The Project Gutenberg eBook of Η Βαβυλωνία ή η κατά τόπους διαφθορά της ελληνικής γλώσσης Κωμωδία εις πέντε πράξεις, by D. K. Vyzantios

Note: Numbers in curly brackets relate to the footnotes that have been transferred at the end of the book (as endnotes). The tonic system has been changed from polytonic to monotonic. Certain corrections have been included in [], while certain words in italics in underscores.

Σημείωση: Οι αριθμοί σε αγκύλες {} αφορούν στις υποσημειώσεις των σελίδων που έχουν μεταφερθεί στο τέλος του βιβλίου. Το τονικό σύστημα έχει αλλάξει από πολυτονικό σε μονοτονικό. Μερικές διορθώσεις έχουν συμεριληφθεί σε [], ενώ μερικές λέξεις με πλάγιους χαρακτήρες σε _.

Η ΒΑΒΥΛΩΝΙΑ. Ή Η ΚΑΤΑ ΤΟΠΟΥΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ.

Συγγραφείσα
ΥΠΟ
Δ. Κ. ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ.
Έκδοσις ενδεκάτη.

ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ

ΤΟΥ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟΥ Π. Β. ΜΩΡΑΪΤΙΝΗ (Οδός Πραξιτέλους Αριθμός.)

Η ΒΑΒΥΛΩΝΙΑ. Ή Η ΚΑΤΑ ΤΟΠΟΥΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ.

ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ
ΕΚ ΤΟΥ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟΥ Π. Β. ΜΩΡΑΪΤΙΝΗ
(Οδός Πραξιτέλους Αριθμός.)

ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΔΡΑΜΑΤΟΣ.

Ανατολίτης.
Πελοποννήσιος.
Χίος.
Κρης.
Κύπριος.
Αλβανός.
Λογιώτατος.
Ξενοδόχος.
Χίος.
Αστυνόμος Επτανήσιος.
Γραμματεύς της Αστυνομίας.
Στρατιώται της Αστυνομίας.
Κανέλλα, ερωμένη του Κρητός.
Γαρούφω, γραία τροφός της Καννέλας.
Ιατρός αμαθής.

ΠΡΑΞΙΣ Α'.

ΣΚΗΝΗ Α'.

ΑΝΑΤ. (καθ' εαυτόν). Λοκάντα, λοκάντα λεάνε, άκουγα, άμα τι πράγμα είναι ντεν ήξευρα…. πρώτη βολά γλέπω — εντώ πέρα ούλο αλά φράγκα είναι ψιλολογιά κομμένα — υ σουφράδες, τζανάκια, τζομπλέκια, ποτήρια! ούλα σειρά είναι δουζδιζμένα {1} — άμμα φαγιά, τίποτα — τσιμπούκια όχι — καφφέ μαφφέ, όχι — γιατάκι τίποτε — μαξιλάρια φιλάν φαλάν, ντεν έχει — αμέ σα μετύση κανένας πού τα ιξαπλωτεί για; — άιδε μπακαλούμ {2}. — τώρα πγια μπήκα που μπήκα — αρτίκ ντροπής είναι να γυρίσω πίσου — γένηκε το γένηκε — κανένα ντε γλέπω — πιόνα να φωνάξω για; (φωνάζει) έι — Λοκάντατζγι — ε Λοκάντατζη — έι ύστερα; δεν ακούγει — ν' άμπη και κανένας να ικλέψη ούλα αυτά, κανένας δεν γλέπει — (φωνάζει) έι Λοκάντατζη — λαιμός μου ιξεσκίστηκε άνταμ! {3}.

ΞΕΝ. Καλέ σεις! ποιος μιλά μέσα; εν ακούτενε; ίντα θέτενε να σας χαρώ;

ΑΝΑΤ. Άνταμ! τρεις ώραις είναι φωνάζω, φωνάζω, κανένας ντεν ακούγει….

ΑΝΑΤ. Έι! εντώ πέρα απ' ούλα είναι, άμμα φαγιά ντε γλέπω· τι τρώνε εντώ για;

ΞΕΝ. Είστε κι' άλλη βολά φερμένος άματις σε λοκάντα;

ΞΕΝ. Δίκι' όχετεν άματις — κι' ε γλέπετεν την λίστα;

ΞΕΝ. (Τω δίδει τον κατάλογον των φαγητών) ορίστε· εδώναι γραμμένα τα φαγιά που ούχουμεν.

ΑΝΑΤ. Αυτά είναι γραμμένα φιράγκικα — εγώ ντε μπορώ ντιαβάσω.

ΞΕΝ. Ρωμαίικα ναι γραμμένα, μόν' εσείς εν τα βγάνετεν θέτενε να σας τα διαβάσω;

ΞΕΝ. Εντράδα, κιοφτέδες, γουβορλάκια, ντολμάδες, γιαχνί μακαρόνια, ατζέμ πιλάφι.

ΑΝΑΤ. Α ιστέ {5}. τούτο είναι καλό φαΐ· κατάλαβα αρτίκ {6}, κατάλαβα — φτάνει σε πγια — ό,τι υρέψει κανένας τον εφέρνεις;

ΞΕΝ. Και του πολιού το γάλας να γυρέψη φέρνω το.

ΑΝΑΤ. Άφεριμ, άφεριμ {7} κι' εγώ ετούτο τέλω — · τζάνουμ, όνομά σου πώς το λένε;

ΑΝΑΤ. Να ζήσης τζάνουμ μισέ Μπαστιά, παστουρμά {8} καϊσερλίδικο έχεις;

ΑΝΑΤ. Εμένα φκιάσε με παστουρμά με τ' αυγά, κρομύδι μπόλικο, πιπέρι μιπέρι. εσύ ξέρεις πλια, καρδιά μου εκείνο ύρεψε ζέρεμ. {9}

ΞΕΝ. Ένοια σαι, να σας χαρώ. και σας το φτιάνω κατά πως θέτενε και καλήτερα.. καθήστεν τώρη.

ΣΚΗΝΗ Β'.

ΠΕΛ. (Εισέρχεται και χαιρετά τον Ανατολίτην) ώραν καλή της αφεντιά σας.

ΑΝΑΤ. Κύταξ' εκεί πέρα, τραπέζι απάνω κάτι χαρτί είναι — σακίν να μην ήναι εφημερίδα;

ΠΕΛ. Μάλιστα — (λαμβάνων από μίαν τράπεζαν την εφημερίδα, αναγνώσκει καθ' εαυτόν).

ΑΝΑΤ. Έι ύστερα; εσύ μονάχο σου ντιαβάζεις μονάχο σου ακούς — ντε λες κι' εμένα; κανένα χαβαντήσι {10}, γράφει εφημερίδα;

ΠΕΛ. Τέλος πάντων οι βασιλειάδες αποφασίσανε να λευτερώσουνε την Ελλάς — πάει — τον ξωρκίσανε πγια τον μαγκούφι το Μπραΐμη.

ΑΝΑΤ. Έτσι γράφει φημερίδα; για να δγιω. (παρατηρεί την εφημερίδα χωρίς να την αναγνώση) έι αρτίκ ιψέματα σώτηκε πγια — λευτεριά ήρτε.

ΣΚΗΝΗ Β'.

Χίος, Κρης, Αλβανός, Λογιότατος, Κύπριος, (εισέρχονται όλοι ομού.)

ΧΙΟΣ. Καλέ σεις μάθετεν τα μαντάτα; ήκαψαν την αμάδα του Μπραΐμη στο
Νιόκαστρο…

ΧΙΟΣ. Κ' έ γλέπετεν τα τζάγκιά μου {11} π' ούν όλο λάσπες π' ούτρεχα να μάθω; ε σας χορατεύω, να χαρώ την τζάτζα μου.

ΠΕΛ. Ναίσκε, τα σωστά λέγει· είναι — να, το γράφει και στην εφημερίς.

ΛΟΓ. (Λαμβάνων την εφημερίδα εις χείρας) νέαι τινές αγγελίαι γεγράφονται.

ΠΕΛ. Νέαι, και νέαι — πάγει ο Μπραΐμης πίσω τον ήλιο.

ΑΝΑΤ. Ιστέ μόσκοβο, φραντζέζο, εγκλέζο, έκαψε καράβια Ιμπραΐμ πασσά, βέρσελαμ {12}, ντε ντιαβάζεις φημερίδα : εσύ είσαι Λογιώτατο.

ΑΝΑΤ. Τί λες, άνταμ, κύριε των δυνάμεω; σαρακοστή ακόμη ντεν ήρτε.

ΑΝΑΤ. Πλάτζα μάτζκα ντε είναι· μόσκοβο άνταμ φραντζέζο, εγκλέζο, έκαψε καράβια Ιμπραΐμ πασσά — άκουσες τώρα;

ΑΛΒ. Πρα, πού να το κάψης το καράβγιες; στο Κότρο;

ΧΙΟΣ. Στην Κόρθο άματις θε να πη — όσκαι, στο Νιόκαστρο.

ΧΙΟΣ. Εμαθετέν το κι' εσείς;(προς τους άλλους)γλέπετεν; ε σας ήλεγα γώ, κ' έμου πιστεύετεν; τώρη πλια πρέπει να ξεφαντώσουμεν.!

ΠΕΛ. Τώρα ναι, χρειάζεται να κάμουμε ένα γλέττι.

ΑΝΑΤ. Τι; τζουμπούσι; άιντεν τε!!! άμμα να κάτζουμε όλοι σ' ένα σουφρά.

ΧΙΟΣ. Ναίσκε όλοι να κάμωμεν μίαν παρέγια με το ρεφενέ μας. {14}.

ΛΟΓ. Και δη ευθημητέον σήμερον, και πανηγυριστέον την της Ελλάδος παλιγγενεσίαν καγώ μεθ υμών.

ΑΝΑΤ. Κάτησε κι' εσύ μαζύ μας σουφρά {15}. Λογιώτατε.

ΑΝΑΤ. Τζάνουμ, Λογιώτατε μπαμπά σου {16}. γλώσσα γιατί ντε μιλάς;

ΑΝΑΤ. Εγώ χρη μη, γόνω μόνω, ντε ξέρω, γιατί ντε μιλάς ρωμαίικα έριφ;

ΑΝΑΤ. Ώρσε κι άλλο!!! εγώ λέω. γιατί ντε μιλάς ρωμαίικα, εκείνο με λέει μεμανάτηκα πανάτηκα — αν μπορής κατάλαβε πγια.

ΧΙΟΣ. Καλέ, ίντα θα κάμουμεν τώρη; εν καθούμεστεν πλια;

ΑΝΑΤ. Ναι, ούλοι σ' ένα σουφρά να κάτζουμαι τζάνουμ.

ΚΥΠ. Σα θα κάτζουσιν ούλοι τούτοι να φάσιν τρώω κ' εώ. Να διαβάσουμεν τώρη τη λίστα, να δγιούμεν ίντα φαγιά μας έχει — Λογιώτατε, διαβάστε την εσείς τη λίστα· (τω δίδει τον κατάλογον), (αναγινώσκει) σούπαν από κολοκύνθια, βραστόν βούδινον, εντράδαν, κιοφτέδας, δολμάδας, — (αφίνει τον κατάλογον) ταύτα τουρκιστί εγέγραφα, το άπερ δη και ιλιγγιά με αναγινώσκοντα (προς τον Κύπριον) ανάγνωθι ουν συ Κύπριε.

ΚΥΠ. (αναγινώσκει) Πουρέκιν, κεπάππιν, καταΐφιν, ψωμίν, κρασίν, τυρίν, ψάριν ψητό, ψάριν βραστό, φρούττα, και ποκλαβάτην.

ΑΝΑΤ. Άνταμ. μπακλαβά πες το — (προς τον ξενοδόχον) άμε ντικό μου παστουρμά;

ΑΛΒ. (προς τον Ξενοδόχον). Πρα, ορέ Λοκάντα.. πω, εσύ ορέ, Λοκάντα, προτζέσι ορέ, δεν έχει;

ΑΛΒ. Πρα να το πέρνης συ ορέ σικότι, να το βάνης ς' το κιομλέκι {18} να το ρίχνης και πολύ πολύ σκοδάρι πρα να το τρίβης μέσα, και ψύχα ψύχα κουραμάνα {19} να το κάνης αδαλέτι.

ΑΛΒ. Πρα να το ζήσης ορέ — χα χα χα, να το φκιάνης, πω κι' εγώ να το πληρώνης ούλα βενετίκες.

ΞΕΝ. Οχουνούς {20} σας το φιτάνω (καθ' εαυτόν) ούργιος {21} είν' και τούτος στην πίστι μου.

ΛΟΓ. Άξον δε καμοί πλακούντα, τον και μάκαρες ποθέουσιν.

ΑΝΑΤ. (προς τον Ξενοδόχον) Μισέ Μπαστιά — έλα — έλα — Λογιώτατο μακαρόνια τέλει.

ΛΟΓ. Ουχί, αλλά πλακούντα και είρηκα τον και μάκαρες..

ΑΝΑΤ. Ιστέ μακαρόνια, για εσύ καμήλα είσαι να φας χαμούρι {22} άνταμ; ντεν τρως ντολμά σαν το γρόντο μου, κιοφτέ σαν το παπούτζι μου, μόνε μακαρόνια ύρεψες.

ΑΝΑΤ. Έγνωκας μέγνωκας ντεν έχει αρτίκ' εσύ καλό φαΐ ποιο είναι ντε ξέρεις (προς τον Ξενοδ.) μισέ (καθ' εαυτόν) αλλάχ τζιζά βερσίν {23} ούλο ιξεχνώ όνομά του — α Μπαστιά — ηύρα — μισέ Μπαστιά, ζτιμπούκι ντεν έχεις εντώ πέρα.

ΛΟΓ. Άγε δη μοι και τριχείας τεταριχευμένους συν οξυγάρω τε και ελαίω.

ΠΕΛ. Τριχαίς γυρεύει να τον δέσουνε — μοιάζει μουρλάθηκε ο κουρούνης.

ΞΕΝ. Καλ' αλήθεια κουζουλαθήκετεν {24} και θέτενε να σας δέσουμεν; κι' ως πόσαις οργειαίς της θέτενε ν' άναι;

ΛΟΓ. Ούμενον αλλά τριχείας και δη έφην, τους και σαρδέλας βαρβαριστί καλουμένους

ΞΕΝ. Κι' ε λέτενε να σας φέρω σαρδέλαις, μόνε λέτεν τριχιαίς; (καθ' εαυτόν) κι' εν είν' κουζουλός {25} τώρη να χαρώ την τζάτζα μου, για δέσιμο σας έχω κι' έννοια σας.

ΞΕΝ. Εν ηφέρανε σήμερις σουλήνες — χάβαρα έχουνε θέτεν τα;

ΑΝΑΤ. (προς τον Ξενοδόχον) σύριγγα υρεύει λογιώτατο σφίξι έχει.

ΛΟΓ. Ουκ, αλλά το νικοτιανάγωγον, είρηκα, αμφί τη χοάνη και τη νικοτιανοπήρα.

ΑΝΑΤ. Σακίν {26} τζιπούκι τέλεις κι' εσύ, ζέρεμ τζιμπούκι μου πολύ κυττάζεις.

ΑΝΑΤ. Άι μπουταλά {27} άι.. και δε λες τζιμπούκι, μόνε ανακάτωσες ούλα τα πράγματα· σουλήνες μουλήνες, συρίγγαις, μυρίγγαις πολύ σασκινη {28} άντρωπο είσαι να συμπατήσης.

ΚΥΠ. (προς τον Ξενοδόχον) φέρε κι' εμένα απ' εκείνο το πώς το λέσιν.

ΞΕΝ. Ίντ' αν τούτο το χαλλούμιν πάλις πρώτη βολλά τ' ακούγω, να χαρώ τον πάη μου.

ΚΥΠ. Το χαλλούμιν είν' τυρίν που τρώσιν το (καθ' εαυτόν) πίσσαν ν' άχης — ένα κουφφίνιν είχασιν στο παζάρι, και πουλάγασίν το.

ΞΕΝ. Εν το ξέρω, κι εν έχω κι' εν τ' άκουσα ποτές μου, (καθ' εαυτόν) καλέ τούτοι του διαβόντρου οι γυιοί να μου πιπιλήσουνε θένε το νου (αναχωρούν).

ΣΚΗΝΗ Δ'.

ΑΝΑΤ. (καθ' εαυτόν) να τρώμε, άμμα δικό μου παστουρμά ντεν ήρτε — να να μύρισε, μύρισε, — αλλά αλέμ {29} έφκιασε.

ΞΕΝ. Κι' εν ακούτεν που χτυπά το σκορδοστούμπι, στα μάτια των οχτρώ μας; εκείνο φτιάνει, κι είν' ότοιμο (το φέρει).

ΑΛΒ. (προς τον ξενοδόχον) χα, χα, χα, ορέ αδαλέτι — πρα να το ζήσης εσύ ορέ εσύ = τώρα ορέ να το δίνης και μπαχτζήσι {30} (βάλει το χέρι εις τον κόλπον του και ζητεί να εύρη χρήματα αλλά δεν ευρίσκει), φτου αλλά Μπελιά βερσίν {31} ορέ νούκο χόνδρο {32} πω στέκα — εσύ ορέ — ψύχα παρά να λύνης το κεμέρι {33} (προσποιείται ότι θα λύση την ζώνην του).

ΞΕΝ. Έννοια σας τώρη — αφήτεν κ' ύστερης πλερώνεται μια κοπανιά.

ΞΕΝ. (φέρει τον παστρουμάν) ορίστε να σας χαρώ μισέ χαντζή το παστρουμά σας, κατά πώς τον θέτενε — ε θε πολύ λεμόνι — έφτιαξά σας πράγμα που να τρώτεν, και να πιπιλίζεται τα δάχτυλά σας·

ΑΝΑΤ. Ωχ, ωχ, ωχ, άφεριμ {34} μισέ Μπαστιά, άφεριμ, παστρουμά ένα χασνέ {35} αχρήζει — τιρ όλ {36} (τρώγουν).

ΣΚΗΝΗ Ε.'

(Ο Χοίος μεθύσας ατακτεί, συντρίβει τα εν τη τραπέζη, και ζητεί όργανα μουσικά.)

ΧΟΙΟΣ. Βάρτε να πγιούμε δαόντρου κουλούκια (πετά έν ποτήριον.)

ΑΝΑΤ. (καθ' εαυτόν). Χιώτι μέτυσε — να…. τζάκισε ποτήρι — να.

