos! II. 1908. 3. AL EDZO FIDELA. Ĉu vi memoras, kiel unufoje Vi ĵuris al la amatino? Ĉu vi forgesis, kiel gaje, ĝoje Promesis amon vi sen fino? La blua maro estis atestanto De via vort’ sincera, ĵura! Aŭ ĉu ne sonis sankta himno-kanto Al via am’ ĉielepura? Ĉu vi memoras, kiel venis tago De la renkonto via dua? Ĉu inter montoj ĉe lazura lago Ne sonis via ĵuro plua? Ĉu vi forgesis, kiel trans la maro Ĉe la altar’ de majstroj fama Kuniĝis vi, mirinde bela paro, Por amo kaj fidel’ ĉiama. Kaj nun parencoj viaj vin admonas, Ke vi forlasu la edzinon; Al la orel’ delogaj vortoj sonas: «Jen vidu veran belulinon! «Ne estas ĵur’ deviga kaj sufiĉa, «Malbona estis la elekto -- «Nur kun alia estos vi feliĉa: «Beleco mem -- ŝi, kaj perfekto! Ĉu restos, diru, io pensŝancela En la amanta via koro? Ho, diru tuj, ĉu restos vi fidela Dum la danĝera nuna horo? _Dum la Kristnaska nokto 1907. (maln. st.)_ 4. BATALA KANTO. _Al nia glora armeestro, Th. Cart, dediĉas tiun-ĉi kanton lia sincera admiranto._ Eksonu trumpetoj, ektondru tamburoj Kaj laŭte ekkantu, armeo! Kun kant’ tiu ĵetu vin kontraŭ la muroj -- Atendas vin glora trofeo! Vi ĵuris batali, vi ĵuris labori: Nun venis la hor’ de l’ batalo! Ĉu igos malĝoji, ĉu igos vin plori Unua ekbat’ de l’ fatalo?! Glor’ al batalintoj unua de horo! Imitu ekzemplon ilian: Kun kredo en koro, kun ega fervoro Vi montru kuraĝon eĉ plian. Ho, ekrememoru, kioman nun fojon Vi ĵuras: «Ni restos fidelaj!» Al vi nia Majstro ĵus montris la vojon, Do for, malamikoj ribelaj! Kaj jam armeestro trumpetas atakon, Komandas al siaj soldatoj: Kuraĝe antaŭen, forpelu la drakon De viaj plej sanktaj Penatoj! Do for la ŝanceloj, do for ĉiuj duboj! Leviĝu la verda standardo! Ekbrilos la suno, disiĝos la nuboj; Antaŭen do la avangardo! Kaj post l’ avangardo, kun ĝoja spirito, Sin ĵetu la tuta armeo Kun krioj de venko, kun kant’ de l’ milito -- Atendas ĝin glora trofeo! 6, IV. 1908. Al la gazeto «BRAZILA ESPERANTISTO» (okaze de ĝia apero). Se povus la sento, Simile al vento, Flugi mistera kun forto; Se tra la aero Tra tuta la tero Povus sin porti kantvorto; Se estus nur kordo Son’ kies el nordo Povus atingi la sudon -- Al nova standardo Mallerta mi bardo Sendus glorkanton kaj ludon! Sed falis la baro Dum longa jararo Senton tuthoman kaŝanta; Ekzistas nun kordo De l’ kor’, en agordo Kor’ kun tutmonda, sonanta. Ekzistas jam vorto, Sonanta kun forto, Aŭdas ĝin tuta homaro: Per vort’ esperanta Saluto glorkanta Iru en landon trans maro! El land’ malvarmega Al lando varmega, Flugu al bordoj Brazilaj, En lando varmega Kaj en malvarmega Koroj ĉar estas similaj -- Por tion ekkoni Nur devas eksoni Lingvo komuna en mondo... Sed nun ĝi jam sonas Kaj homojn admonas Vivi amika en rondo -- Kaj tial la sento Simile al vento Flugas mistera kun forto Kaj tra la aero Tra tuta la tero Portiĝas mia kantvorto -- Kaj tial la kordo De l’ koro en nordo Sonas amike al sudon, Al nova standardo Mallerta mi bardo Sendas glorkanton kaj ludon! 3. VI. 1907. TRADUKAĴOJ EL LA LATVA LINGVO La sekvantajn du tradukaĵojn mi dediĉas al mia amiko S-ro J. Rozits, kiu helpis al mi la tradukadon el la tute nekonata de mi lingvo latva. 1. PRINTEMPO DE L’ AMO. De latva poetino Aspazia. Per trisuna varmo, Per triventa blov’ Tuŝita neĝ’ en flirta mov’! Dum via pas’, dum via pas’ Hirundoj flugas en amas’; Premride batas kor’ sen las’ Dum via pas’, dum via pas’; Tremetas kor’ dum via pas’! 3, V. 1907. 2. SUB VERDA LAŬBO. De latva poeto J. Rainis. Sin fermas malrapide vund’: Ĝi longe, forte doloretis Dum longaj jaroj vanaj... Mi ŝian blankan manon petis -- Ŝi ĝin al kor’ tremanta metis: Fajreras ree pens’; en fund’ De l’ kor’ jam forgesita -- vund’. Ripozu koro! Voj’ via -- longa; Baldaŭ vekos vin hor’ de laboro! 7. VI. 1907. ORO KAJ ŜTALO. El Puŝkin. Ĉio -- mia! diris oro Ĉio -- mia! diris ŝtal’. Mi aĉetos! diris oro Kaj mi prenos! diris ŝtal’. 