ΑΝΑΤ. (καθ' εαυτόν) μέτυσε α τζανούμ — λόγια ντε τέλει — να, πέταξε καλπάκι του χιώτη πριχού να πγη είναι κομμάτι τρελό, άμα όντας μετύση κιόλας αρτίκ μπιτούν {37} μπιτούν τρελό γένεται..

ΧΙΟΣ. (αρπάζει το κάλυμα της κεφαλής του Ανατολίτη και το πετά)

ΑΝΑΤ. Έι ύστερα; δικό σου καλπάκι πέταξες, δικό μου σαρίκι {38} τι τέλεις που πετάς για, ντιπ τρελό είσαι ζάβαλι….

ΧΙΟΣ. (αρπάζει το κάλυμμα της κεφαλής του Πελοποννησίου ομοίως).

ΠΕΛ. Τήραξε κει χάμω καμώματα του μαγκούφι· πέταξε το κεφαλογιούρι μου, και το συγκύλισε, όσο που με τ' όχρισε…..μπα να ρέψης μουρλέ με τα καμώματά σου αλήθεια.

ΧΙΟΣ. (αρπάζει την σκούφια του Λογιωτάτου και την βλέπει, στρέφων αυτήν πανταχόθεν), (προς τον Λογιώτατον) εν πετάς κι' συ διαβόντρου γυέ το καλούπι σου, π' ούναι γιομάτο, γάσσα; ούφου…. ούφου (την πετά).

ΛΟΓ. Του χάριν κοκοήθως πράττεις; και δη τιμωρητέον σε κοκοηθείας ένεκα.

ΑΝΑΤ. Τι τα πη συμάρματα; εσύ τρελάτικες άνταμ.

ΧΙΟΣ. Βγιολλιά, διαβόντρου μισέ χαντζή — ωχού — βγιολλιά, λαγούτα… (φωνάζει) ωχού — και φέρτεντα γλίγορις — ήσκασα, φέρτεντα — συντρίβει άλλο έν ποτήριον.

ΑΝΑΤ. Ετούτος ούλα να τα τζακίση αγάλλια αγάλλια…. εγώ είπα.. α τζανούμ χιώτη τρελό είναι, μέτισε κιόλας, αρτίκ τίποτα ντε τ' αφίσει σουφρά απάνω, ένα ένα ούλα τα τσακίσει.

ΧΙΟΣ. Κι' αμέ διαβότρου γυέ, κι' εν έχεις πούπετις μαθέ, κι' εν είν' καμιά λύρα, καμιά σφυρίχτρα.

ΧΙΟΣ. Παίζουμεν τα κουτάλια και τραγουδούμεν κιόλας — (προς τον
Πελοποννήσιον) βρε διαβόντρου Μωραΐτη ε λέτενε κανένα τραγούδι;

ΠΕΛ. (καθ' εαυτόν) ου να χαθής ντε μορλούλιακα, — τι κακό ζακόνι {40} που τ' όχουνε τούτ οι χιώτες, σα μεθύσουν, μουρλένονται από μιας, και δε ξέρουνε τι κάμουνε — χάσου δε μουρλέ, αλήθεια κι' απ' αλήθεια!!!

ΧΙΟΣ. (Κεντά τον Πελοποννήσιον με την χείρα του,) και πήτεν τώρη, πήτεν, καλέ πλια ένα τραγούδι (πετά έν πιάτον), και φωνάζει, ωχού!!!

ΠΕΛ. Κόρακας ντε μαγκούφι — μ' έσκιαξες με τα σκουξίματά σου — τι σκούζεις- σα μουρλός και με σπρώχνεις; (προς τους άλλους) να πούμετε όλοι απ' όνα τραγούδι, για να γλυτώσουμ' απ' αυτουνού του μουρλού τα χέργια (προς τον Χίον αρχίνα δε, κόφ' το σβέρκο σου!

(Καθείς εξ αυτών λέγει από έν τραγούδι κατά το έθος της πατρίδος του).

ΧΙΟΣ. Και λέτεν να κάμω γώ την αρχή; ας πω πλια έναν, μα θα πήτεν κι' σεις ύστερις απ' όνα (τραγωδεί).

» Σ' ώριον περιβολάκι με τ' άνθη στολισμένο,
» μιαν άνοιξι διαβαίνω να παρηγορηθώ.

(προς τους άλλους) πιάτεν το ίσο, διαβόντρου γυιοί, κάμετεν εσείς το γάδαρο — ω, ω, ω.

« Να ξεφαντώσ' ο νους μου από » τοις λογισμούς μου, γιατί με βασανίζουν τα » κάλλ' οπού θωρώ.

ΧΙΟΣ. Και κάμετέτονε καλά το γάδαρο — ω, ω, ω, εν ηξέρετεν τα ψαρτικά πα, βου, ζαζά, και ζα να γενήτεν; — (εξακολουθεί) θωρώ μια περιστέρα, κι' επότιζεν τα δένδρη, απέ το κρυό νερό, — ωχού τζάτζα μου κουζουλάθηκα!

ΧΙΟΣ. Πήτεν τώρη κι' άλλος — (προς τον Ανατολίτην) ελάτεν τώρη εσείς, μισέ χαντζή, πήτεν πλια (μεγαλοφώνως), πήτεν — πήτεν —

ΑΝΑΤ. Σώπα να διούμε, άι ντελί ζιρζόπ {41} ντικό μου αράδα είναι; χάιδε ας πω πλια. (τραγωδεί).

» Τε ν' αρχηνήσω α ντουτούμ {42}. » να σε παινέσω α κουζούμ {43}. » ντουτούμ όσον κρατ' ο σεβτάς {44}. » το ντούλο σου μην το ιξεχνάς.

(προς τους άλλους) τραβούντι, τραβούντι, ιστέ αυτό είναι — ντε είναι καλόν; ηξέρω κ' άλλα ακόμα, άμα φωνή μου πιάστικε — βήχα έχω πολύ — απόψι ούλη νύκτα γκούχου, γκούχου το πήγαινα — μεγάλος άστρος βγήκε, εγώ ακόμα έβηχα, κατόλου μάτι μου ντεν ισφάλιζα — γιόξαμ {45} έλεα τραβούντια οπού ούλοι ν' απομείνεται ιξεροί απέ το μακάμι {46} ίλεμ {47} ν' άναι νύχτα, και να άχης φορτωμέναις ένα κατάρι {48} ντεβέδαις αράντα, και εσύ απάνου ς' το γκαϊτούρι να τραβουντίζης και να πηγαίνης — ωχ — (προς τον Πελοποννήσιον) έι, Μώραλη πραγματευτή — τώρα ντικό σου αράντα ήρτε, πες το τώρα.

  « πέντε πο, μωρ' πέντε πο, πέντε
  » ποντικοί βαρβάτοι, πέντε ποντικοί βαρβάτοι, μου
  » χαλάσαν το κρεββάτι, κι' άλλοι τρεις μωρ' κι'
  » άλλοι τρεις, κι' άλλοι τρεις μουνουχισμένοι {49} μου
  » το σιάχναν οι καϋμένοι — (προς τον Κρήτα) έλα. Κρητικέ, πέσε και συ
τώρα ένα.

ΚΡΗΣ. (τραγωδεί) « έπαρ εσύ την λύρα σου κι' εγώ τον
  » ταμπουρά μου,
  » ν' ακούσης ντα θε να σου πω, π' όχω μέσ' την
  » καρδιά μου.
  » όντας σε πρωτογάπησα, ήτανε ραμαζάνι,
  » κι' εκόλλησ η αγάπη μου σα μέλη στο σαχάνι.
    πούρι, πούρι, πούρι,
    πούρι, έχεις κούτελο και μούρι.
(προς τους άλλους) ν' άχα δα ντεδίμ {50} και τη λύρα μου ομάδι, διαλέ
τον ένα σας π' ούθελε ν' αύγη προστάς μου.

ΑΛΒ. Πω να το λες, ορέ κι' εγώ ψύχα τραγουδίαις…
(τραγωδεί).
  » τρία πουλακίαις κάθουνταις το Διάκο στο ταμ-
  » πούργια — τ' όνα τηράει την Ρούμελη, γιου —
  » και τ' άλλο το Δερβένιαις — το τρι, μωρέ, το
  » τρι, το τρίτο το καλήτεραις, ουχ — μηργιολο-
  » γάει και λέει — πού είσαι γιου γιόνα, μωρέ γιό-
  » να — (προς τους άλλους) πω ν' άχες ορέ ψύχα
  » και το λιονκάρι να το βάργιαις — πω να το λέ-
  » νε τα κρικόνια {51} να το λγέπης ορέ χαβά {52}.

ΚΥΠ. Σαν τ' άπασιν όλοι ας πω κι εώ. (τραγωδεί) » γιομίντζο το γαλούνιν {53} μου καπνόν που το » πουντζίν μου λαμπρόν {54} που το φλαντζίν {55} μου — αχ μαρ- » γιώλισα!

ΑΝΑΤ. (Φωνάζει) ντι ι ι ι ι ι χάϊδε — (καθ' εαυτόν). Χιώτη είπα μέτυσε, άμμα κι' εγώ πιρακάτου ντεν πηγαίνω — μέτυσα α τζανούμ — μέτυσα — αρτίκ πολλά λόγια ντεν τέλει.

ΣΚΗΝΗ Ζ'.

Ανατολίτης και ο Λογιώτατος, έπειτα οι λοιποί.

ΑΝΑΤ. (προς τον Λογιώτατον σκεπτόμενον) ολάν λογιώτατε — σιού — εσένα λέω — με σασκιν σοφτά {56} — λογιωτοτοτοπώτατε — ντεν ακούς; — τι συλλογίεσαι ολάν σαν Αρμένη πατέρα σου πέτανε; ντεν τραβουντίζεις κι' εσύ.

ΑΝΑΤ. Εσύ πες, και πες ύμνος — (προς τους άλλους.) τζάνουμ σωπάτε τώρα λογιώτατος ύμνος τα πη, ν' ακούσουμε ντε!!

ΛΟΓ. (εξακολουθεί) Ζευ μακάρων, και ανθρώπων συ μόνε γονεύ, ύψιστε σταθμεύ και διανομεύ. —

ΑΝΑΤ. (καθ' εαυτόν εμπαίζων τον Λογιώτατον) ευ μακαρόνια ευ, Ζευ μακαρόνια Ζευ — τζάνουμ ερίφι καρτιά μακαρόνια τέλει, ντε βαζγεστίζει {57}.

ΛΟΓ. (εξακολουθεί) επίτριψον, επίτριψον τους σε κατηγορούντας.

ΑΝΑΤ. (προς τον Λογιώτατον) τ' όσωσες; τούτο είναι ύμνος γιοξαμ έχει κι' άλλο ακόμα; άι καχπόγλου {58} άι, κι εγώ τάρεψα ύμνος, κάτι μεάλο πράγμα είναι είπα — τούτο ένα Ζευ μεάλο μεάλο κόπτησε {59} τρόμαξα, ύστερα αρτίκ ευ, Ζευ, μακαρόνια είπες, στα υστερνά τρίψε και κακά είπες — άφεριμ — ταμάμ ύμνος — και του χρόνου — (πέρνει έν κομμάτι μπουρέκι) έλα τώρα, Λογιώτατε άνοιξε ιστόμα σου.

ΑΝΑΤ. Ντε κιωπώγλου, χωρεί ντε χωρεί εγώ τα χώσω — ά — άνοιξε ιστόμα σου λέω.

ΑΝΑΤ. Ιντού μιντού ντεν έχει — κατάπιε το ούλο μια βρούκα, ντε.

ΛΟΓ. Ουχ εκών μεν, καταπιώ δε, και δη τι ποιητέον; ανακτέον των πάντων.

ΧΙΟΣ. Καλέ σεις λογιώτατε που ξέρετεν τα λιανικά, σέν-
» τε μέντε κουντουσέντε,
» και των αλλωνών μισέντε»
ξέρετεν ίντα θα πη;

ΧΙΟΣ. Ούσας κι' ο μισέ Περής αντάμα· (προς τους άλλους) κι' έ χορεύομεν άματις;

ΧΙΟΣ. (φωνάζων) βάρτεν κρασί ς' τα ποτήργια να πγιούμενε — (πέρνει έν ποτήριον) (προς τους άλλους) πάρτεν κι' εσείς απ' ένα — αι βίβα — ς' την υγιά μας καλή για — στην υγιά της λευτεριάς.

ΠΕΛ. Εις υγείαν της, αι βιβα της — χαιράμενοι.

ΑΛΒ. Για το λευτεριά ορέ, ζτρου — ορέ ζτρου — (κτυπά και αυτός).

ΣΚΗΝΗ Η'.

Ο Ανατολίτης, ο Λογιώτητος και ο Ξενοδόχος. (οι δ' άλλοι σιωπούν καθήμενοι)

ΑΝΑΤ. (προς τον Λογιώτατον) συ για ντεν εχόρεψες καλά;

ΑΝΑΤ. Μάτε τώρα — σύκο ένα σου ποντάρι χτύπα άλλο σου ποντάρι, γένηκε χορός, πάει λέωντας.

ΛΟΓ. Έα με — (προς τον Ξενοδόχον) άξον μοι νηφοκοκκόζωμον.

ΑΝΑΤ. Ντεν τρέπεσαι εσύ κωντζά {60} μου λογιώτατο, νύμφη τέλεις; πού ν' αυρούμε τώρα νύφη για; (προς τον Ξενοδόχον) έλα, έλα, μισέ Μπαστιά, Λογιώτατο νύφη υρεύει.

ΞΕΝ. (προς τον Λογιώτατον) καλέ σεις εν ντρεπούστενε να λέτεν πως θέτενε νύφη; και πού να σας την ευρούμεν τώρη;

ΑΝΑ. Έι, ιστέ, νύφη κοκκόνα για; ένα ζουμί έχει παραπάνου.

ΑΝΑΤ. Εγώ γράμματα ντε ξέρω, αμμά, νύφη κοκκόνα καλή ντουλειά ντεν είναι — ετούτο καταλαβαίνω τι τα πη.

ΛΟΓ. Ω αναλφάβητε άνερ!!! και δη ζωμόν, έφην, του κόκκου, ον υμείς οι βάρβαροι καφφέ καλείτε.

ΑΝΑΤ. Έγωγες να γένης — και ντε λες ετζι, μόνε λες νύφη και κοκκόνα; πολύ σασκίνι άντρωπω είσαι ατζαΐπικο {61} μπουταλά είσαι, να μη σε κακοφανή…. εγώ έτσι σασκίνι άντρωπο ντεν είδα ακόμα…. καρδιά του τέλει καφφέ, και να υρεύει κοκόνα νύφη — ακόμα να ντιούμε τι τα υρίψης, λοής κοπής ανάποντα πράγματα.

ΣΚΗΝΗ Θ'.

(Ο Ανατολίτης καθ' εαυτόν παρατηρών τους άλλους).

ΑΝΑΤ. Ε!!! Χιώτη μέτυσε κοιμάται, Μωραΐτη λογαριάζει — Κυπριώτη συλλογιέται — Κηρτηκό τζιμπούκι πίνει — Λογιώτατο γράφει — άμμα Αρβανίτη ντουλειά καλά ντεν πηγαίνει — να, να, — γούρλωσε μάτια του, τρίζει δόντια του, τρίβει μουστάκι του — αλλά αλέμ καυγκά τα κοπαρδίσει {62} γιατί κουρουλντίστικε πολύ {63} φοβούμαι. Αρβανίτη καυγατζή {64} άντρωπο είναι — το κάμει α!

ΣΚΗΝΗ Ι'.

Ο Αλβανός μεθυσμένος μαλόνει με τον Κρητικόν, πυροβολεί με την πιστόλαν και τον πληγόνει πολλά ελαφρά εις τον βραχίονα.

ΑΛΒ. Ορέ κρητίκα, ορέ — πρα — εσύ εσύ ορέ κρητίκα! — πω το γουρουνίζεις εσύ εμένα ορέ το πα — πα το παληκάρι;

ΚΡΗΣ. Δεν κατέχω ετζά πράμα, μηδέ κατέχω σε πούρι, θιός και η ψυχή μου.

ΑΛΒ. Πώς ορέ να το λες έτζι εσύ ορέ εσύ, πούετες ορέ εγώ στο στο στο Κρήτη ορέ; κ' έριχνες; γώ ορέ το το το τουφέκιαις σα σα σαν το βροχάδες….

ΚΡΗΣ. Είπα σου το δά μαθές δε σε κατέχω δεδίμ, διάλε τα πάσπαλα {65} που θα θέσω στον άδη.

ΑΛΒ. Πρα πώς το κάνεις έτζι ορέ που δεν το γουρουνίζεις; πω σε γουρουνίζω εγώ….

ΚΡΗΣ. Κατέχω δα σε δεδίμ, τώρα, π' ούρθες κι' άφαγες τα κουράδια {66} μας.

ΑΛΒ. (με θυμόν) τφου, αλλά μπελιάβερσιν {67} ποιος ορέ να τρως κουράδιαις;

ΑΝΑΤ. (καθ' εαυτόν) ε — καυγά τώρα σα μόσκο τα μυρίσει.

ΚΡΗΣ. Και γιάντα δα δεδίμ ψόματ' άναι δα, που δεν αφήκατε κουράδια στην Κρήτη;

ΑΛΒ. Άιδε να χάνεσαι πίθε μούτη, (τρίζων τους οδόντας) ποιος ορέ τ' όφαγες κουράδιαις;

ΚΡΗΣ. Εσύ δα μαθές, κ' οι συντρόφοι σου, δεδίμ κι' ολιάς.

ΑΛΒ. (τον πτύει) τφου και συ μούτη — (ευγάζων την πιστόλαν), να ορέ ποιος να τρως κουράδιαις — πυροβολεί και φεύγει).

ΚΡΗΣ. Ω, ω, ω,! διαλέ τζ' αποθαμμένοι σου, και τζ' απομεινάροι σου, μ' εσκότοσες εδά.

ΑΝΑΤ. Δεν είπα εγώ; Ιστέ Αρβανίτη χουνέρι {69} του έκαμε, (τρέχει προς τον Κρήτα), πού χτύπυσε; ιστέκα, ισκέκα, (βλέπει την πληγήν) ε; ζαράρη {70} ντεν έχει τίποτα — μη φοβάσαι — σήκω, σήκω, (τον σηκώνει ολίγον).

ΣΚΗΝΗ ΙΑ'.

(Ο Ξενοδόχος ακούσας τον κρότον του πιστολίου, τρέχει φωνάζων, και οδυρόμενος).

ΞΕΝ. Ουγού, ουγού, ουγού· — ουγού διαβόντρου γυιοί — αλοί, αλοί αλοί μου του κακόσορτου, ίντ' αν τούτο π' ούπαθα — αλοί· — (προς τον Χίον κοιμώμενον). Καλέ σεις, μισέ Μπουρλή, κοιμούστεν καλέ;

ΞΕΝ. Φονικό διαβόντρου γυιέ, φονικό — κι' εν ξυπνάτεν πλια;

ΞΕΝ. Καλέ διαβόντρου κουλούκι, εγώ λέγω σας φονικό, κι' εσείς ονειρευγούστεν χειμονικό; εν ξυπνάτεν τώρη να δγήτεν τα αίματα;

ΧΙΟΣ. Πιταού κ' ήγλεπά το ς' τ' όνειρό μου — και ποιός να σας χαρώ ήκαμέν το;

ΑΝΑΤ. Έφυγε — χου — αν το πιάσης.
.
ΑΝΑΤ. Ουγού, Ουγού. Ίντα δουλειαίς που πάθαμεν, ίντα να τον κάμωμεν
τώρη τον Κρητικόν;

ΚΥΠ. Εγώ τον γιατρεύω — φέρτε ξύδιν, λάδιν, ρακίν, στουπίν, μαστίχιν, και ένα σαχάνην, άψετε και λαμπρόν στη φουκούν να το κάμω μεχλέμην {71} να τ' αλλείψω τον γιαραν του.

ΧΙΟΣ. (προς τον ξενοδόχον) μισέ Μπαστιά!…. ακούσετέν τα; φέρτεν τα….

ΞΕΝ. Οχωνούς φέρνω σας τα μα εν κάμνει, να σας χαρώ, ν' άναι δώ ο
Κριτικός· — να τον σηκώσουμ' απ' εδώ. (φεύγει).

ΚΡΗΣ. Δεν μπορώ κι' ολιάς, να πουρήσω {72} Θεός κ' η ψυχή μου

ΣΚΗΝΗ ΙΒ.'

(Ο Ξενοδόχος εισέρχεται έντρομος, και ειδοποιεί τους άλλους, ότι έφθασεν η αστυνομία).

ΞΕΝ. Καλέ σεις καλέ σεις — ουγού πλάκωσεν η αστυνομία, πλάκωσε να — έρχεται — έρχεται — αλλοί μου αλοί!! — Ίντα να κάμω τώρη; — ήσβυσα πλια ο κακόσορτος — ήσβυσα.

ΤΕΛΟΝ ΤΗΣ Α.' ΠΡΑΞΕΩΣ

ΠΡΑΞΙΣ Β'.

ΣΚΗΝΗ Α'.

(Ο Αστυνόμος συνοδευμένος μετά των στρατιωτών εισέρχεται και εξετάζει).

ΑΣΤ. Φέρμα {74} γιαμά μη φύγη κανείς, είστε, ούλοι αδιλίτο κριμινάλε {75} (προς τους στρατιώτας) μουρέ, Γεράσιμε, Αντζουλή, Διονύσιε! βάλτε τζη όλους ετούτοις απάρτε {76} να τζη εζαμινάρω {77} σεπαραμέντε {78} (προς τον ξενοδόχον) πού είναι γιαμά εκειός ο λαβωμένος;

ΞΕΝ. (τρέμων) ορίστε εδώ…. (δεικνύει τον Κρήτα)

ΑΣΤ. Και δε λες π' ούσαι Κρητικός ν' άμπ' ο διάολος μέσα σου; και ποιος μουρέ σε χτύπησε;

ΚΡΗΣ. Δεν τον κατέχω το σκυλάπιστο· πούρησε.

ΚΡΗΣ. Στη χέρα δεδίμ, ω φέρετε με δα τον ξαγορευτή {79} να με ξαγουρέψη {80} να ξεμυστέψω {81}

ΑΣΤ. Και πώς σε βάρεσε μουρέ; α κάζο πενσάτο; {82}

ΚΡΗΣ. Είπα σου το δεν κατέχω ντα μου λες Θιός…

ΣΚΗΝΗ Β'.

ΑΣΤ. Λ' αφάρ ζε σέριο {83}. και δεν μπορώ να τζη εζαμινάρω εζαταμέντε {84} μα τάντο πμάστα {85} τζη έβανα όλους α πάρτε, και θα κάμω τζη εζάμινες σεριαμέντε {86}, ως που ν' αύρω την γκάουζα {87} και να μάθω καλά, αν ήναι κάζο πενσάτο, επόι να τζη ακουζάρω {88} στη Διοίκησις, και να κάμω τα άττα {89} μου κόμε σι ντέβε {90}, κατά πως μου μιριτάρι {91} ς' το οφφίτζιό {92} μου —…. ναι δεν μπορώ να κάμ' αλλιός γιατί δα δισπρετζάρω {93} το ονόρε μου {94} (προβαίνει εμπρός).

ΣΚΗΝΗ Γ'.

Ο Αστυνόμος, ο Ανατολίτης και οι Στρατιώται.

ΑΝΑΤ. Λιάπη ποιο είναι, σακίν {95} Λιάπη Αρβανίτη είναι εκείνο υρεύεις; — χου — π' ούντο τώρα Αρβανίτη; — αν το πιάσης.

ΑΝΑΤ. Α! — όνομά μου; όνομά μου χατζή Σάββα ντούλο σας.

ΑΝΑΤ. Πατέρα μου; πατέρα μου χατζή Μουράτη λέανε — εκείνο πέτανε, τι το τέλεις τώρα;

ΑΝΑΤ. Α, βιλαέτι μου; βιλαέτι Καΐσερλη είναι.

ΑΝΑΤ. Άι Βασίλι τόπο είναι γκαισαρείας, γκαπαδοκείας ντε ξέρεις εσύ.

ΑΣΤ. Κι' είσαι γιαμά απ' τ' άι βασιλειού τον τόπο; για δι' αύτο είσαι και χαντζής — ν' άμπ' ο διάολος μέσα σην καβούκα {96} σου — και πες μου μουρέ εσύ, πώς εγίνηκε ο λαβωμός του Κρητικού;

ΑΝΑΤ. Να ιστέ, τρώγανε, πίνανε. — αρβανίτη μέτυσε — φορτιότηκε κηρτικό — Κηρτικό είπε Αρβανίτη (ντρέπουμε να πω τιμή στα μούτζουνά σου) κουράδια, είπε αρβανίτη, είπε να φας εσύ, σάνκιμ {97} κηρτικό να φάι κατάλαβες; — κουράδια μουράδια λέωντας, καυγαλαστίσανε, αρβανίτη τράβηξε πιστόλα, μάνι μάνι έσφιξε κρητικό απάνου γιαραλαλάδησε {98} κοματάκι χέρι του — ούλο ούλο καυγκά. ιστέ αυτό είναι.

ΑΣΤ. Να με πάρουν οι διάολοι και αν κατάλαβα τίβοτζι — (προς τον ανατολίτην) και πώς μουρέ, και πώς; μπα κ' ήτανε κάζο πενσάτο;

ΑΝΑΤ. Αρτίκ πινσάτο, μινσάτο, εγώ ντε ξέρω, αρβανίτη χτύπησε κηρτικό, βέρσελλαμ {99}.

ΑΣΤ. (με θυμόν) και μίλλειε μουρέ ρωμαίικα, παλιότουρκ!!!

ΑΝΑΤ. Έι — εσύ γιατί μιλάς φρίγκικα για; σάντο μάντο, φόρτο φούρτο, ιξέρω εγώ φιράγκικα, εγώ ρωμαίικα λέω εσύ δεν καταλαβαίνεις; εγώ φιράγκικα ντε ξέρω πώς να γένη για, τι να γένη α τζανούμ — εσύ εύρε το κολάι {100} του πγια να καταλάβης — εγώ σάστησα κι' απόμεινα — άλλο τίποτε εγώ ντε ξέρω.

ΑΣΤ. Πες μου μουρέ καλά την εζάμινά {101} σου, γιατί κακόροικε θα πας α ρέστο {102}.

ΑΝΑΤ. Αν μπορής, κατάλαβε τώρα, (προς τον αστυνόμον) άνταμ — εγώ σε είπα — ζάμινα μάμινα, ρέστο μέστο, φόρτο φούρτο, σάντο μάντο, κουκούτζι {103} ντεν καταλαβαίνω τι τα πη, — ούλο ούλο καυγά τι ήτανε, είπα — πάει λέωντας — άκουσες τώρα; τώρα; Ιστέ ρωμαίικα το είπα αρτίκ και τώρα ντε κατάλαβες, ποτέ σου ντε τα καταλάβης……

ΑΣΤ. (με θυμόν) α ρέστο κανάγια α ρέστο, — (προς τους στρατιώτας) πάρτε τον αυτόνε α ρέστο — (τον κρατούν οι στρατιώται)

ΑΝΑΤ. Έι, ύστερα; εγώ τι έκαμα, άνταμ, να πάγω χάψι, εγώ ντεν χτύπησα Κηρτικό, εγώ πιστόλα μιστόλα ντεν έχω, εγώ ντουλειά μου κύτταζα, τζουμπούσι έκαμνα — να, πγιάσαι αρβανίτη, κρεμαστό μπιλέμ, όχι βάνεις εμένα χάψι· ταμάμ.

ΑΣΤ. Εσύ θα πας αρέστο γιαγουρτοβαφτισμένε παλιότουρκα.

ΑΝΑΤ. Ταμάμ αστρονόμο — άφεριμ — βρίζει κιόλας — εγώ τούρκο ντεν είμαι, χριστιανό ορτότοξο είμαι — χατζή άντρωπο είμαι — ιψέματα ποτές μου ντε λέω — χιτζ ποτές άντροπο βαφτίζουνε με το γιαγούρτι; — άιδε να ντιγιούμε τι τα πης ακόμα — αγάλια αγάλια τα πης αύριο με μποζά {104} βαφτίζουνε.

ΣΚΗΝΗ Δ'.

Αστυνόμος, Λογιώτατος, Γραμματεύς της Αστυνομίας, Στρατιώται.

ΑΣΤ. (προς τους στρατιώτας) φέρτε μου μουρέ εκειόνε με την σκούφια — (τον φέρνουν) (προς τον Λογιώτατον) πινομή σου;

ΛΟΓ. Επώνυμον μεν φέρω Κωνωπίδης, κέκλειμαι δε Κλειτομένης.

ΑΣΤ. Ώρσε, ονόματα.. και πού να θυμάται κανείς καλότυχε τέτγοια ονόματα που βγάλανε τώρα.. (προς τον Λογιώτατον) και πούθε είσαι γιαμά;

ΑΣΤ. Και πες δα π' ούσ' απέ την Κως, ξαφνικό να σ' ούρθη…. και τι τέχνη κάμεις;

ΑΣΤ. Ας ην' κι' επιστήμη, μπα κ' είσαι γιατρός.

ΛΟΓ. Ούμενον, αλλά Ρήτωρ, Λογικός, Γραμματικός, Μαθηματικός, και τα λοιπά, και τα λοιπά..

ΛΟΓ. Ναι μην.. και εκ των ως επί το πολύ λεγομένων ενδοξοτέρων λογίων.

ΑΣΤ. Μουρέ για σου Λογιώτατε!!! και πες μου δα γιαμά εσύ που ξέρεις τζη ελληνικούραις, πώς εγίνηκε ο λαβωμός του Κρητικού;

ΛΟΓ. Ουχ' εκών μεν, είπω δε. — Ετύγχανον σήμερον πεινών την εσχάτην πείναν· και δη έδοξέ μοι πορευθήναι εν τω εδωδιμολεσχοοικητηρίω· και κορεσθήναι — απελθών ουν, εύρον και συνδαιτυμόνας πλείστους αυτόθι συνευωχουμένους — και δη τοίνυν δέδοχεν αυτοίς την εφημερίδα αναγνούσιν, ευθυμητέον είναι την της Ελλάδος παλλιγγενεσίαν — τοιγαρούν εσθιόντων, πινόντων, αδόντων, υμνούντων, και ορχομενοευφραινομένων.

ΓΡΑΜ. Επύκνωσες, λογιώτατε, την ατμοσφαίραν από γενικάς απολύτους.

ΛΟΓ. Άφνω ο Αλβανός μετά του Κρητός εμαχεσάτην.

ΑΣΤ. Ν' άμπη ο διάβολος μέσ' τζη ελληνικούραις σου, παλιολογιώτατε — ανάθεμα κι' αν κατάλαβα τι μου λες, μα την πίστι μου — (προς τον Γραμματέα) γράφετα εσύ μουρέ καλά ετούτα ούλα που λέγει κακόροικε, γιατί θα τα στείλουμε σ' την Ακαδέμια τζη Μπάτοβας να μας τα ξηγήσουνε οι προφεσόροι, μα τζ' άγιους Πάντας (προς τον λογιώτατον) και λέγε δα, λέγε συμφορά στην καλαμάρα σου.

ΛΟΓ. Και δη ο μεν Κρης τους όϊδας κουράδια καλών, ο δε Αλβανός τούμπαλιν το σκώρ' ενεννόει, αναστάς ο Αλβανός κάκτανε τον Κρήτα.

ΛΟΓ. (προς τον Γραμματέα) τι δη κοινόν ή ξένον είγε σεσολοίκηκα; και γαρ και Δημοσθένης, άλλοι τε πολλοί ξυγγραφείς έστιν ότι τω σολοικισμώ χρώνται {105} ευφραδείας χάριν.

ΑΣΤ. (προς τον Γραμματέα) κι' άφτονε το χριστιανό να πη γιαμά την εζάμινα του — λέγε, συφορέλιά σου λέγε.

ΛΟΓ. Και δη σου μεν εξετάζοντος μαθείς την αλήθειαν, εγώ σοι ταύτα πάντα αληθώς φράζω, ίνα ποιήσης ο βούλεσαι.

ΑΣΤ. Και δεν κατάλαβεν αν ήτονε κάζω πενσάτο;

ΛΟΓ. Ουκ οίδα την των Ιταλών διάλεκτον — τούτο δη μόνον γινώσκω, ότι η λέξις κ ο υ ρ ά δ ι α παράγεται εκ του κ ε ί ρ ω κ α ρ ώ, κ έ κ α ρ κ α κ έ κ α ρ μ ε, ο μέσος παρακείμενος γίνεται κ α ρ μ ά δ ι ο ν και τροπή του α εις ε ψιλον γίνεται κ ε ρ μ ά δ ι ο ν, προσθέσει δε του ιώτα κ ε ι ρ μ ά δ ι ο ν και αφαιρέσει του μ κ ε ι ρ ά δ ι ο ν, τροπή δε του ε εις ο και του ι εις υ ψιλόν γίνεται κ ο υ ρ ά δ ι ο ν, δι' ου οι Κρήτες καλούσι τα πρόβατα, ή τας αγέλας εκ του κείρεσθαι αυτά παραγομένης της λέξεως και δη έγνως νυνί;

ΑΣΤ. Μουρ' εγώ δεν σ' αρωτώ τη Γραμμμάτικα, και με λες τζη αόριστους, τζη περσυντέλικους, και ούλα τα τέμπα {106}… ω συμφορά μου! σ' αρωτώ να με πης, αν ήτανε κάζω πενσάτο ο λαβωμώς του Κρητικού — ορίστε τώρα, τι να ευγάλω απέ τούτην την εζάμινας μηδέ το έψιλό σου κατάλαβα, μηδέ το ύψιλό σου (προς τον χοαόν) αυτός μάτιά μου είν' απ' εκειούς τζη λογιωτάτους που ξηγούνε τζη μηναίοι και τζη ψαρμοί του Δαβί, κι' οπού ξέρουνε πότες είναι τζη άγιας Αγκάτας, και τ' άι κούκου, και δε γλέπεις άλλο σε δ' αύτους μόνε μία καλαμάρα σαν πιθάρι, και μια πένα σαν ντούμπανο, και τ' είν' αυτός; Λογιώτατος — ω ντζόγια μου!!! γιατί ξέρει γιαμά να ξηγάη τζη συναξαριστάδες — ναι, ναι στη πίστι μου δε σας μπαρτολετάρω {107} (προς τον Λογιώτατον) και πες μου διά που να κάτζουν οι διαόλλοι στη σκούφια σου — ήτανε κάζο πενσάτο; (ευθύς προς τον Γραμματέα) ξήγατο συ, μουρέ διάλλε, ρωμέικα να καταλάβη.

ΑΣΤ. Κ' αμά για να ξέρη κανείς ετούταις ούλαις τζη λέξαις πρέπει να έχη εκειό το μεγάλο βοκαβολλάριο {108} τζη Κρούσκας, οπού είναι σα μια κασσέλα, και να προβατή μέσα τζη πιάτζαις τζη Ελλάδας, ν' άχη κ' ένα βαστάζο κοντά, για να ξηγάη ούλα ετούτα τα τέρμενα {109} — (προς τον λογιώτατον) εκατάλαβες τώρα μουρέ διαόλλου σκολλάρο {110} τι θα πη κάζο πενσάτο;

ΛΟΓ. Νυν έγνων εξεικασμένος εκ της λέξεως το πράγμα — και δη σε πληροφορώ, ότι ουκ ην εκ προμελέτης το δράμα αιφνίδιον δε μάλλον, και πείσθητι τοις εμοίς λόγοις.

ΑΣΤ. Α ρέστο και συ πμιρπάντε, που μας εσεκάρισες {111} με τζη μετοχαίς σου, και με τα απαρέμφατα σου, — προς τους στρατιώτες) πάρτετό νε μουρέ κι' αυτόνε. —

ΣΚΗΝΗ Ε.'

ΑΣΤ. Μουδ' αφ' τον παλιότουρκα εκειόνε, μουδ' αφ' το σκολάρο τούτονε με τζη ελληνικούραις του μπόρεσα να εζαμινάρω τίποτζι — μα απ' εκειόνε το Μουραΐτη κάτι θα βγάλω, γιατ' είναι φτακαθαρισμένος, και θέλ' απείκασε. νον ζε δούπιο {112} αν ήτανε το χτύπημα κάζο πεσάντο — μα πρέπει ν' άναι ασολουταμέντε {113} — νον ζε κάζο {114}.

ΣΚΗΝΗ Ζ'.

Ανατολίτης, Πελοποννήσιος, ο Γραμματεύς και οι Στρατιώται.

ΑΣΤ. (προς τους στρατιώτας) φέρτε μουρέ, εκειόνε το Μουραΐτη — (τον φέρνουν), — προς τον Πελοποννήσιον) πινομή σου;

ΑΣΤ. Και πες δα κακόροικε π' ούσαι απέ του Μουρέα — και τι τέχνη κάμεις.