9. VI. 1907. HISPANA ROMANCO. El Puŝkin. En noktzefir’ -- De l’ vento ir’. Kun bru’ De l’ flu’ -- Gvadalkvivir’[1]. Jen sin levis luno hela... Aŭdu!... ĉu... gitara son’? Jen la hispanino bela Sin apogis sur balkon’. En noktzefir’ De l’ vento ir’. Kun bru’ De l’ flu’ -- Gvadalkvivir’. For mantel’, anĝelo vera, Kaj aperu, ho sunet’! Tra la balustrado fera Elŝoviĝu, piedet’! En noktzefir’ -- De l’ vento ir’. Kun bru’ De l’ flu’ -- Gvadalkvivir’. 11. VI. 1905. [1] _«Gvadalkvivir» -- konata rivero en Hispanujo._ LULKANTO. Laŭ A. Kruglov. Ĉarme sonas lula kant’, Movas sin lulilo; Dolĉe kantas la patrin’ Al malgranda filo: «Dormu, kara, ho anĝel’, «Griza kolombeto, «Matenruĝa mia stel’, «Kampa belfloreto! Ĉarme sonas lula kant’ Lumas lun’ sen fino... Kia estos la respond’ Fila al patrino? 1. VI. 1907. EL LERMONTOV. Ĉe sanktloĝej’, ĉe la pordeg’ Almozon petis vir’ staranta, Senforta kaj pro malsateg’, Pro la soifo suferanta. Peceton nur ja da la pan’ Turmenta kun rigard’ li petis!... Kaj iu ŝtonon en la man’, De la petanto tiu metis! Petegis tiel ankaŭ mi Kun larmoj kaj kun la turmento La amon vian... kaj de vi Trompita estis mia sento. 11. VI. 1905. SONĜO. El Lermontov. En sunvarmeg’, en valo Dagestana Kun plumb’ en brust’ senmova kuŝis mi; Ankoraŭ fumetadis vund’ malsana, Po gutoj fluetadis sang’ el ĝi. Mi kuŝis sola sur la sablo vala, Ŝtonegoj staris en malvasta form’; Sun’ min kaj ilin per varmeg’ egala Bruligis; mortprofunda estis dorm’. Festen’ sonĝiĝas al mi, briligita Per fajroj, en la hejma mia land’; Pri mi parolas oni en kronita Virina ar’ el floroj per girland’. De gaja la parol’ en malproksimo Enpense tie sola sidas ŝi, En la malgaja sonĝo la animo Trempite, sed pri kio? -- scias Di’! Kaj sonĝas ŝi: Jen valo Dagestana, Jen malvivulo kuŝas en kviet’; En lia brust’ nigretas vund’ malsana, Eliras sang’, malvarma per fluet’. 12. VIII. 1905. EL NEKRASOV. Ne pri amik’ ĉe mortofer’ Domaĝas mi dum hor’ batala. Nek pri edzina larmsufer’ Aŭ de l’ hero’ pri mort’ fatala: Por edzinplor’, ve, estos lim’, Amik’ plej bona lin forgesos; Sed estas ie la anim’ -- Ĝis tomb’ memoron ĝi karesos. En hipokrita homa rond’ Mez’ la kolero kaj malbeno Kaj inter larmoj de la mond’ Sincera estas sole jeno: Pri sia id’ patrina plor’ Ĉar ne forgesos ŝia kor’, Se morton sangan filo trovos, -- Kiele plorsalik’ ne povos Surlevi branĉojn eĉ por hor’! 9. V. 1908. EL A. TOLSTOJ. Okaze, dum bala vespero Mi vin mez’ de brua vantec’ Ekvidis, -- sed kovris mistero La trajtojn de via belec’. Malgaj’ sur okuloj -- senlima, Belsonis la voĉ’ sen kompar’, Son’ kvazaŭ de ŝalm’ malproksima Aŭ mara ludanta ondar’. Min ĉarmis talio gracia Kaj via enpensa elvid’; Malgaje el koro pasia Sonoras en mi via rid’. Se, laca, mi serĉas trankvilon Dum nokta silento, en sol’, -- Mi vidas malgajan pupilon, Aŭdiĝas la gaja parol’. En sonĝo malĝojo sin plias, Sin trudas la revoj sen ĉes’... Ĉu amas mi vin, mi ne scias -- Al mi tamen ŝajnas, ke jes! 7. IV. 1908. LA MAŬRINO. De Ĵadovskij (el rusa lingvo). Kiel fajro -- kisoj miaj, La tali’ -- fleksebla kan’; Iĝos for suferoj viaj: De brust’ mia venas san’. Kiel plumb’ fandita, bolas Sang’ en vejnoj kaj en kor’; Amvenenon kiu volas, -- Kaptu kronon mian for! De l’ dezerto bruligeca Flor’ aroma estas mi, Sed trunk’ -- dorna, veneneca Kaj danĝera -- la foli’; Amas mi, kaj mi perfidas, Sed min sekvas granda ar’; Ĵetas kisojn mi kaj ridas, -- Kaj malpac’ -- ilia far’. Se vort’ mia nur eksonus, Tuj ekfluus sangriver’; Sed fajreron aman donus Mi al ĉiu sur la ter’. 31. V. 1908. EL HEINE. 1. Ne amas vi, ne amas vi -- Malĝojas mi neniel: Ĉar se nur vin rigardas mi, Mi ĝojas, reĝo kiel! Eĉ pri malam’ la ruĝbuŝet’ Parolas ĉiam via -- Ho, donu ĝin nur post kiset’: Konsol’ tuj venos mia! 2. Timetas lotosfloro Luksbrilon de la sun’, Kapeton sian klinas Kaj revas pri la lun’. Amanto ĝia luno Ĝin vekas per radi’, Vizaĝon virgan turnas Kun am’ la flor’ al ĝi. Kaj mute ardas, lumas Al la ĉiel’ la flor’, Aromas ĝi kaj ploras Pro am’ kaj amdolor’. 9. V. 1908. 3. En verdo la ter’ dolĉe svenas, Sonoras alaŭda la tril’ -- Printemp’ bonodora alvenas Kun lumo, koloroj kaj bril’ De kanto alaŭda moliĝas La froste rigida humor’, Plendkanto ĉielen leviĝas El mia malgaja la kor’. Kaj trilas l’ alaŭd’ delikate: «Pri kio de l’ kanto sopir’?» -- Ĝin kantis mi, ho plejamata Dum longa de jaroj pasir’! Mi kantis ĝin, mia etulo, Dum koron premegis ĉagren’, Al av’ jam -- de vi antaŭulo, De verda arbar’ en solen’. 5. III. 1908. NERIKOLTITA TERSTRIO. El Nekrasov. Venis aŭtuno. Arbar’ senvestiĝis, Flugis for birdoj, la kampoj nudiĝis; Restis kun greno jam unu nur stri’ -- Kaŭzas ĝi penson malgajan al ni! Ŝajnas, ke spikoj diretas tra l’ vento: «Premas malĝoja aŭtuna nin sento: «Tedis kliniĝi al ni ĝis la ter’ -- «Grasa baniĝas, en polvo, grener’! «Bird’ nin difektas dum sia trapaso, «Tute malsata, en granda amaso, «Batas venteg’ nin, mordetas lepor’... «Kial prokraste la mastr’ estas for? «Ĉu ni ne kiel ceteraj naskiĝis? «Ĉu ni malbone el floroj spikiĝis? «Same bonega, matura por pren’ «Nia delonge ŝveliĝis ja gren’. «Ĉu do por tio li semus kaj plugus, «Ke ni kun vento aŭtuna disflugus?... Venas de l’ vento malĝoja redir’: -- Nun de l’ malsano ekkaptis lin spir’. Bone li sciis por kio li semis, Sed malfacila laboro lin premis: La mizerul’ jam ne manĝas, dolor’ -- Verm’ malsaniga -- suĉegas en kor’; Man’ vin seminta, vip’ kvazaŭ je l’ tero, Pendas, sekega, kiele lignero; Voĉ’ malaperis, malbrilas pupil’, Kaj plu ne sonos post akra plugil’ Bela, enpensa, malgaja la kanto, Kiun kantadis mizera pluganto! 2. I. 1908. KANT’ PRI SORĈPOVA OLEG’O. DE A. PUŜKIN. ANTAŬPAROLO DE LA TRADUKINTO. Oleg’o estas la unua Kiev’a princo el la dinastio de Rjurikidoj. La rusa kroniko rakontas, ke princo Rjurik mortante transdonis la tronon al sia parenco Oleg’, ĉar Igorj, la filo de Rjurik estis ankoraŭ neplenaĝa. Oleg’o submetis al sia potenco la urbon Kiev, kuŝantan ĉe la dekstra bordo de l’ rivero Dnjepr kaj en la jaro 883 p. K. preskaŭ ĉiujn slavajn popolojn, loĝintajn apud Dnjepr’o. Farinte Kiev’on sia ĉefurbo Oleg’ diris: «Estu ĝi la patrino de rusaj urboj». En la jaro 907, lasinte en Kiev Igorj’on, Oleg’ ekiris batali kontraŭ la grekoj kun militistaro el slavoj kaj skandinavoj. Oni iris sur ĉevaloj kaj sur ŝipoj. Laŭ la vortoj de la kroniko estis 2000 ŝipoj po 40 homoj en ĉiu. Legendo diras, ke Oleg’ venkinte la grekojn kaj pendiginte sur la pordego de Konstantinopolo (kiun la rusoj nomas ankaŭ «Car-Grad’» = «Reĝo-Urbo») sian ŝildon kaj la ŝildojn de siaj militistoj kiel signon de la venko, reiris hejmen kun riĉegaj donacoj, ricevitaj de la grekoj. La rusa popolo, mirigita de liaj sukcesoj nomis lin «Sorĉpova». _Olga_ (Oljga) -- estas nomo de la edzino de l’ princo Igor (Igorj). _Ĥozaroj_ -- estis popolo loĝinta en la suda Rusujo, pri kiu la historiistoj ne estas inter si konsentaj, ĉu ili estis hungaroj, ĉu finoj, ĉu ia alia popolo, kaj kiuj ofte atakadis la slavajn gentojn. _Peruno_ -- estas la ĉefa idolo de la antikvaj slavoj. * * * * * * * Pri la morto de Oleg’o la rusa kroniko rakontas legendon, kiun la fama rusa poeto Puŝkin prenis kiel temon por la sekvanta balado. KANT’ PRI SORĈPOVA OLEG’O. Balado de A. PUŜKIN. Jen kiel intencas sorĉpova Oleg’ Nun venĝi malsaĝajn Ĥozarojn: Atak’ pro ilia per glav’ kaj flameg’ Detrui vilaĝojn, kamparojn. Kun la kolegar’, en armaĵo, sur val’ Princ’ rajdas sur sia fidela ĉeval’. Arbar’ el malluma renkonte al li Saĝega jen iras sorĉanto -- Humila nur antaŭ Peruno -- la di’, De la estontec’ sciiganto; Nur lia afer’: antaŭdir’ kaj preĝeg’; Al saĝmaljunulo alrajdis Oleg’. -- «Ho, diru, sorĉisto, amat’ de diar’ Viv’ kion por mi do pretigos; Je ĝojo ĉu de malamika najbar’ Tombtero min baldaŭ kuŝigos? Malkaŝu la veron sen timo je mi, Plej bonan ĉevalon mi donos al vi». -- -- «Sorĉistoj ne timas potencon de rang’, Donacon de princ’ ne bezonas; Profeta libera ilia la lang’ Per volo ĉiela nur sonas. Kaŝiĝas profunde estonta la sort’, Sed vidas mi ĝin, mia vera -- la vort’, Sur frunto. Ho, princ’, tenu ĝin en memor’: La glor’ al venkinto -- ĝojego! Nom’ via