ΑΣΤ. Ώρσαι και συ διάολλε — έμαθες και συ τζη ελληνικούραις.

ΠΕΛ. Τήρα δω, κύρ αστρονόμο, είμαι έλληνας, ακούς με, και πρέπει να μιλώ με μάθησις.

ΠΕΛ. Να σ' ορίσω, κυρ αστρονόμο, δεν ξέρω, εγώ έφερα να πουλήσω κάμποσα λαγοτόμαρα, κάμποσ' αλούπια, τυριά βούτηρα και τραχανά· είχα στείλει και τον παραγιό μου με καμπόσαις γίδαις στέρφαις {115} π' ούχα στην παλιοστανή μου και τα πούλησα όλα, κι' έκαμνα το λογαρισμό μου — σα με τζούκλωσε η πείνα, ήρθα να την τηλώσω {116} σ' τη λοκάντα, ηύρα και την αφεντιά τους εδώ, κι' είπαμε να κάμουμ' ένα γλέντι — και να σ' ορίσω γλεντάγαμε όμορφα και καλά — σα θε ν' άρθη το μαγκούφι έρχεται — αρβανίτης τ' όβαλε στη μπουρίνα {117} πγια σα θα το φέρ' διάβολος, και σ' τα καλά καθούμενα, τζακωθήκανε με τον κρητικό — το τζάκωμά τους τ' ήτουνα, να σε ορίσω, δεν ξέρω τι ήτουνα, — δεν έβανα αυτί ν' ακρουμαστώ καλά καλά, — εγώ ακούς με, τόσο τόσο δε συλλογιούμαι για ξέναις έννοιαις — τήρα δώ, το νιτερέσω μου κυττάζω κι' άρα μάρα, ήλιος…..

ΑΣΤ. Μωρ' εγώ δεν εκατάλαβα τίποτζι απ' αυτήν την ιστορία που με είπες, μα τη Φανερωμένη.

ΠΕΛ. Ενώ κυρ αστρονόμο μου, σε τα κουβέντιασα τα πάσα πάντα της υπόθεσις — τους είδα που τζακωθήκανε, μα δεν είχα τόσο του νου μου σε δ' αύτους — φωτιά να τους κάψη κ' εκείνους και τα μαγγανά τους {118}

ΑΣΤ. Ω διάολλε και συ με τα ιντερέσα σου — οι ανθρώποι γιαμά σκοτωνούντανε και συ συλλογιούσουνε το γιαγούρτι σου, τον ταρνανά σου, το γάλα σου, τζη αλεπούδες και τζη γίδαις σου — και δε με λες γιαμά, π' ούσαι πλιο ραφινάτος {119} απέ τζη άλλους αν ήτανε κάζο πενσάντο;

ΠΕΛ. Για κάζο ήτουνα και μεγάλο κάζο — μα δε ξέρω, πενζάτο ήτουνα, τι ήτουνα.

ΑΣΤ. Το καταλαβαίνω μουρέ που ήτανε κάζο — και το γλέπω, διάολλ' έπαρέ σε κι εσένα· μα άλλο είναι το ατζιδέντε, κ άλλο το κάζο πενσάντο, ετούτο τι ήτανε, ετούτο θέλω να με περσουαδάρης {120}.

ΠΕΛ. Ξέρω γώ; να, άξαφνα θα πη, στοχάζουμε· δεν είναι έτζι;

ΑΣΤ. Και μουρέ, για σου κακόρικε — εσύ καταλαβαίνεις γλέπω τον κόσμο, — μουρέ για σου Μουραΐτη!! και πες μου τώρα σα ξέρεις το ατζιδέντε, θα ξέρεις και το πενσάτο νον ζε δούπιο.

ΑΣΤ. (Προς τον γραμματέα) πώς του τ' όπες εσύ τ' αλλουνού, μουρέ;

ΠΕΛ. Αυτούνο είναι βαθύ ελληνικό, και δεν το πεικάζω.

ΓΡΑΜ. Αν το είχεν εις τον νουν του προτήτερα να το κάμη ο Αρβανίτης.

ΠΕΛ. Τήρα δω μηδέ στο μυαλό του μέσα ήμουνε μηδέ τον ηρώτησα — ποιος τους ξέρει πάλ' αν ήντουσά νε οχθρευμένοι απέ μπροστήτερα.

ΑΣΤ. (καθ' εαυτόν) ω διάολλε ρισπότα!!! (προς τον Πελοποννήσιον) και δε ξέρεις άλλο τίποτζι;

ΠΕΛ. Όσκαι όλη μου η κουβέντα αυτούνη είναι, τούτο ξέρω μοναχά οπ' όσμιξα κι' εγώ μ' ένα σωρό μαγκούφιδες.

ΑΣΤ. Αρέστο κι' εσύ, μισότουρκα με τζη γίδες σου, με τζη αλεπούδες σου και με τζη ταρνανάδαις σου.

ΑΣΤ. Και γιατί μουρέ; δεν ατζιτάρεις {121} γιαμά να πας α ρέστο, γιατ' είσαι λογοθέτης; ξαφνικό να σ' ούρτη!!

ΠΕΛ. Αγκρουμάσου Κυρ αστρονόμο· έχω υπόληψις, και Φιλοτιμία, κ' είμαι Έλληνας ελεύθερος, και ακούς με, όφκολα όφκολα δεν με φυλακώνεις, γιατί κάμω μία διαμαρτύρησι στη Διοίκησις, και σ' το βουλευτικό, να ξέρεις ακούς με — κρίναι με πρώτα κι' ανισωστάς κι' έχω φταίξιμο, τότες βάλε με και ς' τη φούρκα….

ΑΣΤ. Α ρέστο, κανάγια!!! (προς τους στρατιώτας) πάρτε τόνε κ' αυτόνε γιαμά μαζή με τζη άλλους

ΠΕΛ. Όπ' ανακατώνετα με τα πίτουρα, τον τρων η κότταις.

ΣΚΗΝΗ Γ'.

ΑΣΤ. (προς τους στρατιώτας) φέρτε μου μουρέ, εκεόν τον άλλονε

ΑΣΤ. Άλλος διάβολος ετούτος — (προς τον Κύπριον) μπα κ' είσαι στοκοφίσι; — κι' απέ πού είσαι;

ΑΣΤ. Και πες μου δα εσύ· πώς εγίνηκε ο λαβωμός του Κρητικού;

ΚΥΠ. Οι Κρηντιτζοί μιλούσιν τα λωά τα λόγιά τους και την αχελουμαλούσα λέσιν νύμφη, το λαμπρόν λέσιν το φωτιά, τον άπαρο λέσιν τον χτήμα και ταις κουδέλαις λέσιν ταις κουράδια — και είπεν του ο Κρητικός τ' Αρβανίτην π' ούφαις τα κουράδια, της κουδέλαις, τ' αρνίαν που λέσιν στον τόπο μας κι Αρβανίτης είπεν του να τα φάης συ, και πήκασιν καλαμπαλίκην — κι' Αρβανίτης έρριψεν πιστόλην του και χτύπησεν τον Κρητικόν στον χέριν του και γίνηκεν πανναήριν — είπα τους να νον γιατρέψω εώ κ' ήψα λαμπρόν στη φουκούν, για να κάμω άμπλαστρο ν' αλλείψω τον γιαράν του….

ΑΣΤ. (Τον αντικόπτει.) Άλτρος κάβος κονταρέμος — άλλα με λες και συ, ξοφνικό να σ' ούρτη πρε διαόλλου στοκοφίσι Σολομώ! — και πού να καταλάβω τζη κορδέλλαις, τα μπιλάστρα σου, το λαμπρό σου, και τζη λέξαις σου ούλαις, που μου σαλτάρησε {122} το τζερβέλλο {123} ούλο; ας ην δα, — και τι τέχνη κάμεις;

ΚΥΠ. Είμαι γιατρός και δραάζω την σολομονική.

ΑΣΤ. Ω διάολλε!!! και ξέρεις μωρέ στοκοφίσι να κιαμάρης {124} τζη διαόλλους; και δε σε τ' αβερτήρανε {125} οι διαόλλοι το κάζο ετούτο πρι μου γένη; ώρσαι και συ πέντε φάσκελα στη σολομονική σου μέσα, διαόλλου Σωλομώ, λέγε μου τώρα γιαμά, μπα κ' ήτανε κάζο πενσάτο;

ΚΥΠ. Φράντζικα δεν καταλααίνω — κ' σεις οι φράνιτζοι εκατάλαες, είστεν λωοί άνθρωποι και λωά λέτεν τα κ' εσείς τα λόι σας και δε σας καταλααίνει κανείς.

ΑΣΤ. Αρέστο κ' εσύ διαόλου στοκοφίσι, αρέστο — (προς τους στρατιώτας) πάρτε τονε μουρέ κι' αυτόνε το Σολομώ.

ΑΣΤ. Μωρ' ακούτε γιαμά σ' τη πίστι σας όνομα; — Σολομώ; — (απορεί) ναι μουρέ να με σκοτόσουνε, πρώτη βολά τ' ακούγω — αύριο θ' ακούσουμε και κανέα μπακαλάο ασολουταμέντε — και δεν είναι μιράκολο {126} ν' ακούη κανείς τέτγοια ονόματα

ΣΚΗΝΗ Η'.

ΑΣΤ. Φιναλμέντε {127} απέ ούλαις ετούτες τζη εζάμινες δεν έβγαλα τίποτε — κανένας ως τα τώρα δε μπόρεσε να με περσουαδάρη {128} αν ήτανε κάζο πενσάτο, μα τώρα πρέπει να κάμω και τζη άλλαις μου τζη εζάμινες, κι' ότι διάολο βγάλω, και ξανίξω να τόνε ραπορτάρω {129} σ' τη Διοίκησι, κ' ας κάμ' ό,τι θέλει· το ραπόρτο μου πως θα γένει ρεδίκολο {130} το ξέρω, κ' είμαι περσουάζος {131} θ' άναι γιομάτο κογιοναρίαις, και καμμιά σεργιέτα οφφιτζιάλε {132} δε θ' άχι μέσα.

ΣΚΗΝΗ Θ'.

(Ο Αστυνόμος εξετάζει τον Χίον.)
Αστυνόμος, Χίος και Στρατιώται.

ΑΣΤ. Άλλος διάολος κι ετούτος — σ' αρέσει; να όνομα που μουδέ ς' τ' όνειρό μου δεν τα άκουσα (προς τον Χίον) και πούθε είσαι γιαμά ;

ΧΙΟΣ. Φτιάνω λογιών το λογιώ γλυκά, — ροδοζάχαρες, χαλβάδες κόντια… κι' ό,τι άλλο θέτενε.

ΑΣΤ. Και πες δα κακόρικε, π' ούσαι κομφετιέρης. — και πώς εγίνηκε ο λαβωμός του κρητικού;

ΧΙΟΣ. Εν ηξεύρω τίποτες, να σας χαρώ, κ' εγώ κοιμούμενε, και ήγλεπα ς' τ' όνειρό μου που πμλεχτήκανε ο Κρητικός με τον Αρβανίτη — ήκουσα και το βρόντος του πιστολιού μα ίντα να κάμω σαν γλυκοκοιμούμουνε;

ΑΣΤ. Όμορφο ύπνο έκαμες και συ — οι άνθρωποι σκοτωνούντανε, και συ κυμούσανε — μοιάζει από ταις πολλαίς κομφετέρους, γλυκάθηκες και στον ύπνο σου.

ΧΙΟΣ. Όσκαι να σας χαρώ, αφ' το κρασί, και αφ' της χορούς ζαλήστηκα, κ' ήπεσα, και σαν ήκουσα το βρότος, είπα να σηκωθώ, και εν μπόρουμουν.

ΑΣΤ. Και πες δα εσύ, μπα κ' ήτανε κάζο πενσάτο,

ΧΙΟΣ. Έμ' έμαθεν ο πάης μου τα ταλλιάνικα, για να σας δώσω την απόκρισι, άθεν τ' όξερε που θα με ρωτάνε φράγκικα, μπόρειε να με τα μάθη.

ΑΣΤ. Θα σε στείλω διάολε· κ' εσένα α ρέστο, κι' ας κοιμούσανε.

ΧΙΟΣ. Κ' ίντα σας έκαμα εγώ μαθές; ήφτεξά σας τίποτις; εγώ ριξα το πιστόλι; εγώ βάρεσα τον κρητικό; ε μιλλήτενε μαθές; Ίντ άκαμα; εγώ άρματα ε φορώ, που να πήτεν πως βόθουμουν τ' αρβανίτη, — ε ίντα — εν εκοιμούμουνε;

ΑΣΤ. Δεν περνούνε σε μένα Μπαρτζολέταις {133} — θα σε στείλω α ρέστο νον ζε κάζο.

ΧΙΟΣ. Χίλλια ριάλλια {134} δίνω σας, και μη με στέρνετε στη φυλακή, γιατί με σβύνετεν πλια.

ΑΣΤ. Εγώ θέλω ονόρ {135} μουρέ κακόρικε, δε θέλω ριάλια.

ΧΙΟΣ. Δυο χιλιάδες πάρτεν άματις, και το ρωλόι μου και μη με στέρνετεν, γιατί εν κάμει… να χαρήτεν τον πάη σας, και την τζάτζα σας.

ΑΣΤ. Μουρέ τι πάη, και τζάτζα μου λες; α ρέστο μπιρπάντε! ακούς γιαμά του διαόλου τον άνθρωπο, που γυρεύει να μου σπορκάρη {136} την φάτζα,; {137} να μουρέ, ώρσαι πέντε φάσκελα μέσ' το ρωλόγι σου, και μέσ' τζη χιλιάδες σου — εκατό χιλιάδες τζικίνια {138} να με δώσης καλότυχε, δε σπορκάρω τ' ονόρε μου — α ρέστο — α ρέστο, (προς τους στρατιώτας) πάρτε τόνε μουρέ κι' αυτόνε για το διάολλο!!

ΣΚΗΝΗ Ι'.

ΑΣΤ. Τώρα γιαμά πρέπει να κάμω άττο σέργιο {139}, πρέπει να σιντζιλλάρω {140} τη λοκάντα, να κλείσω και τζη πόρταις τζη ούλαις — εποϊ {141} να στείλω και το λοκαντιέρη α ρέστο και εκειόνε το μπιρπάντε που τζη έδινε τέτγοι άνθρωποι τόσο κρασί και τζη εμέθυσε, κ' εκάμανε τέτγοιαις συμφοραίς· κατόπι να στείλω να τζερκάρω {142} και για το Λιάπη — κι' αμά ξέρω δα πού ς' το διάολλο να τον εύρω; εδώ χρειάζεται μανιέρα {143} καπατζιτά {144} και σπιρτοσύνη, κι αμά που δεν τόνε γνωρίζω μέσ' τζη διαόλοι — τζη έλληνι — αι — κουέστω ζε {145} πολύ κακό — μα τώρα πρέπει να φουγιάξω ούλοι τζη πιστεμένοι μου στρατιώταις, το Διονύσιο, το Γεράσιμο, τον Τζαβατίνο, και εκειόνε τον άλλονε το διάολο π' ούλο μου φεύγ' απ' τη μεμόρια {146}.

ΣΚΗΝΗ ΙΑ'.

(Ο Αστυνόμος αποστέλλει τινάς στρατιώτας δια να εύρουν και συλλάβουν τον Αλβανόν).

ΑΣΤ. Εκιόνε μυρέ διάλ' έπαρέ σε και σένα — τζίτο μουρέ διάολε.. εκιόνε — (τον δείχνει).

ΑΣΤ. Ναι μουρέ — ν' άμπ' ο διάολος μέσ το μυαλό μου και δεν θυμούμουνε την καντήλα; ναι, ναι, τον καντήλα για σου Γεράσιμέ μου, τον καντήλα — πάρτονε εκιόνε και το Διονύσιο, και τον Τζαβαντίνο, και εκιόνε τον άλλονε το διάολο.

ΑΣΤ. Για σου — και να πάτε να τζερκάρεται για να πγιάσεται τον αρβανίτη να μου τόνε φέρτε..μα Γεράσιμέ μου… α πιάν α πιάνο {148} μπα κι ακροτζεριστή {149} και σας σκαπουλάρι {150}.

ΣΤΡ. Έγνοια σ' αφέντη — (στρέφει να αναχωρήση) σκιαβ' {151} αφέντη.

ΑΣΤ. Σ' το καλό Γεράσιμέ μου, μάτια μου — σ' το καλό τζόγια μου — εδώ σε θέλω γιαμά.

ΣΤΡ. (ευγάζων το φέσι του) σκιάβο σκιάβο αφέντη.

ΑΣΤ. Σ' το καλό, σ' το καλό — παρ και τζη άλλους που σ' ούπα.

Ο Αστυνόμος, ο Ξενοδόχος, οι Στρατιώται και ο Κρητικός.

ΑΣΤ. (Προς τους στρατιώτας) Βγάρτε τζη όλους, ούλους π' ούναι μέσ' τη λουκάντα — βγάρτε τζη ούλους όξου — κλείσται τζη τσάντζες ούλαις, και τζη κάμαραις γιατί θα συντζιλλάρω το λουκάντα — πάρετε και κειόνε το πυρπάντε το λοκαντιέρη αρέστο και κειόνε τον κατεργάρη μαζή με τζη άλλους να τον πάτε τώρα, ως που να βρούμε το λιάπη, και ν' ανοίξουμε την γκάουζα,

ΞΕΝ. Κ' αφήτε με άματις να πάρω τα κατάστιχά μου, γιατ' σβυώ ο κακόσορτος — αλοί μου!!!

ΑΣΤ. (Προς τους στρατιώτας) Πάρτε τόνε α ρέστο — φέρτε τζέρα δι σπάνια {152} και το σιντζίλλο {153} τζη αστυνομίας, γιατί πρέπει ν' ήναι συντζηλλάτη {154} οφφιτζιανμέντε {155} (σφραγίζει τας θύρας.)

ΑΣΤ. Ποιόνε μουρέ; το λαβωμένο; ω διάολλ' έπαρέ με κι' εμένα με το νου μου — ώρσαι γιαμά μέσ' το νου μου — (φασκελώνεται μόνος του) — και μ' αφήκανε καλότυχε, τούτ' οι διαόλοι ταλέντον {156}; βγάρτετό νε κι' εκειόνε όξου.