famiĝis per venka honor’: Car-Grada sur fama pordego -- Ŝild’ via; kaj akvo, kaj ter’, ĉia fort’ Obeas al vi, ho mirinda jen sort’! De ondo trompema en blua la mar’ En hor’ de ventego fatala Ne ĉesos la fluo de via jarar’, Nek ankaŭ de sago batala; La batojn forŝirmos armaĵa persist’ Ĉar la nevidebla vin servas gardist’. Ne vian ĉevalon timigas danĝer’, Al via obeas ĝi volo; Ne tremas ĝi en la batala afer’ La sagoj fajfante ĉe kolo. Nenio por ĝi -- ĉu malvarm’, ĉu batal’ -- Sed morton vi havos de via ĉeval’.» Ekridis Olego, sed tuj post moment’ Kovriĝis vizaĝ’ per malhelo. Ĉeval’ forlasite en pens’ kaj silent’, La man’ apogite sur selo, Amikon fidelan per mano kun mol’ Karesas, frapetas li kruta je kol’. «Adiaŭ, kolego, fidela servant’, Disiĝi por ni venis horo, Ripozu, neniam plu tuŝos rajdant’ De vi piedingon el oro. Adiaŭ, ho kara, memoru do min. Amikoj -- junuloj nun prenu vi ĝin! Tapiŝ’ per haraĵa ĝin kovru kun pen’, En mian herbejon irigu, Banigu kaj nutru plej bona per gren’, Per akvo el fonto trinkigu». Junuloj kondukis ĝin tuj al la stal’ Por princo jam preta alia ĉeval’. * * * * * * * Festenas Olego kaj la kolegar’ Kun gaja sonoro pokala; Kaj blanka jam estas ilia buklar’, Sur mont’ kiel neĝo kristala. Pri tagoj pasintaj -- ilia parol’, Pri kunaj bataloj rakontas popol’. «Sed kie do estas nun mia koleg’, «Ĉeval’ mia forta, flamema? «Ĉu sana?» -- demandis la princo Oleg’, «Ĉu same rapida, ludema?» -- «Ho, princ’, ĝi ne estas jam plu en la mond’, «Ĝi dormas sur mont’.» -- tia estis respond’. -- Mallevis la kapon Oleg’-potencul’, Kaj pensis: «Do kio -- sorĉado? «Sorĉist’, vi mensogis, ho vi, frenezul’! «Ne estus se antaŭdirado, «Ĝis nune ĉeval’ mia portus ja min.» -- La ostojn ekvidi -- de l’ princo inklin’. Jen rajdas potenca Oleg’ el la kort’ Kun Igor, maljunaj kun gastoj. Sur kruta monteto, de Dnepro ĉe bord’ La ostoj jen kuŝas nur lastaj. Kaj pluvon, kaj polvon portant’ en silent’ Nur ŝtipon mez’ ili ŝancelas la vent’. Surpaŝis la princ’ sur ĉevalan krani’ Kaj diris: «Amiko modesta, Ve, vivas la mastro pli longe ol vi: En mia proksima mortfesto Ne via, fluante kolhara de vil’, Sang’ tombon varmigos sub akra hakil’. Jen kie sin kaŝas pereo por mi -- Min osto je mort’ minacadis!...» Sed dume serpent’ el la morta krani’ Siblante al li elrampadis Vindante piedon per nigra ruband’ -- Ekkriis pikite la princ’ de Rusland’... * * * * * * * Dum festo post mort’ de Olego pokal’ Ŝaŭmante rondiras en ordo. Princ’ Igor kaj Olga -- sur monto; en val’ Jen sidas kolegoj ĉe bordo, Kaj de batalintoj amika en rond’ Batal’ pri pasinta laŭtsonas rakont’. 20. I. 1906. ENHAVO. Paĝoj Nur antaŭ apenaŭ dek jaroj 4 Kredu! 5 Du miniaturoj 6 Al ŝi 7 Ne povas ĉiam nubo griza 8 Al Siriuso 9 Ankaŭ 10 Kanto Somera 11 Kanto Aŭtuna 12 Vintra Kanteto 13 Kanteto Printempa 14 La Rosero 15 La Lilio 16 La Ŝaŭmo de l’ ondo 17 «Al Verda Stelo -- Eterna Fidelo» 1. La Koro fidela 18 2. Deziru -- vi povos 18 3. Al Edzo Fidela 19 4. Batala Kanto 20 Al «Brazila Esperantisto» 22 Tradukoj el la latva lingvo: 1. Printempo de l’ amo (Aspazia) 24 2. Sub verda laŭbo (Rainis) 24 Oro kaj ŝtalo (Puŝkin) 25 Hispana Romanco (Puŝkin) 26 Lulkanto (Kruglov) 27 Ĉe sanktloĝej’ (Lermontov) 28 Sonĝo (Lermontov) 29 Ne pri amik’... (Nekrasov) 30 Okaze, dum bala vespero... (Grafo A. Tolstoj) 31 La Maŭrino 32 El Heine: 1. Ne amas vi... 33 2. Timetas lotosfloro... 33 3. En verdo la ter’ dolĉe svenas... 34 Nerikoltita terstrio (Nekrasov) 35 Kant’ pri Sorĉpova Olego (Puŝkin) 37 ESPERANTISTA PRESEJO de A.