ΚΡΗΣ. Γιάντα δα θι[ο]ς κ' η ψυχή σας!!! — ζουντανό δεδίμ θα με θάψετε επά δα; — δεν μπορώ να πουρήσω κια ολιά θιός που το κατέχει — είπα σας το δα πούρι.

ΣΤΡ. Σε πηγαίνουμε γάλι γάλι, μη φοβάσαι (τον σηκώνουν διά να τον μεταφέρουν εις το αστυνομικόν κατάστημα.)

ΑΣΤ. Ετούτους που εζαμινάραμε, να τζη πάτε αρέστο έναν ένανε, για να μη σας κάμουμε κανένα ρεμπελιό {157} σ' τον δρόμο.

ΣΤΡ. Έγνοιά σ αφέντη — μη φοβάσαι — και ξέρουμ' εμείς (Αναχωρούν)

ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ Β'. ΠΡΑΞΕΩΣ.

ΠΡΑΞΙΣ Α'.

ΣΚΗΝΗ Α'.

ΑΝΑΤ. Έι τζάνουμ. μη σκουντάς — κόσμος γλέπει, ντρέπομαι — αγάλια αγάλια — ιστέ εγώ παγαίνω — μη φοβάστε, ντε φεύγω — μπαξίσι σου εγώ ντίνο ένα τάλλαρο τζίλικο {158}.

ΣΤΡ. Έμπα μέσα τώρα = κάτζαι στο φρέσκο· (τον αφίνουν και αναχωρούν.)

ΣΚΗΝΗ Β'.

ΑΝΑΤ. Ορίστε λευτεριά — άμμα λευτεριά — ταμάμ! — φόρτσ μόρτο, σάντο μάντο, μέστο ρέστο, είπε, άιδε γιαβρούμ {159} χάψι, μήτε ικρίσι, μήτε ιλάμι {160}, μήτε τίποτα, εμέν ίσγια στη χάψι — άτζαπα {161} μόδα στην Ελλάδα έτζι είναι; εμέν {162} — δυω λόγια λένε, χορίς φταίξιμο, χωρίς τίποτα χάψι βάνουνε; να λευτεριά, να μάλαμα…….αστρονόμο πολύ σέρτι {163} άντρωπο είναι…..γκεμ αλμάζης {164} είναι, χιτζ λακιοδί {165} ντε πέρνει — κατόλου κατόλου — έμεν βρίζει… φάρκι {166} ντε κάμει, άντρωπο είναι, Γάινταρο είναι, ούλα ένα τ' άχη…. αρτίκ τι να κάμω τώρα; να τραβίξω ένα μπελά ήρτε κεφάλα μου, σάμπρι {167} να κάμω, τζαρέ ντεν είναι….. σ' το κούτελο μου {168} γραφτό ήτανε και τούτο.

ΣΚΗΝΗ Γ'.

ΣΤΡ. Ντε περπάτγειε, καλαμαρά, π' ούφαγες τοις λίραις.!!!

ΛΟΓ. Λίραν ουκ εγευσάμην… ξύλον γαρ εστί χορδάς και νευράς έχον… πλακούντα και δη εγευσάμην… τριχίας τε τεταριχευμένους συν οξυγάρω… και δη διά το φαγείν με ταύτα φυλακιστέον με εστίν : άπαγε.

ΛΟΓ. Και δη ακρίτως φυλακισθήσομαι; ώμοι! ώμοι!

ΛΟΓ. και δη σκότος ενταυθοί μέγα τε ψηλαφητόν τε! τάλας εγώ!

ΛΟΓ. (Εισερχόμενος εις την φυλακήν οδύρεται) ιώ!.. ιώ.. έπαθον τλάμων, έπαθον άξι οδυρμών.. Φευ! φευ! και δη, πώς αν ολοίμαν; θανάτω κατακλησέμην… ώμοι, τάλας! ιώ, ιώ!… φευ, φευ!! παι, παι παι! παπαί, παπαί, παπαί παι.

ΣΚΗΝΗ Δ'.

(Ο Ανατολίτης καθήμενος έσωθεν ακούει τους οδυρμούς του Λογιωτάτου αλλά δεν τον διακρίνει.

ΑΝΑΤ. Ποιος είναι πρε, φωνάζει γιο, γιο, εφ' πεφ παπά, πουχ; (προς τον
Λογιώτατον) σακίν εσύ είσαι Λογιώτατο;

ΑΝΑΤ. Έι… και γιατί κλαις για; γιατί φωνάζει εφ πουφ;… τι έπατες;

ΛΟΓ. Και δη ακρίτως, και αδίκως κεκάθειργρμαι…. τούτο δε οδυρόμενος τυγχάνω.

ΑΝΑΤ. Αντάμ εσύ ντε ξέρο τι άντρωπο.. είσαι και χάψι βάνανε εσένα, ηλληνικά μιλάς… (με θυμόν) μίλα ρωμαίκα πγια, πρε!!! ως πότε ηλληνικά; τι έπατες λεμ; ντεν ακούς;

ΑΝΑΤ. Άι. Εσύ μονάχα; να κι' εγώ.. αστρονόμο χάψι έβανε, αμά ντεν κλαίω… ντε φωνάζω πουφ μουφ… μην κλαις… σώπα σώπα…. έλα κοντά, πάρε καλαμάρι σου, πένα σου, γράψαι αναφορά ς' το Κύριο Διοικοτή, φίλο ντικό μου είναι, να βγάνη όξου.. άιδε· κάμε γλίγωρα να στείλουμε.

ΛΟΓ. (Γράφει την αναφοράν ελληνιστί - προς τον ανατολίτην) γέγραφα.

ΑΝΑΤ. Άι χωριάτ' ογλού χωριάτ!!! ναίσεκ, ντε λες, μόναι ναι; ντιάβαστο τώρα ν' ακούσω.

» Εκλαμπρότατε, ενδοξώτατε, υπερένδοξε, Κύριε » και τα λοιπά, και τα λοιπά. » Ευθυμούντων ημών σήμερον την της Ελλάδος πα- » λιγγενεσίαν εν τω εδωδιμολεσχοποικιλοβρωματο- » πωλείω,

ΑΝΑΤ. Ιστέκα ιστέκα… τούτο ούλο ένα λόγος είναι!

ΛΟΓ. Μια λέξις προ, προ προ υπερπαρασύνθετος.

ΑΝΑΤ. Έι ύστερα; τούτο είναι ντεκαπέντε πήχες άνταμ άιδε να τγιούμε… λέγε παρακάτου.

ΛΟΓ. Και δη εσθιοπινονταδοντορχουμενοευφραινομένων.

ΑΝΑΤ. Βάι βάι βάι, πώς τ' όβγανες απ' το ιστόμα σου τούτο και ντεν κόπηκε το μισό μέσα! τούτο τζεγγέλια τέλει να τραβούνε δέκα αντρώποι, και γκιουζ μπελά {169} να βγάνουνε… εκατό πήχες είναι τούτο αρτίκ σωστό.

ΛΟΓ. Σίγα — (αναγινώσκει) « άφνω ο Αλβανός μετά του Κρητός εμαχεσάτην.

ΑΝΑΤ. Ποιο χέστηκε; άιντε να τγιούμε, τι τα πης ακόμα.

ΛΟΓ. Και γαρ ο Κρης τους όιας κουράδια καλών, ο δ'
» Αλβανός το σκορ εννοών τούμπαλιν.

ΑΝΑΤ. Άνταμ ιστέκα μη γράφης πρε! ντροπής είναι — χιτζ ολμάσσα {170} μαγαρίστηκε πες το

ΛΟΓ. (Σίγα κάθαρμα, αναγινώσκει)
» αναστάς ο Αλβανός, κάκτανε τον Κρήτα.

ΛΟΓ. Παύσε καταφλυαρών — και δη τυπτέον σε εν τω στόματι ανεδέστατε·
αναγινώσκει « τοιγαρούν ο
  » αστυνόμος συλλαβών ημάς τους αθώους, έθετο
  » εν τη φυλακή, μηδέν δεινόν εργασμένους· — και
  » προσπίπτομεν εκλιπαρούντες την ημετέραν πα-
  » νεκλαμπροϋπερενδοξότητα, όπως διατάξηται την
  » εκ της φυλακής ημών έξοδον. Ίνα η σου το ό-
  » νομα δεδοξασμένον, και το μέγα έλεος εν τοις
  » περασιν.»

ΑΝΑΤ. Βαϊ κιοπόγλου {171} βάι…βάι, ητ' ογλού, βάι — έτζι γράφουνε αναφορά; εσύ τροπάρι έγραφες — μέγα έλεος, υπερένδοξε έγραψες, κάτε ένα λόγο μακρύ εκατό πήχες έγραψες, άντρωπο μαγαρίστηκε έγραψες, αρβανίτη ανάσταση λέανε έγραψες; — κρίμαστο — κρίμαστο — εγώ τάρεψα εσύ λογιώτατο άντρωπο είσαι, γράμματα ηξέρεις είπα για να κάμης αναφορά — άμα σαν ισκυλί πισμάνεψα {172} — σκίστο, σκίστο — πάρε άλλο χαρτί να γράψης αναφορά — άμα εγώ να λέω κι' εσύ να γράφης — τ' άκουσες μπόκογλου {173};

ΑΝΑΤ. (υπαγορεύει τον Λογιώτατον «Ευγενέστατε Κύριε ντοικητή» (Προς τον λογιώτατον) Τι έγραψες;

ΑΝΑΤ. Όχι μπρε σασκίν, {174} μη γράφεις «τι έγραψες »; σβύσαι βάι — βαϊ μπουτουλά, βάι.

ΛΟΓ. Έσβυσα — και δη είπας μοι βράψαι όπερ αν με είπης Ουκούν σαυτόν αιτιώ. —

ΑΝΑΤ. Ντιοικητή — άφεριμ {175} (υπαγορεύει) « λευτερία ήρτε μάταμε, μισέ Μπαστιά λουκάντα κάτζαμε, εκεί πέρα φάγαμε, έπγιαμε, τραβουντήσαμε, χορέψαμε, άμμα αρβανίτη μέτυσε — τι έγραψες;

ΑΝΑΤ. Μέτυσε άφεριμ — είδες ιστέ τώρα γίνεται αναφορά. « (τιμή στα μουζουνέ σου) Κηρτικό είπε Αρβανίτη κουράδια, αρβανίτη είπε να φας εσύ » — τι έγραψες;

ΛΟΓ. Να φας εσύ — [ΑΝΑΤ] άφεριμ! « Κουράδια μουράδια λέωντας, και καυγαλαστίζοντας, (αρτίκ τώρα να πω κι' εγώ κάμποσα ηλληνικά) πιστόλα αρβανίτη τραβίξωντας, κηρτικό απάνου σφίξωντας, κηρτικό χέρι χτηπήσωντας· αραβνίτη έφυγεν» — τι έγραψες;

ΑΝΑΤ. Έφυγε πιρ όλ {176}. Ιστέ τούτο είναι αναφορά με τα σάρτια της σουμπουρλούδικη {177} γράψαι (υπαγορεύει « τώρα αστρονόμο έπγιασε εμάς, έβανε χάψι» — τι έγραψες.;

ΑΝΑΤ. Χάψι — χάψι ιστέκα τζάνουμ κομμάτι να συλλογιστώ — (συλλογίζεται ολίγον) α! — γράψαι (υπαγόρευε)

« τζάνουμ, Κύριε Ντιοικητή χέργια σου να φιλήσω, ποντάργια σου να φιλήσω, ισκυλί σου να γενώ, στείλε Αστρονόμο ένα ντιαταγή, να βγάνη ημάς όξου. »

ΑΝΑΤ. Είδες τώρα; έτζι γράφουνε αναφορά όχι τροπάρι έγραψες εσύ — έι σώτηκε πγια.

ΛΟΓ. (Τω δίδει την αναφοράν) Και δη υπόγραψον.

ΑΝΑΤ. Εγώ ντε ξέρω να γράψω — εσύ γράψε όνομά μου.

ΑΝΑΤ. Χατζή Σάββα Χατζή Μουράτη γυιό, Αραϊντζή {178} Καΐσερλη {179} Ζιντζήρ ντερελί {180} ντούλο σας. — (Προς τον Λογιώτατον) Έγραψες! ντιάβασε ν' ακούσω όνομά μου τι λοής έγραψες, γιατί εσύ είσαι κομμάτι σασκίνη.

ΛΟΓ. Χατζή Σάββας Χατζή Μουράτη Αραϊντζή Καϊσερλή, ζιμτζ τερελλελί.

ΑΝΑΤ. Βάι κιοπόγλου — τερελλελί συ είσαι, ντερελί γράψε· έγραψες;

ΑΝΑΤ. Μπρε έριφ {181} — νέσκαι πες — άι χωϊράτι. Τώρα φώναξε ένα άντρωπο απέ το παρατύρι, ντόσε να πάη.

ΑΝΑΤ. (Με θυμόν) νεστοφύλακα μεστοφύλακα ντε ξέρω — άνταμ — βάι, βάι, βάι!!! εσύ τι άντρωπο είσαι; εσύ καντηναλάφτη είσαι, μπουταλά είσαι, λόκο λαπαντζή {182} είσαι, — κρίμαστο — εγώ τάρεψα Λογιώτατο άκουσα άντρωπο ισκιουζάρη {183} είναι είπα, — αμά εσύ ένα λιανάσπρο ντεν αχρίζης — (με περισσότερον θυμόν) φώναξε έριφ, ένα άντρωπο εφ!! — ιψυχή μου έσφιξες πγια — σαγλ[ί]κ ιλάν {184} να μη βάνανε εσένα χάψι, ήτ' ογλού ήτ' {185} — τι κυττάζεις; τώρα χώνω γρότο μου ιστομά σου μέσα, α! φώναξε ένα άντρωπο λέω μπρε, — να ένα τριάρι (τω δίδει έν νόμισμα) δόστο εκείνο άντρωπο, μπαμπά σου χιζμεκιάρη ντεν είναι να πάη μπετιαβά {186}.

ΣΚΗΝΗ Ε'.

(Οι στρατιώται φυλακίζουν τον Πελοποννήσιον και τον Κύπριον.)

ΣΤΡ. (Προς τον Πελοποννήσιον.) Κόπιασε ς' το φρέσκο, Κύριε λογοθέτη……..

ΠΕΛ. Οπού σμίγει με μουρλούς, αυτά παθαίνει, με τέτοιους μαγκούφιδες π' όσμιξα σήμερα κι' άλλα μου πρέπανε να πάθω, — απομονή.

ΣΤΡ. (Προς τον Κύπριον) κόπιασε κ' η αφεντιά σου Κύριε Σολομώ, μπακαλάο, πώς σε λέλε - έμπα μέσα, μέσα.

ΚΥΠ. Στον τόπον μας πρώτα κρίνουσίν τον τόν άνθρωπο κ' ύστερις χαψψώνουσίν τον — εδώ ούλα λωά κάμνουσίν τα τά πράγμαγατά τους.

(Οι στρατιώται φέρουν τον Χίον εις την φυλακήν, όστις τους φιλοδωρεί καθ' οδόν να μη τον περάσουν από την αγοράν,)

ΧΙΟΣ. Κι' εν μπορείτεν εσείς άματις να κάμετεν κανένα μόδο για να φύγω αφ' την άλλην πόρτα;

ΣΤΡ. Όχι, όχι…. δεν μπορούμε, μόνον περπάτιε.

ΧΙΟΣ. Και μη με περάστεν αφ' το παζάρι, κ' ότι θέτεν πάρτε.

ΧΙΟΣ. (τα δίδει) Πάρτεν τα…. ουγού! και μην πάμ' αφ' το παζάρι και μη με δη ο πάης μου!… αφτά στενά να ζήτεν…. αφ' τα στενά.

ΣΤΡ. Δεν σε πάμε απ' το παζάρι, μόνε περπιάτιε γλίγωρα (τον γυρίζουν από το στενόν μέρος, τον φυλακίζουν και αναχωρούν)

ΣΚΗΝΗ Ζ'.

(Ο Χίος εμβαίνων εις την φυλακήν κάθεται μεταξύ της εισόδου υπό το σκότος και οδύρεται.)

ΧΙΟΣ. Αλοί μου του κακόσουρτου!!.. αλοί, αλοί, αλοί!!! Ίντ' αν τούτο π' ούπαθα.. κακοσορτιά μου… κ' αν το μάθ' ο πάης μου… κ' αν το μάθ' η αγαπητικιά μου ε θα κλώση {187} πλια μαζή μου.. αλοί μου του κακόσορτου, αλοί αλοί αλοί!!!! (λυποθυμεί.)

ΑΝΑΤ. Ποιος είναι σκοτεινά φωνάζει αλοί αλοί! εν τώ κανένα τούρκο ντεν είναι — μήτε αλή είναι, μήτε μουσταφά — είναι Λογιώτατο, Μωραΐτη, Κυπριώτη κι' εγώ…. τούρκο ντεν είναι (προς τον Χίον τι τέλεις; φωνάζεις αλοί αλοί; ντε μιλάς έι.. εσένα λέω, ντεν ακούς; τώρα φώναζε αλοί, τώρα σώπασε.

ΧΙΟΣ. Ωχού… κι' αφήτε με, γιατί μούρτενε λειγοθυμιά.

ΑΝΑΤ. Α κατάλαβα.. φοβητσιάρη είναι κρύφτηκε να μη δγη κανείς — χιώτη πολύ φοβάται χάψι, γιατί πέφτη ιχτυμπάρι {188} του και ντε τέλει να δγη κανείς…. εκείνο τώρα απ' το φόβο του κατουρήθηκε, άφστο, άφστο, μην το πειράζη κανένας.

ΣΚΗΝΗ Η'.

ΣΤΡ. Ορίστε μέσα κι' αφεντοξυλιά σου, που μέθυσες σήμερα τον κόσμο, και μας έκαμες κ' ευγάλανε τα ποδάρια μας νερό.

ΞΕΝ. (εισέρχεται με τα κατάστιχα εις τας χείρας) ήσβυσα πλια ο κακόσορτος — παν τα κρέδιτά μου, ε με χαιρετά πλια κανείς.

ΣΤΡ. Όλοι τώρα εδώ είσται; κυττάξετε καλά να μη φύγη κανένας, γιατί φίδη που τον έφαγε αν τον πιάσουμε ύστερα — (αναχωρούν.)

ΣΚΗΝΗ Θ'.

(Ο Ανατολίτης φυλακισμένος απορεί δια την αργοπορίαν της εις την αναφοράν του απαντήσεως.)

ΑΝΑΤ. Εφ' — σφίχτηκα — ακόμα ντιαταγή ντε βγήκε τζάνουμ, ντιοιτητή είναι φίλο μου γιατί άργησε έτζι για; — να βράντιασε — χάψι τα κοιμητούμε απόψαι… κανένα ντεν έχω να στείλω, νε ντούλο έχω μαζή μου, νε τίποτα… τούτοι ούλοι χαμπάρι ντεν έχουνε… εμένα ιψυχή μου πολύ ισφίκτηκε… άτζαπα να κάμω άλλο ένα αναφορά πώς γένεται; λογιώτατο τώρα ντε τα γράψη μπιλέ, τα ζαλίσει κεφάλι μου… είναι μπουταλά… τι να κάμω ντε ξέρω!… σάμπρι τα κάνω αρτίκ, γένηκε.

ΣΚΗΝΗ Ι.'

(Ο Ξενοδόχος ζητεί από τους εν φυλακή την πληρωμήν των εις το Ξενοδοχείον εξόδων των, και παρουσιάζει ένα λογαριασμόν πολλά υπέρογκον.)

ΞΕΝ. Καλέ σεις ούλοι εδώ στενε;… κ' ε θα με πληρώστεν εκείνα που φάγετεν κ' ίπγιτεν στη λοκάντα μου, που για σας έσβυσα διαβόντρου γυιοί;

ΑΝΑΤ. Χινζ ποτές άντρωπο στη χάψι μέσα πλερώνει! ταμάμ πραματευτή…
Χαρατζή μπιλέμ στη χάψι μέσα χαρατζή ντε υρεύει.

ΞΕΝ. Ν' εν τ' όχεται στο νου σας να με πλερώστενε μαθές; να μου φάτεντε κι' εσείς το βιος μου, διαβόντρου κουλούκια;

ΑΝΑΤ. Έι… τα τα πλερώσουμε αγάλια αγάλια, τώρα ούλοι χάψι είμασται, κ' εσύ μπυλέμ χάψι είσαι. Ιστέκα… τι φοβάσαι; για.

ΞΕΝ. Ας λογαριαστούμενε δα, κ' ύστερις πλερώνετεν πλια.

ΑΝΑΤ. Βγάλε τευτέρι σου να δγιούμε, πόσα κρουστούμε;

ΞΕΝ. Εν τα πέρασα ς' το τεφτέρι, μα τα θυμούμ' απ' όξω.

ΞΕΝ. Όσκε… εν πρόφταξα… στη λίσταν τα πέρασα μονάχα.

ΠΕΛ. (Καθ' εαυτόν.) Τι ξέρεις τώρα πόσα θα μας πάρη, πόσα θα βάνη παραπονεμένα, τρεις ς' το ξύδι, τρεις ς' το λάδι και έξη στο ξυδόλαδο, έτερα πατζά σιμίτια, έξοδα των εξόδων, κι' άλλα, κι' άλλα, ό,τι του βαστάξει πγια η ψυχούλα του…….. (προς τον ξενοδόχον) και πόσα σε χρουστούμε;

ΞΕΝ. (Λογαριάζει ολίγον με έν κάρβουνον) Εννιακόσια εννενήντα εννιά γρόσια. τριάντα εννιά παράδες κι' ένα άσπρον.. μα τ' άσπρο ας τα αφίσουμεν πλια γιατ' είναι μικρό πράμα.

ΑΝΑΤ. Βάι, βάι!!! ντε λες χίλια; ντυω άσπρα τέλει να γενούνε χίλια.

ΠΕΛ. Και πού στο διάτανο τα ξοδέψαμε τόσα το μαγκούφι;

ΞΕΝ. Κι' εν είναι πάσα ένα με το λογαριασμό τους; σταθήτεν…. όφκολος είν' ο λογαριασμός….. πόσοι ήσαστεν.

ΑΝΑΤ. Εφτά, άνταμ…. να, μέτρα…. Λογιώτατο, ένα,……Μωραΐτη, ντυω,……Κυπριώτη, τρία,……Χιώτη, τέσσερα,……Αρβανίτη, πέντε,…… Κηρτικό, έξη,……Εγώ, επτά.

ΑΝΑΤ. Τέσσαρα. — ΞΕΝ. Ο Μωραΐτης; — ΑΝΑΤ. Πέντε, — ΞΕΝ. Ο Λογιώτατος;
— ΑΝΑΤ. Έξη. (Καθ' εαυτόν.) Αλλά αλέμ. εγώ γιαγνήσι μέτρησα.

ΞΕΝ. Ο Χιώτης; — ΑΝΑΤ. Επτά. — ΞΕΝ. Αρβανίτης; — ΑΝΑΤ. Οχτώ.

ΑΝΑΤ. Εννιά — τζάνουμ εγώ γαιατί μέτρισα εφτά για;

ΞΕΝ. Εν είνε τώρη εννιά; σταθήτεν τώρη κ' ύστερις πάλι τους μετρούμεν — ας κάμουμε τώρη το λογαριασμό,

ΞΕΝ. Εννιά πορτζιόνες σούπα από 48 παράδες, γρόσια 48 και 9 παράδες.

ΑΝΑΤ. Εγώ κολοκύτι τζορμπά ντεν έφαγα………. βγάλε ένα όξου — ιστέκα, τι τα πη πορτζόνι;

ΑΝΑΤ. Κι' απέ τούτο ντεν έφαγα — βγάλε όξου ένα.

ΞΕΝ. Αφήτεν τώρα να τα λογαριάσουμεν εννιά εννιά, κ' ύστερις τα ξεπέφτουνε. (λογαριάζει.) Εννιά βραστά από 56 παράδες, 56 γρόσια και 2 παράδες — ΑΝΑΤ. Τι λες άνταμ; ντεν κάμει τόσα.

ΞΕΝ. Ύστερις, ύστερις βρίσκουμεν το φάλος (λογαριάζει με ταχύτητα — Εννιά ψητά γρόσ. 75 και 9 παρ. — Κιοφτέδες 78 και 5 παράδ. — Ντολμάδες 88 γρόσ. — Μακαρόνια 25 γρ.

ΑΝΑΤ. Λογιώτατο έφαγε μακαρόνια άλλο κανένα ντεν έφαγε. — ΞΕΝ.
Σωπάτεν, μη με φαλάρετεν. Σαλάτα γρόσια 20. — Ξυδόλαδο στη σαλάτα 3
και 7 παρ. — Αυγά 13 και 2 παρ.. — Μπουρέκι 45 — Καταΐφι 52 γρ. —
Ζάχαρι κανέλα κτλ. 20 γρ. — Το πρετζέσι τ' αρβανίτη 57 γρόσ.

ΑΝΑΤ. Τι λες άνταμ : ΞΕΝ. Κ' άθεν τ' όφκιανα κατά πώς τ' όθελεν, εν εσώνανε κι' άλλα τόσα. Φρούτα 95 γρ. — Του Λογιωτάτου το πλακούτα 27 γρ.

ΛΟΓ. Πολλού λέγεις — ου γαρ εγευσάμην τοσούτου.

ΞΕΝ. Εν ηξέρω αν ήφαγες πολύ, ή λίγο· στη λίσταν τόσον είν' περασμένο.

ΞΕΝ. Εν τα καταλαβαίνω τα λιανικά. — Σας τ' όπα, τόσα είναι — έ θε πολλά λόγια.. τα πολλά λόγια είναι φτώχια — (λογαριάζει.) — Κρασί 188,27.

ΑΝΑΤ. Ιστέκα — ίπγιαμε ημείς τόσο κρασί για;

ΞΕΝ. Κ' εν ίπγετεν διαβόντρου γυοί, και μεθύσετεν, κ' ηκάμετεν τόσα κουζουλά πράγματα, κ' ησβύσετεν κι' εμένα τον κακόσορτο;

ΑΝΑΤ. (Καθ' εαυτόν.) Άμμα καλούπι, α!(Προς τον Ξενοδόχον) Λέγε ακόμα να δγιούμε είναι κι' άλλα;

ΞΕΝ. Τον παστσουρμά σας να σας χαρώ — ΑΝΑΤ. Πόσα είναι; — ΞΕΝ. 108 γρόσ. — ΑΝΑΤ. Γιατί; τι έβανες μέσα, και πήγανε τόσα;

ΑΝΑΤ. Έι — ΞΕΝ. Βούτουρο κρομύδια. — ΑΝΑΤ. Έι.

ΞΕΝ. Κανέλες πιπέργια, γαρούφαλα, μοσκοκάρυδα, κ' άλλα τω λογιώ μυρωδικά.

ΞΕΝ. Καλέ διαβόντρου γυέ, όντας μύριζεν, κ' ήλεγες ωχ, ωχ, ωχ, ήτανε καλά, και τώρη έ θες να πλερώσης;

ΑΝΑΤ. Τα πλερώσω, μα να ξέρω πού πάησε τόσος παράς.

ΞΕΝ. — Τ' αυγά ήτανε αφ' της Χίντγιες, το βούτουρο αφ' τη Αμέρικα, ο παστουρμάς αφ' την Περσία, και τα μυρωδικά αφ' το Αμστερδάμ.

ΑΝΑΤ. Εμείς καταλάβαμε π' ούναι καλούπι, άμμα τι τα κάμουμε; πάεισε πγια — κάμε σούμα τώρα. —

ΞΕΝ. Τ' άσπρο ήτανε απέ μιαν πρέζα πιπέρι π' ούβαλεν ο Λογιώτατος στη μήτη του κ' ηφτερνίστηκεν.

ΞΕΝ. Κι' εν το βάλετεν στη μήτη σας; — κ' ίντ' ατάνε που βάλλετε μαθές και φταρνιζούσασται μιαν ώρα; — (Προς τους άλλους) Πληρώστε με τώρη.

ΑΝΑΤ. Τώρα ήμαστε χάψι, σαν εύγουμεν όξου, τότες πλερώνουμεν — ν' άρτη κι' Αρβανίτη, να ντώση μερτικό του κι' εκείνο.

ΑΝΑΤ. Ότι γράψει κανείς, μέσα στη χάψι ντεν πγιάνετε.

ΣΚΗΝΗ ΙΑ'.

(Ο Λογιώτατος μην έχων χρήματα διά την απότισιν του μέρους του συλλογίζεται) Λογιώτατος και ο Ανατολίτης.

ΛΟΓ. (Καθ' εαυτόν) Ενώ δε πώς αν τον έρανον απότισέ μοι; και δη αργύρια ου κέκτημαι — φευ!!

ΑΝΑΤ. Ολάν Λογιώτατε, τι συλλογιέσαι και μουρμουρίζει; — ΛΟΓ. Πώς αποτίσω τον έρανον μηδόλως αργύρια κεκτημένος και δη τούτο τυγχάνω σκεπτόμενος… — ΑΝΑΤ. Α κατάλαβα ντεν έχεις παράδες να πλερώσης μερτικό σου.

ΛΟΓ. Ναι μην — ΑΝΑΤ. Και τι έχεις; — ΛΟΓ. Βίβλους.

[ΛΟΓ.] Δημοσθένην, Ισοκράτην, Θουκυδίδην, και λοιπούς.

ΑΝΑΤ. Εγώ σουκράτη μουκράτη κιδύδη μιδύδη μοτεστένη κοτεστένη ντεν πέρνω — Άι Βασίλη κιτάπι έχεις;

ΑΝΑΤ. Ιστέ αυτόνα παίρνω, μερτικό σου εγώ πλερώνω μη συλλογιέσαι. (Καθ' εαυτόν) Ζάβαλη Λογιώτατο φτωχό είναι, παρά ντεν έχει — τούτοι ούλοι Λογιώτατοι καϊμένοι ούλοι πτωχοί είναι κρίμα στο κακόμοιρο — τι να κάμω; να ντώσω εγώ αρτίκ ρεφενέ του. ιψυχικό είναι.

ΣΚΗΝΗ ΙΒ'.

ΑΝΑΤ. (Καθ' εαυτόν) Είδες καλούπι; άνταμ, απέ λοκάντατζη τι χαΐρη καρτερείς; ό,τι τέλει πέρνη — έφαγες; τα πλερώσης πολλά λόγια ντε τέλει, ας κουρεύεται τώρα — Αστρονόμο ντε φάνηκε ντιαταγή ντε βγήκε… βράντιασε σκοτίνιασε εντώ τα κοιμητούμε, τζαρές {190} ντεν είναι — ας πγιω ένα τζιπούκι κι' αλλάχ κερίμ {191} (καπνίζει) (προς τον Λογιώτατον) τώρα που κατούμαστε έτζι, ντουλειά ντεν έχουμε — τάανουμ Λογιώτατο ένα πράμα συλοΐστηκα, άτζαπα να πω κάμεις ριτζά {192} να σε κάμω, να μη με πης όχι.

ΛΟΓ. Φράτον μοι, και δη σοι υπισχνούμε ίνα σοι ποιήσω όπερ αν μοι είποις.

ΑΝΑΤ. Εμένα πατέρα μου είναι τρία χρόνια πέτανε… βιος πολύ άφηκε — κολυβά του, μολύβα του ιψυχικά του φαλάν φιλάν ούλα έκαμα — τώρα τα βάνω μια πέτρα μεάλη μνήμα του απάνου, τα γράψω, ιστέ ήτανε καλό άντρωπο, ήτανε ραϊτζή, όποιος γλέπει να λέη τεός χωρέστο, άκουσες; τζάνουμ ένα τέτοιο να γράψης εγώ κόπου σου πλερόνω.

ΛΟΓ. Επιτύμβιον τοιγαρούν ποιητέον — και δη ποιήσω διά στίχων — ούτω βούλει;

ΑΝΑΤ. Εσύ ιξέρεις αρτίκ — όπως τέλεις εσύ κάμτο. άμμα ντγιε σακίν σα αναφορά έκαμες να μη γένη και τούτο.

ΑΝΑΤ. Όνομά του! Χαντζή Μουράτη λέανε — τόπο του Καΐσερλη — ζεναάτη
{193} αραϊντζή ήτανε — έτζι να γράψης τζάνουμ.

ΛΟΓ. (Στιχουργεί έπειτα στρέφει προς τον Ανατολίτην.) Και δη εστιχουργησάμην — άκουσον ουν.

ΛΟΓ. « Τέχνη Αραϊντζής και Καισαρεύς τη φύσει,

ΑΝΑΤ. Κλύσι, φύσι, λύσι — καλό! για να τεργιάζη ιστίχο…

ΛΟΓ. « Ληστής πάλαι πλήρης εν ασωτίαις » πίστει έλαβε τας κλεις της βασιλείας.

ΑΝΑΤ. Ιστέκα, ιστέκα, — ιλιστής τι ντουλιά έχει εντώ πέρα για;

ΑΝΑΤ. (Τον αντικόπτει.) Φτωχός ντεν ήτανε άνταμ, τρακόσγια πουγγιά άσπρα άφησε.

ΛΟΓ. Αλλ' ιπιρτιβειης ω μιαρέ — και δη άκουε, είτα λέγε.

ΑΝΑΤ. Οχ…. Μουράτη γυιός ντεν ήτανε, πατέρα του Χατζή Γιορδάνη λέανε

ΑΝΑΤ. Ντε φωνάζει πγια τώρα, — αρτίκ σώπασε — όντας επέτανε τρεις φοραίς είπε, μνήσθητι μου Κύριε, αρτίκ μπιτούν {194} σώπασε — εσύ γράφεις εμεν {195} ούλο φωνάζει σάνκιμ είναι βρυκόλακα.

ΛΟΓ. « Ο αναγνώσας τα δε τα γεγραμμένα,
» άφεσιν ζήτει αυτού τα πεπραγμένα,
» γνώσθι συ ο μη Θεόν φοβάσαι.

ΑΝΑΤ. Εφοβούτανε ντεό άνταμ, τι λες; ούλη μέρα κι' ούλη νύκτα εκκλησία του πήγαινα — σαρακοστή λάδι μπιλέμ ντεν έτρωγε — ιξένο ντίκιο ντεν ήτελε — μερμίγκι απάνω ντεν επατούσε — έι, λέγε μπακαλούμ. {196}

ΑΝΑΤ. Όχι, όχι, όχι! τεός καλάσει — βάι! τεός χωρέσει πες, άνταμ — τι έκαμες; ουφ. = ουφ.

ΛΟΓ. Ναι δη σοι αναγνωστέον ολοσχερές, ίνα γνως την έννοιαν αυτού.
{197}

ΑΝΑΤ. Τι; απ' την αρχή να ντιαβάσης; να σ' αλατήσω να βρωμήσης,
κοπόγλου κοπέκ, = τίποτα άνταμ. τίποτα…. άρατα τέματα, έγραφες…
ούλα ανάποντα έγραψες.. =μπρε άνταμ εκείνο ιστέ έτζι γράφουνε;
  « Εντάτε κείτεται ντούλο του τεού
  » Χατζή Μουράτη, αραϊντζή, καϊσερλή, καλό
  » άντρωπο ήτανε, όποιος γλέπει μνήμα του να
  » λέη, τεός χωρέστο· πάει λέωντας εγώ έτζι είπα
  » να γράψης.»

ΛΟΓ. Συ αγράμματος ων ου γινώσκεις, και δη εξηγητέον σοι έν καθ' έν……..

ΑΝΑΤ. Έι αρτίκ, εγώ πιρόσκες, μηρόσκες, κατόλου ντεν ακούγω τίποτε ντεν ξέρεις άνταμ ζαβαλη Λογιώτατο, άιδε να γυρίσης κόσμον να γένης άντρωπο.. ηλληνικά πγια να μη μιλάς…. ρωμαϊκα να μιλάς, γιατί ντρωπής είναι κόσμος εσένα αναγελάει….

ΣΚΗΝΗ ΙΓ'.

(Οι στρατιώται συνέλαβαν τον Αλβανόν και τον φέρουν εις την φυλακήν, όπου τον εξετάζει ο Αστυνόμος)

Ο Αλβανός, οι Στρατιώται, έπειτα ο Αστυνόμος.

ΑΣΤ. Μπράβο Αντζουλή μου, Καντήλα μου, γιαμά σας μεριτάρει από εκατό τζικίνια.

ΣΚΗΝΗ ΙΔ'.

(Ο Αστυνόμος εξετάζει τον Αλβανόν με ταχύτητα έμπροσθεν της φυλακής.)

ΑΣΤ. Άλλος διάολλος ετούτος — και γιατί μουρέ λάβωσες τον Κρητικό;

ΑΛΒ. Πω — γιατί να το λες ορέ έφαγες κουράδιαις, το χτύπησες ψύχα ψύχα.