-J. WITTERYCK -- Bruĝo, (Belgujo). -- Notoj de transskribinto: Mi aldonis mankitajn apostrofojn kaj ĝustigis kelkajn aliajn mispresaĵojn. Mi konservis la malsaman interpunkcion en la datolinioj. La poemo _Kant’ pri Sorĉpova Olego_ aperis en la originala libro plejparte sen spaco inter linioj. Mi apartigis la liniojn en strofojn laŭ la rusa originalo. *** END OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK "VERDAJ FAJREROJ": KOLEKTO DA VERSAĴOJ *** Updated editions will replace the previous one—the old editions will be renamed. Creating the works from print editions not protected by U.S. copyright law means that no one owns a United States copyright in these works, so the Foundation (and you!) can copy and distribute it in the United States without permission and without paying copyright royalties. Special rules, set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to copying and distributing Project Gutenberg™ electronic works to protect the PROJECT GUTENBERG™ concept and trademark. Project Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you charge for an eBook, except by following the terms of the trademark license, including paying royalties for use of the Project Gutenberg trademark. If you do not charge anything for copies of this eBook, complying with the trademark license is very easy. You may use this eBook for nearly any purpose such as creation of derivative works, reports, performances and research. Project Gutenberg eBooks may be modified and printed and given away—you may do practically ANYTHING in the United States with eBooks not protected by U.S. copyright law. Redistribution is subject to the trademark license, especially commercial redistribution. START: FULL LICENSE THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK To protect the Project Gutenberg™ mission of promoting the free distribution of electronic works, by using or distributing this work (or any other work associated in any way with the phrase “Project Gutenberg”), you agree to comply with all the terms of the Full Project Gutenberg™ License available with this file or online at www.gutenberg.org/license. Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg™ electronic works 1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg™ electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to and accept all the terms of this license and intellectual property (trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy all copies of Project Gutenberg™ electronic works in your possession. If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project Gutenberg™ electronic work and you do not agree to be bound by the terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8. 1.B. “Project Gutenberg” is a registered trademark. It may only be used on or associated in any way with an electronic work by people who agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few things that you can do with most Project Gutenberg™ electronic works even without complying with the full terms of this agreement. See paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project Gutenberg™ electronic works if you follow the terms of this agreement and help preserve free future access to Project Gutenberg™ electronic works. See paragraph 1.E below. 1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation (“the Foundation” or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project Gutenberg™ electronic works. Nearly all the individual works in the collection are in the public domain in the United States. If an individual work is unprotected by copyright law in the United States and you are located in the United States, we do not claim a right to prevent you from copying, distributing, performing, displaying or creating derivative works based on the work as long as all references to Project Gutenberg are removed. Of course, we hope that you will support the Project Gutenberg™ mission of promoting free access to electronic works by freely sharing Project Gutenberg™ works in compliance with the terms of this agreement for keeping the Project Gutenberg™ name associated with the work. You can easily comply with the terms of this agreement by keeping this work in the same format with its attached full Project Gutenberg™ License when you share it without charge with others. 1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern what you can do with this work. Copyright laws in most countries are in a constant state of change. If you are outside the United States, check the laws of your country in addition to the terms of this agreement before downloading, copying, displaying, performing, distributing or creating derivative works based on this work or any other Project Gutenberg™ work. The Foundation makes no representations concerning the copyright status of any work in any country other than the United States. 1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg: 1.E.1. The following sentence, with active links to, or other immediate access to, the full Project Gutenberg™ License must appear prominently whenever any copy of a Project Gutenberg™ work (any work on which the phrase “Project Gutenberg” appears, or with which the phrase “Project Gutenberg” is associated) is accessed, displayed, performed, viewed, copied or distributed: This eBook is for the use of anyone anywhere in the United States and most other parts of the world at no cost and with almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included with this eBook or online at www.gutenberg.org. If you are not located in the United States, you will have to check the laws of the country where you are located before using this eBook. 1.E.2. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is derived from texts not protected by U.S. copyright law (does not contain a notice indicating that it is posted with permission of the copyright holder), the work can be copied and distributed to anyone in the United States without paying any fees or charges. If you are redistributing or providing access to a work with the phrase “Project Gutenberg” associated with or appearing on the work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the Project Gutenberg™ trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or 1.E.9. 1.E.3. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is posted with the permission of the copyright holder, your use and distribution must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional terms imposed by the copyright holder. Additional terms will be linked to the Project Gutenberg™ License for all works posted with the permission of the copyright holder found at the beginning of this work. 1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg™ License terms from this work, or any files containing a part of this work or any other work associated with Project Gutenberg™. 1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this electronic work, or any part of this electronic work, without prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with active links or immediate access to the full terms of the Project Gutenberg™ License. 1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary, compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any word processing or hypertext form. However, if you provide access to or distribute copies of a Project Gutenberg™ work in a format other than “Plain Vanilla ASCII” or other format used in the official version posted on the official Project Gutenberg™ website (www.gutenberg.org), you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon request, of the work in its original “Plain Vanilla ASCII” or other form. Any alternate format must include the full Project Gutenberg™ License as specified in paragraph 1.E.1. 1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying, performing, copying or distributing any Project Gutenberg™ works unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9. 