ΑΛΒ. Ορέ εσύ εγώ, εγώ εσύ, πώ χτύπησες Κριτίκα. γιατί να το τρως κουράδιαις

ΑΣΤ. Όρσαι κοπλιμέντα! (Προς τους στρατιώτας.) Βάλεττο νε μέσα αρέστο.

ΑΛΒ. Ορέ Αστρονόμο! = πρα πώς το κάνεις έτζι ορέ; πού ορέ να το πηγαίνη μέσα;

ΑΛΒ. Πω να το κρένης πρώτα ορέ = π' ούναι Κρητίκα να το φέρνης κι' εκείνο ορέ.

ΑΛΒ. Άστο, ορέ! μην το τραβάς — αλλά μπελάβερσι.

Ο Ανατολίτης και οι λοιποί (έσωθεν της φυλακής.)

ΑΝΑΤ. Γλυτώσαμε, γλυτώσαμε, πιάσανε Αρβανίτη νάτο φέρανε χάψι και εκείνο.

ΑΝΑΤ. Νάτος, νάτος κύταξε μάτγιά του=σαν αζτζιζμένη κάτα γιαλίζουλε — σακίν να μην τονε λαλήση κανείς.

ΑΛΒ. Πω τι κάνεις σκοτεινά; πρα άνοιξες ορέ το παραθούραις να γλέπης ψύχα.

Π Ρ Α Ξ I Σ Δ'.

ΣΚΗΝΗ Α'.

(Η ερωμένη του Κρητικού συνοδευμένη με την γραίαν τροφόν της ζητεί να επισκεφθή τον εραστήν της εις το αστυνομικόν κατάστημα)

ΓΑΡ. Αυτούν για έ αι πηδάκι μου· δώ, η αστρονομίγια.

ΚΑΝ. Εδώ κανείς δεν φαίνεται, μηδέ ψυχή καμμία, τρομάρα μου πώς θα τον διώ μανούλα μου πεθαίνω.

ΚΑΝ…..Ωχ τώρα τι να γένω, ξέρεις πόσο πικραίνουμε.

ΓΑΡ…….Το πικάζω δα παιδί μου. σκούπισ' τα μάτγια σου και μη κλαις.

ΚΑΝ…….Πώς θα σε διώ ψυχή μου. ο Αστρονόμος ποιος είναι;

ΓΑΡ…..Αυτός που σε κυττάει; αυτός που γλέπει σα χαζός.

ΑΛΒ. Πω, πω, να φύγης ορέ — πρα θα σκάβεσαι ορέ ψύχα.

ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ I'. ΠΡΑΞΕΩΣ

ΣΚΗΝΗ Β'.

(Η Κανέλλα ερωτά τον Αστυνόμον περί του εραστού της αυτός δε τη προτείνει να τον ερωτευθή)

ΚΑΝ. Κυρ αστρονόμο μου να ζης π' ούναν το Κρητικάκι;

ΑΣΤ. Σαράντα χρονών άνθρωπον τον έκαμες παιδάκι, και τι τον έχεις;

ΑΣΤ. Απέ τζη φίναι είναι κι' αυτή, όμορφο πραγματάκι, μωρ' δεν κυττάς τα μάτγια τζη, μωρ' δεν γλέπεις παρέντζα {198} με φαίνεται η Βένερε {199} που είδα στη Φιορέντζα; μωρ' δεν κυττάς το πέτο τζη {200}, δε γλέπεις τα βυζιάτζη, μωρ' δεν κυττάς τα πράτζα τζη, δε γλέπεις τα μαλλιά τζη, μωρ' δεν τα γλέπεις ούλα τζη; μ' ούφυγε το τζερβέλο {201}, πουλώ τα ρούχα μου γι' αυτή, πουλώ και το καπέλο. Ντσόγια μου, άφσ' τον κρητικό· κάμε τ' αμόρ {202} μ' εμένα.

ΚΑΝ. Ποτές δεν καταπιάνομε, φράγκο εγώ με σένα. Εκείνον είπες γέροντα κι' εσύ είσαι πγιο γέρος.

ΑΣΤ. Τριάντα χρόνους τώρα κλειώ, το φετεινό το θέρος, μη γλέπεις τα άσπρα μου μαλιά και τα άσπρα μου τα γένεια, η πίκραις μου τ' ασπρίσανε· και των πολέμων γ' έννοια, μα γώ για την αγάπη σου κυρά μ' τα κολορίρω {203}, με τζη βαμμίναις τρίχαις μου σα νιος σε φαβορίρω {204}.

ΑΣΤ. Ό,τι αγαπάς Κυρία μου πρόντος {205} είναι ντελέγκο, και πγιο καλ' είν' οι κρητικοί τζόγια μου απ' τζη φράγκους. Οι φράγκ' είν' πγιο γαλάντιδες από εκειούς τζη άλλους. Μόν δόσαι, την παρόλα σου.

ΚΑΝ…….Τι λες δεν απεικάζω, τον ξάδελφόν μου αν δε δγιω απ' τον καϊμό μου σκάζω.

ΑΣΤ. Γιαμά χερούργος θα γενής για να τον εγιατρέψης, Κι' εμένα απεφάσισες για να με φαρμακέψης;

ΣΚΗΝΗ Γ'.

ΑΣΤ. Γλέπεις μουρέ το διάολο αμόρ' οπού του έχει;
  Το δάκρυ απ' τα μάτγια τζη σαν το ποτάμι τρέχει.
  Γλέπεις γιαμά σεσιμπιλτά {206} αμόρ δε πρίμα κλάσε {207}
  Τέτοια αμορόζα ν' άχες μια φελίτζες {208} ήθες ν' άσαι.
  Τούττο μίο ποσίμπιλε {209} κάμω το παν τζη τάζω,
  Να γένω αμορόζος τζη.. θα γένω.. νον ζε κάζο.

ΣΚΗΝΗ Δ'.

ΚΑΝ. Λιγώθηκα μανούλα μου νερό δο μου λιγάκι.

ΓΑΡ. Έλα σ' το νου σου κόρη μου δα, μη γίνεσαι παιδάκι.

ΚΑΝ. Έτζ' όλπιζα για να σε διω; ωχ τι να κάμω τώρα;

ΚΡΗΣ. Να ξεμυστέψω ήθελε πούρι αυτήν την ώρα, Γιάντα δεδίμ ξανάζησα ο θιος που το κατέχει, κ' όπι' όχει μέραις απ' τον θιο χάρο δεν απαντέχει. Διαλέ τζ' αποθαμμένοι του εκείνου τ' Αρβανίτη, που μ' ούδωκε τη μπαλουτιά.. και ν' άταν δα στη Κρήτη, τον εξεμύστευγα δεδίμ τον έπεμπα στον άδη τον Λιάπη τον σκυλόπιστο κι' ας πέφταμε ομάδη.

ΚΑΝ. (Παρατηρεί την πληγήν) Ξέσκουρα είναι τίποτα.

ΚΑΝ. Να γιάνης θέλεις γλίγωρα καθόλου μη φοβάσαι, ως το πουρνό θ' άσαι καλά — και μη πολύ λυπάσαι.

ΚΡΗΣ. Ο θιος δεδίμ και ο λόγος σου να γιάν' ως το σαββάτο, κουρπάνι σφάζω κια ολιάς ένα κριό βαρβάτο.

ΚΑΝ. Πέντε κριάργια να σφαγούν δέκα για τη ζωή σου, Να τα μοιράσης στους φτωχούς όλα για τη ψυχή σου.

ΓΑΡ. Για ο ντετόρος μας περνά θέλεις να τον φωνάξω;

ΣΚΗΝΗ Ε'.

(η Γαρούφω φωνάζει τον αμαθή ιατρόν παρερχόμενον.)

ΓΑΡ. Ξεχώτατε, ξεχώτατε.. 'δώ για.. απάνου έλα.

ΙΑΤ. Οκεμπέλα ποιος είν' άρρωστος εδώ μέσ' την αστυνομία.

ΙΑΤ. Και ποίος είναι ο άρρωστος; κουράγιο.. έχεις ζάλη;

ΙΑΤ. (Κρατών τον σφυγμόν) Φούτρε……σερβιτζιάλι.

ΙΑΤ. Κι' άλλο σερβιτζιάλη, μη σε πονούν τα κόκκαλα; μη σε πονεί η μέση;

ΙΑΤ. Η κάψα δε θα πέση. Κρέσαι τα σερβιστιάλε από μισή δουζίνα. αβδέλαις καμμία κατοστή και γιατρικά απ' τα φίνα. Έχεις σκουτούρα τανιτιά; σ' έρχεται να ξεράσης; νυστάζεις βήχεις σ' έρχεσαι μια κοπανιά να σκάσης;

ΚΡΗΣ. Ναι, ναι δεδίμ μου έρχεται· ούλα ναι με πονούνε. ακόμας και τα δόντιά μου, κ' αυτά δεδίμ κουνούνε.

ΙΑΤ. Κακά σημάδια κάκιστα· φούρτε κακά θα πάει, να γλέπω και τη μήτη του σα φυσερό φυσάει. βάλτε του συναπίσματα, και πέντε σερβιτζάλια, γιατί αν τον αφήσεται θα είναι σε κακά χάλια, νάτε και ντυοικούαμο, πουρπούρια δικιτάλε, όποιο, ασσαφέτιδα, γάλβαλο, σέμεν σάντο, τεντούραμ, δι κασμόριουμ και το καρδιοσάντο, σπίρτουμ κακολάριαμ, και την τεντούρα λάκκα, φλορ δι σαρτούνο, λαύδανο, τζερότο τάκα μάκα. Ούλα αυτά να βράσουνε, να πίν' από μια κούπα. βράστε και λαπατόριζες, και κάμτε του μία σούπα, και μια μαγιάτικη σβουνιά κωλείστέ του στη ράχη, καπνίστε τον με πότερα, να σπάση το συνάχι, υτά είναι τα γιατρικά οπού θα πάρη τώρα, και τρία βυζικάντια βάλτε του σε μία ώρα.

ΚΑΝ. Και τ' είν' η αρρωστία του ντετόρο μου να ζήσης, ξήγα το μας το πάθος του να μας καλοκαρδίσης.

ΙΑΤ. Το πάθος τ' είναι γαστρικά, και περιπλεγμονία. φέμπρε μαλίνια, πούντρικα, νεβρόζα, ζγαραντζία, έχετε να με δώσετε καμμιά καλή ρακίτζα;

ΓΑΡ. Έχουμε, να δετόρο μου πγιε με τη μποτηλίτζα.

ΙΑΤ. Χαιρόμενες εβίβα σας· περαστικά τ' αρρώστου, αν θέλη τίποτες φαγί, τη σούπα μόνε δος του, διέτα, νηστείγια φοβερή, τίποτες να μη φάγη, γιατί αν δεν προφυλακτή στον άδη θε να πάγη, κρομύδια π' ουν μαλαχτικά, πράσα καλά βρασμένα, δόστε του το ζουμάκι τους· καλά ν' αν σουρομένα, χαιράμεναις έχετε για. Αύριο πάλ' ερχέμε.

ΣΚΗΝΗ Ζ'.

ΚΑΝ. Γυιέμ τι δετόρος; τι κακαλός; αμ' τι χρυσός;

ΓΑΡ. Στάλα ρακή δε μ' άφηκε, το σβούριξε ως τον πάτο, εν ψύχα και πολυλογάς.

ΚΑΝ. Σώπα και στέκει κάτω· θυμάσαι τι παράγγειλε πάσ' ένα τ' όνομά του; γιατ' άλλα τ' άπε φράντζικα κ' άλλα περί γραμμάτου.

ΓΑΡ. Τα βιζιγάντια μοναχά, τα πράσα, της αβδέλαις,
Τη φάβα και τα λάπατα.

ΓΑΡ. Και εκείναις ναι τζ' αστόχησα, και το σερβτζιάλι,
Και τη μαγιάτικη σβουνιά, τα σκόρδα στο κεφάλι.

ΚΑΝ. Δεν τον φωνάζεις ν' ανεβή για να μας τα θυμίση;
Να μας τα πη ρωμαίικα και να μας τα ξηγήση;

ΚΑΝ……..Όχι στην πόρτα στέκει.
Πρόφταξε φώναξέ τονε προτού να πάη παρέκει.

ΓΑΡ. Ξεχώτατε, ξεχώτατε, κόπιασε να σε δγιούμε, κόπγιασε μέσα γλήγωρα, κάτι θε λα σε πούμε.

ΣΚΗΝΗ Η'.

ΙΑΤ. Κακή δουλειά έναι αυτή, ο άρρωστος πεθαίνει.
Αν δεν τον καταφτάξουνε, άφευκτα την παθαίνει.
Του κόσμου η αστένειαις σ' αυτόν εμαζωχτήκαν.
Τι διάβολο να πη κανείς; όλαις σ' αυτόν εμπήκαν.
Ας έμπω πγια να τόνε δγιω να πάρω και παράδες.
Με τέχνη θέλουν γδύσιμο αυτοί οι μασκαράδες.
Διαμάντια γλέπω και φορεί, κάτι δακτυλιδάκια,
Φυσάει η γυναίκα του θε ν' άχη και φλωράκια.

ΣΚΗΝΗ Θ'.

ΓΑΡ. Όσ' άπες τα ξεχάσαμε πού να τα θυμηθούμε.

ΙΑΤ. Κι' εγώ όλα τα ξέχασα, τίποτε δε 'θυμούμε.
Ένα σωρό βοτανικά, πού να τα συλλογιούμε;
Τα συναπίσματα ευθύς, το μπάνιο, της αβδέλλαις.
Σερβιτζιάλια, αίματα, γκόμα και καραμέλαις.
Ο άρρωστος δεν είν' καλά κράξται κ' ένα μπαρπέρη.
Πάρτε του αίμας γλήγωρα απ' το ζερβί το χέρι.

ΣΚΗΝΗ Γ.

(Εν ώ ο ιατρός ομιλεί, εισέρχεται ο Αστυνόμος τον επιπλήττει και τον αποβάλλει)

ΑΣΤ. Πού μου την εσπουδιάρισες {210} αυτήν τη γιατροσύνη,
Μωρ' σορ γιατρέ στη μπίστη σου και τι χειρουργοσύνη;
Και λες πως η λαβωματιά είν' περιπλεμονία,
και πούτριτα και γαστρικά και φέμπρε σγαραντζία;
Μιαν ώρα εγώ τζη άκουγα, τζη τζαρλαταναρίαις,
Οπού τζη ορδινάριζες {211} με τζη κατεργαρίαις.

ΙΑΤ. Φούτρε χειρούργος είμ' εγώ μάμος δετόρ τζαλάπας.
Περίφημος εις τον Πασσά του κάστρου της Ανάπας.

ΑΣΤ. Μουρ' εγώ δε σ' αρωτώ, διαόλλου τζαρλανάτο,
Αν επροπάτησες μαζύ και με τον Ταμερλάνο. {212}
Πες μου πού εσπουδιάρισες; σε ποια Ακαδημία;
Στον Μον Πελέ, στην Μπάδοβα, γη μέσ' τη Βενετία;

ΙΑΤ. Εδιάβασα του Ρομπισόν, φούτρε! την ιστορία,
Κογιόν! του Αριστότελε την οστρακολογία,
Και του Σωκράτ' αφορεσμούς, την παθιακολογία,
Φούτρε του Μπρουμ και του Τισότ τα είκοσι βιβλίγια,
Τ' ογκόλφι της ιατρικής την φαρμακοποιίγια
Τι και αν δεν εσπούδαξα εις την Ακαδημίγια;
Ζε βουρ ασούρ οπού παντού η γιατρικ' έναι μίγια.

ΑΣΤ. Μουρ' εγώ δε σ' αρωτώ α διάβασες στορίαις,
Φυλλάδαις του Μπερτόδουλου και φαρμακολογίαις;
Έχεις περκγάμα δίπλωπα απ' την Ακαδημία,
Γη τζαρλατάνος προπατείς με την καρτερίαν;

ΙΑΤ. Επήγα και εις τον Αγά της Πέργαμος επέρσυ,
Και γιάτρεψα την μήτη του οπ' ούταν για να πέση.

ΑΣΤ. Ώρσε γιαμά δυω φάσκελα ς' τα μάτια του Αγά σου.
Πες με οπού να κάτζουνε διαόλοι ς' τα μυαλά σου.
Μουρέ κανάγια δίπλωμα, πατέντα 'γώ σου λέγω,
Μισέρ Αγάδες δε ρωτώ' Πασσάδες δε γυρεύω.

ΙΑΤ. Έχω πατέντα βίβγια να δγιε τηνε.. 'μπροστά σου,
Ορίστε, παρατήρησε ιδές πατέντα……..

ΑΣΤ…………Στάσου.
Αυτ' είναι τζη βενέτικας Τηργιάκας η ρετζέτα.
Βρε ιμποστόρα {213} δεν είναι της γιατρικής πατέντα.
Δεν γλέπεις το Σαν Μάρκο τζη ζουγράφισμέν' απάνω;
Φάσκελα ς' την πατέντα σου!! διαόλου τζαρλατάνο.
Άμε καλλιά σου απ' εδώ…. Μπιρπάντε……

ΑΣΤ. Αμέ καλλιά σου διάολε ς' τον άλυσο σε δένω,
Να μην πατήσης πγια εδώ γιατί θα σε ξυλίσω.
Και ούλα σου τα γιατρικά ς' τη χρεία θα τα χύσω.

ΙΑΤ. Πλερώστε με τα γιατρκά πλερώστε και την κούρα,
Όλα αυτά κοστίζουνε πενήντα πετσεδούρα {214}.

ΑΣΤ. Ώρσαι πενήντα φάσκελα…. ντελόγκο όξου εύγα,
Μομέντο {215} δώ να μη σταθής.. άμε καλλιά σου φεύγα,
Μα τζ' Άγιους Πάντες παρευτύς θε να σε αρεστάρω,
Γιαμά και ς' το κριτήριο θε να σε ακουζάρω,
Π' ούσαι χασάπης μοναχά, μπόγιας κι' ιμποστόρος·
Κ' όχι χειρούργος καθώς λες, και μάμος και δετόρος.

ΙΑΤ. Ω φούτρε σάκρε νον δε διού. γιατί δε με παγάρεις;
Γιατί με βρίζεις Κύργιγιε;

ΑΣΤ………Θέλει και παγμέντο (πληρωμήν.)
Γιαμά σου δίνω χαστουκιαίς και γλέπεις τραταμέντο
(Σηκώνει την χείρα να τον κτυπήση ο δε ιατρός
αναχωρεί.)

ΣΚΗΝΗ ΙΑ'.