1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing access to or distributing Project Gutenberg™ electronic works provided that: • You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from the use of Project Gutenberg™ works calculated using the method you already use to calculate your applicable taxes. The fee is owed to the owner of the Project Gutenberg™ trademark, but he has agreed to donate royalties under this paragraph to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments must be paid within 60 days following each date on which you prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax returns. Royalty payments should be clearly marked as such and sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the address specified in Section 4, “Information about donations to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation.” • You provide a full refund of any money paid by a user who notifies you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he does not agree to the terms of the full Project Gutenberg™ License. You must require such a user to return or destroy all copies of the works possessed in a physical medium and discontinue all use of and all access to other copies of Project Gutenberg™ works. • You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the electronic work is discovered and reported to you within 90 days of receipt of the work. • You comply with all other terms of this agreement for free distribution of Project Gutenberg™ works. 1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg™ electronic work or group of works on different terms than are set forth in this agreement, you must obtain permission in writing from the Project Gutenberg Literary Archive Foundation, the manager of the Project Gutenberg™ trademark. Contact the Foundation as set forth in Section 3 below. 1.F. 1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread works not protected by U.S. copyright law in creating the Project Gutenberg™ collection. Despite these efforts, Project Gutenberg™ electronic works, and the medium on which they may be stored, may contain “Defects,” such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by your equipment. 1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the “Right of Replacement or Refund” described in paragraph 1.F.3, the Project Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project Gutenberg™ trademark, and any other party distributing a Project Gutenberg™ electronic work under this agreement, disclaim all liability to you for damages, costs and expenses, including legal fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE PROVIDED IN PARAGRAPH 1.F.3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH DAMAGE. 1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a written explanation to the person you received the work from. If you received the work on a physical medium, you must return the medium with your written explanation. The person or entity that provided you with the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a refund. If you received the work electronically, the person or entity providing it to you may choose to give you a second opportunity to receive the work electronically in lieu of a refund. If the second copy is also defective, you may demand a refund in writing without further opportunities to fix the problem. 1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth in paragraph 1.F.3, this work is provided to you ‘AS-IS’, WITH NO OTHER WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO WARRANTIES OF MERCHANTABILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE. 1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages. If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by the applicable state law. The invalidity or unenforceability of any provision of this agreement shall not void the remaining provisions. 1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone providing copies of Project Gutenberg™ electronic works in accordance with this agreement, and any volunteers associated with the production, promotion and distribution of Project Gutenberg™ electronic works, harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees, that arise directly or indirectly from any of the following which you do or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg™ work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any Project Gutenberg™ work, and (c) any Defect you cause. Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg™ Project Gutenberg™ is synonymous with the free distribution of electronic works in formats readable by the widest variety of computers including obsolete, old, middle-aged and new computers. It exists because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from people in all walks of life. Volunteers and financial support to provide volunteers with the assistance they need are critical to reaching Project Gutenberg™’s goals and ensuring that the Project Gutenberg™ collection will remain freely available for generations to come. In 2001, the Project Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure and permanent future for Project Gutenberg™ and future generations. To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4 and the Foundation information page at www.gutenberg.org. Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non-profit 501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal Revenue Service. The Foundation’s EIN or federal tax identification number is 64-6221541. Contributions to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent permitted by U.S. federal laws and your state’s laws. The Foundation’s business office is located at 809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887. Email contact links and up to date contact information can be found at the Foundation’s website and official page at www.gutenberg.org/contact Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation Project Gutenberg™ depends upon and cannot survive without widespread public support and donations to carry out its mission of increasing the number of public domain and licensed works that can be freely distributed in machine-readable form accessible by the widest array of equipment including outdated equipment. Many small donations ($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt status with the IRS. The Foundation is committed to complying with the laws regulating charities and charitable donations in all 50 states of the United States. Compliance requirements are not uniform and it takes a considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up with these requirements. We do not solicit donations in locations where we have not received written confirmation of compliance. To SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any particular state visit www.gutenberg.org/donate. While we cannot and do not solicit contributions from states where we have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition against accepting unsolicited donations from donors in such states who approach us with offers to donate. International donations are gratefully accepted, but we cannot make any statements concerning tax treatment of donations received from outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff. Please check the Project Gutenberg web pages for current donation methods and addresses. Donations are accepted in a number of other ways including checks, online payments and credit card donations. To donate, please visit: www.gutenberg.org/donate. Section 5. General Information About Project Gutenberg™ electronic works Professor Michael S. Hart was the originator of the Project Gutenberg™ concept of a library of electronic works that could be freely shared with anyone. For forty years, he produced and distributed Project Gutenberg™ eBooks with only a loose network of volunteer support. Project Gutenberg™ eBooks are often created from several printed editions, all of which are confirmed as not protected by copyright in the U.S. unless a copyright notice is included. Thus, we do not necessarily keep eBooks in compliance with any particular paper edition. Most people start at our website which has the main PG search facility: www.gutenberg.org. This website includes information about Project Gutenberg™, including how to make donations to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.