ΑΣΤ. Ποιος τον εφούγιαξε γιαμά αυτόν το τζαρλατάνο;

ΑΣΤ. Όμορφο μπόγια βρίκατε καλόνε κατεργάρη.
Οπού με τζη ψευτίαις του ήθελε να σας 'γδάρη.
Να στείλη και τον άρρωστο ς' τον άδη χωρίς ναύλο,
Κι' α δεν επρόφτανα εγώ τ' έκαμνε δίχως άλλο.
Απ' όσα ορδινάρησε τίποτζι να μη κάμτε,
Μόνε ξαντό εις την πληγή με το τζερότο βάλτε.
Κι' ως το πουρνό θα είν' καλά σας λέγω βεραμέντε,
Θα γιατρευτή κι' η πληγή κι' ούλα περφεταμέντε.
Κάμτε αυτό το γιατρικό, κοπγιάστε στη δουλειά σας,
Γιατ' έχουμε υποθέσες και άμετε καλλιά σας.

ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ Δ'. ΠΡΑΞΕΩΣ.

ΠΡΑΞΙΣ Ε'·

ΣΚΗΝΗ Α'.

(Ο Αστυνόμος μόνος εις το κατάστημα ακουβισμένος εις την τράπεζαν του γραφείου του)

ΑΣΤ. (Καθ' εαυτόν.) Ύστερα απέ ούλαις ετούτες τζη εζάμινες που έκαμνα, δεν εύγαλα τίποτζι.. οι μπιστεμένοι μου στρατιώταις μου πιάσανε το Λιάπη, — αυτοί είναι διαόλλου κάρτζαις — τώρα τζη έχω ούλλους τζη διαόλλους αρέστο. — Ιντάντο {216} πρέπει να κάμω τ' άττα μου και τα ραπόρτα μου ς' τη Διοίκησι, και να μη μορογάρω {217} — αυτά τα οφφίτζια αυταίς τζη σκουτούρες έχουνε και για μικρά πράμματα ξεπέφτει τ' ονόρ τ' ανθρώπου· — πού ν' άν ο γραμματικός μου; (Φωνάζει.) Γραμματικέ!!! (καθ εαυτόν) κ' αμά δε ξέρω κ' αυτός ο διάολλος πού προβατεί; τι κακό είναι να μη ξέρη κανείς να γράφη μονάχος του — και τι να γράψω, που το τζερβέλλο μου {218}, είναι ούλο σαν κλούβιο αυγό απέ τζη εζάμινες, απέ τζη φωναίς, κ' απέ τόσους διαόλλους που δεν μπόρεσε να βγάνω τίποτζι, κι' αν έκαμε τούτο, ιλμ ποσίμπιλε να μάθω αν ήτανε κάζο πενσάτο· — ο ένας μου μίλλαγε τούρκικα, ο άλλος ελληνικά, άλλος μ' ούλεγε γίδες, και ταρνανάδαις, κι' αλεπούδες, κι' ο άλλος τζη σολομονικαίς του — και θα τζη θυμούμε ούλλους; — κι' απού μέσα απ' ένα λαβιρίντο {219} τέτοιο, τι διάολλο να μπορέση να περσουαδαριστή {220} κανείς, πού δεν καταλαβαίνει πρώτ' απ' ούλο τζη γλώσσαις τους — ας μη μορογάρω δούνκε όσω έχω τη γκάουζα στο νου μου, μπα και μου φύγη καμμιά σέργια οσερβατζιόνε {221}…. κι' αμά ξέρω πού να τρέχη κι αυτός ο κανάγιας ο Γραμματικός μου; (φωνάζει.) Γραμματικέ!!! — (καθ' εαυτόν) ξαφνικό ν' σ' ούρτη — μπιλιάρδο θα παίζει ο μπιρπάντες σε καμμιά καφφεταρία, ή θ' ήναι σε καμμιά απ' εκειαίς τζη παστρικαίς, τζη κουβερσατζιόνες {222}.

ΣΚΗΝΗ Β'.

(Ο Γραμματεύς του Αστυνόμου εισέρχεται ιδρωμένος κάθεται εις την τράπεζαν, και με έν μανδήλι βρεγμένω από λεβάντα στεγνώνει τον ιδρώτα του.)

ΑΣΤ. Ωντζόγια μου μυρουδίαις! — ω μάτια μου μουσκίαις! — και π' ούσουνε γιαμά που σε φούγιαζα δυω ώραις;

ΑΣΤ. Και 'κεί σε τζη αλείψανε αυταίς τζη μουσκίαις;

ΑΣΤ. Αφσ' τζη μουσκίαις και τζη μυρουδίαις και να γράψουμε τώρα τα ραπόρτα μας.

ΓΡΑΜ. Δεν έχω το νου μου τώρα — αφήτε με να ξεζαλιστώ ολίγον.

ΑΣΤ. Και δε με λες π' ούσαι μπαλαρίνος; τ' όγραφα κι' εγώ, μα δε ξέρω τζη εδικαίς σας τζη οξείαις και τζη περισπωμέναις και τζη ορτογραφίαις.

ΣΚΗΝΗ Θ'.

ΑΣΤ. (Υπαγορεύει.) «Κόπια ευγαρμένη απέ το Αουτέντικο » {223}

ΑΣΤ. Τι γελάς διάολλε; μπα και θυμάσαι τζη μπάλλους (Υπαγορεύει.)
» Σ 'τζη χίλιους οχτακόσιους είκοσι εφτά, τζη δεκάξη του Τρυγητή
»…. (Προς τον Γραμματέα.) Δεν έχει δεκάξ ο Τρυγητής;

ΑΣΤ. Ω μουρέ γέλοια! (Υπαγορεύει.) « Ημέρα Κυργιακή, διώμιση ώραις μετά το γιόμα, ς' τη λοκάντα του Μισέ, πώς διάολλο τόνε λένε; »

ΑΣΤ. Για σου Μπαστιά. — εξεφαντώνανε ένας Κρη- « τικός, ένας Λιάπης, ένας Μουραΐτης, ένας Λογιώ- » τατος, ένας, Ανατολίτης, (καθ' εαυτόν) και μηγά- » ρι τζη θυμούμαι ούλους; (Υπαγορεύει) κι' ένας » Χιώτης, σαν εμεθύσανε χτύπησε ο Λιάπης τον » Κρητικό με την πιστόλα ς' το χέρι εγώ ντελόγκου » έκαμα ούλαις ετούτες τζη εζάμηνες που στέρνω » μαζή με το παρό ραπόρτο. Ο Λιάπης έφυγε κι' » έστειλα τζη μπιστεμένοι μου στρατιώταις και » τόνε πγιάσανε και τζη έχω ούλους αρέστο· σε » ούλαις τζη εζάμηνες π' όκαμα κον τούτο μια πο- » σίμπιλε, δεν μπόρεσα να ξανοίξω αν ήτανε κάζο » πενσάτο, γιατί ούλοι αυτοί μιλούσανε λογιών το » λογαδιώ γλώσσαις, και δεν τζη εκαταλάβαινα. » Εκειό που φαίνεται πρέπει ν' άτανε κάζο ατζι- » δέττε, γιατί πρώτη βολά ήτανε γρωνισμένος ο » Λιάπης με τον Κρητικό, ούλα μου τα άττα είναι » τα παρό, και τα ραπορτάρο {224} ς' την Σεβαστή » Διοίκησι, ως καθού είμαι οπλιγάτος {225}, κι' ό,τι ξα » νοίξω κατόπι το ραπορτάρω ως μου μεριτάρει {226} ως » το οφφίτζιό μου, ακαρτερώ ριπόστα {227} στην πα- » ρό μου, για να ρεγουλαριστώ {228} τι να τζη κάμω » τούτοι τζη διαόλλοι οπ' όχ' αρέστο· να τζη φουρ- » κίσω; γη να τζη αμολλάρω. »

ΑΣΤ. Κι' εμέ; πώς; έτζι ξέρω το δικό μας το στείλε {229} — σα γένης εσύ
Αστυνόμος κάμε όπως γνωρίζεις.

ΓΡΑΜ. (Μετά την αντιγραφήν το παρουσιάζει) Υπογράψετε!!

ΑΣΤ. (Υπογράφει.)Διονείσιοφάντέαστίνομοςτζι ελλινικείς διείκησις. (προς τον Γραμματέα.) Το πέρασες ς' το αουτέντικο;

ΑΣΤ. Σιντζιλλάριστο τώρα όμορφο και στείλλετο ντελογκό — μπα και μου φύγης πάλαι και πας να μπαλλάρης;

ΓΡΑΜ. Όχι δα — ύστερ' από δύω ώραις όταν δροσίση. (Λαμβάνει τα έγγραφα και αναχωρεί.)

ΣΚΗΝΗ Δ'.

ΑΣΤ. (Καθ' εαυτόν) Μωρ' τόνε γλέπεις του διαόλλου το μπαλλαρίνο με τι σουμπέρμπια {230} σου μιλλάει γιατί ξέρει δύο οξείαις και τρεις περισπωμέναις; καλότυχε, πώς εγένηκ' ο κόσμος; — μουδέ τονε μέλλει αν τόνε μιλλά ο σουμπεριόρος {231} του μουδέ καρφί του καίγεται του κανάγια — τζη μυρουδίαις του και τζη μπάλλους του κυττάζει και πότες να φηνίρη {232} ο μήνας για να πάρη το μηνιάτικο — μουδέ να γράψη έχει ένοια, μουδέ ρετζίστρα {233} να κρατήση τίποτζι, τίποτζι; μα τι να κάμη κανείς σα δεν μπορεί να κάμ' αλλοιώς — πασιέντα {234} τώρα — σκοτίστηκα πγια με τζη διαόλλους ας ριποσσάρω {235} λιγάκι — (ακουμβά ολίγον εις την τράπεζαν.)

ΣΚΗΝΗ Ε'.

(Οι στρατιώται εισέρχονται αιφνιδίως και ομιλούν με τον Αστυνόμον περί των φυλακίσεων)

ΣΤΡ. (Με φωνήν χαμηλήν) Γιαμ' αφέντη — σκιάβο..

ΑΣΤ. Τ' είναι μουρέ Γεράσιμέ μου, Αντζουλή μου, Διονύσιο; — τρέχει τίποτζι;

ΣΤΡ. Οι κολέγαδες του Λιάπη ετοιμάζουνται να σπάσουν τζη φυλακαίς να πάρουνε τον Λιάπη και να αμολλάρουνε {236} και τζη αλλουνούς οπ' ούναι μέσα.

ΣΤΡ. Στην πιάτζα μας αβερτήρανε {237} που θα μας επιάσουνε κι' εμάς να μας ξαρματώσουνε — είπανε που θα σ' τζη παίξουνε και τζη αφεντιάς σου.

ΑΣΤ. Ω διάολλε — και το κάμουνε προμπαμπιλμέντε {238} — μοναχά να πάτε να δγήτε, κι αν ήν αληθινά, να μ' αβιζάρετε ντελόγκο, για να βγάνουμ' όξου το Λιάπη, και ν' αφίκουμε τζη άλλους μέσα, ως που να μας έρτ' η ριπόστα που παντυχαίνω απ' τη Διοίκησι.

ΣΤΡ. Ν' άχουμε το συμπάθιο, αφέντη· εμείς λέμε να πγιάσουνε τ άρματα, και να τζη βαρέσουμε.

ΑΣΤ. Όσκε, όσκε — τίποτζι — τίποτζι μην μπα και ριζικιάρεται {239}, αλάργου απέ τζη λιάπιδες…

ΣΤΡ. Ντόνκα {240} να τόνε αμολλάρουμε το Λιάπη;

ΣΤΡ. Να, αφέντη ο Φάντες {242} τζη Διοίκησις, έρχεται μ' ένα όρδινο
{243} ς' το χέρι.

ΑΣΤ. Πάρτε τ' απ' τα χέργιά του, και φερμάρετε εδώ. μην αλαργεύετε σ αυταίς τζη ώραις μπα και μας εύρη κανένα ατζιδέντε {244}.

(Ο Αστυνόμος λαμβάνει διαταγήν διά να απολύση από την φυλακήν όλους μη γνωρίζων δε να την αναγνώση καλώς, προσκαλεί με θυμόν τον Γραμματέα.)

Ο Αστυνόμος, ο Γραμματεύς και οι Στρατιώται.

ΑΣΤ. Π' ούσαι μουρέ Κόντε = παστρικέ; να — ξαφνικό να σ' ούρτη! — Γραμματικέ, κύριε Γραμματέα — να, ν' άμπ' ο διάολλος μέσ τζη τζιριμονίαις σας.

ΑΣΤ. Κι' αμέ ντζόγια μου; την εκλαμπρότη σας σορ λουστρύσαμο {245} — και γιαμά δεν ατζιτάρετε {246} να σας φουγίαζουμε; θέλετε ν' άχουμε κι' ένα φάντε απόστα {247} για την εκλαμπρότη σας, να τον στέρνουμε για να σας φουγιάζη;

ΑΣΤ. Κόπγιασαι να διαβάσης αυτήνη τη διαταγή, να δγιούμε τι θα τζη κάμουμε ετούτους τζη διαόλους!! θα τζη φουακίσουμε φιναλμέντε {248}; γ' ή θα τζη αμολλάρουμε;

ΓΡΑΜ. (Αναγνώσκων την διαταγήν.) Όχι, θα τους αφήσουν όλους.

ΑΣΤ. (Προς τους στρατιώτας) Αμολλάρετε τζη ούλους και να τζη πρεζεντάρετε εδώ για να τζη μιλήσω, ως μου μεριτάρει.

ΣΚΗΝΗ Ζ'.

ΑΣΤ. Ώρσαι μέσ' ς' τζη εζάμιναίς μου και μέσ' τα άττα μου — μουδέ τριμπουνάλε {249} μουδέ κριμινάλε {250}, μουδέ διάολλο· — τζη επερτονάρισε {251} η Διοίκησι ιν σόμμα {252} — κρίμα ς' τζη κόπους μου και ς' τζη φωναίς μου — ούλα παν αμόντε {253} τι να πη κανείς; στουπίρ' {254} ο νους του και δε ξέρει τι στράτα να πγιάση — μουρέ εγώ ήθελα να φουρκίσω εκειόνε το μπόγια τον Λιάπη κι' εκειόνε το πιρπάντε το λοκαντιέρη ήθελα να τόνε αφίκ' αρέστο καμπόσον καιρό κι' εκειόνε το σκολλάρο το σεκάντε, που σεκάρισε ο διάολλος το τζερβέλλο μου μ' εκειαίς τζη λέξαις και τζη ελληνικούραις του· — μα πέρασε τώρα — ας πάνε να φκαριστούνε την Διοίκησι που τζη επερτουνάρισε.

ΣΚΗΝΗ Η'.

(Οι στρατιώται παρουσιάζουν τους φυλακισθέντας όλους.)

Αστυνόμος, οι φυλακισθέντες και οι Στρατιώται.

ΑΣΤ. (Προς τους φυλακισθέντας.) Αμέτε τώρα καλλιά σας — είστε λίμπεροι· {255} — η Διοίκησι σας επερτονάρισε — το ντιλίτο {256} σας γιαμά ήτανε για φούρκα, μονάχα η Διοίκησι σας λυπήθηκε κακόρκοι, γιατ' είστε ξέν' αθρώποι — βάρδα μπένε {257} άλλη μια βολλιά αν κάμετε τίποτζι, νον ζε κάζο, θα σας φουρκίσουμε — αμέτε καλλιά σας.

ΑΝΑΤ. Έι αρτίκ τώρα ζάμινα μάμινα, φόρτο φούρτο, σάντο μάντο ντεν έχει πγια.

ΑΣΤ. Άμε πγια καλιά σου χατζή παληότουρκα με τα τούρκικα Σου. (Προς τον Λογιώτατον.) Άμε και συ να ξηγάς τζη συναξαριστάδες σου διαόλλου σκολάρο, — αμέτε κι εσείς άλλος με τζη γίδες του, άλλος με τζη σολομονικαίς του, άλλος με τα κουράδια του κι' όπου θα γλέπω απέ σας, θα φεύγω δέκα μίλια αλάργου, άμε καλλιά σου κι' εσύ Λιάπη μπόγια πού κόντεψες να φας τον άνθρωπο ζουντανόνε για τίποτζι.

ΑΛΒ. Πω, πώς να το λες ορέ να τρως κουραδιαις.

ΑΣΤ. Άμε καλλιά σου μπόγια, να μην ανίξουμε πάλι κανένα άλλο ατζιδέντε.

ΑΝΑΤ. Ε! εμείς τώρα τα φύγουμε, — άμμα ντεν τ' αγαπήσωμε — τώρα τα πγιούμε κομμάτι κρασί, να φιλλιτούμε και να πάμε στην ντουλειά μας — Μισέ Μπαστιά! φέρε κρασί και ποτήργια να πγιούμαι. — (Φέρει κρασί και λαμβάνει καθείς από έν ποτήριον εις χείρας.)

ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΒΑΒΥΛΩΝΙΑΣ.

104} Είδος ποτού οξέως κατασκευαζομένου από Κεχρί

105} Πολλοί των τοιούτων Λογιωτάτων απαντώντες ενίοτε περιόδον τινά συγγραφέως δυσνόητον, μη δυνάμενοι να εννοήσωσι το πνεύμα της περιόδου, αποδίδουν ότι ο συγγραφεύς σολοικίζει.

197} Μελέτης χάριν εκβαλών βιβλίον παρά τινος των λογίων τον διδάσκαλον επαγγελομένου εύρον εν αυτώ το παρόν επιτύμβιον χειρόγραφον πρωτότυπον διαφέρον μόνον κατά το όνομα και παρά του ιδίου διδασκάλου πεποιημένον.

*** END OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK Η ΒΑΒΥΛΩΝΊΑ Ή Η ΚΑΤΆ ΤΌΠΟΥΣ ΔΙΑΦΘΟΡΆ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΉΣ ΓΛΏΣΣΗΣ ***

Updated editions will replace the previous one—the old editions will be renamed.

Creating the works from print editions not protected by U.S. copyright law means that no one owns a United States copyright in these works, so the Foundation (and you!) can copy and distribute it in the United States without permission and without paying copyright royalties. Special rules, set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to copying and distributing Project Gutenberg™ electronic works to protect the PROJECT GUTENBERG™ concept and trademark. Project Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you charge for an eBook, except by following the terms of the trademark license, including paying royalties for use of the Project Gutenberg trademark. If you do not charge anything for copies of this eBook, complying with the trademark license is very easy. You may use this eBook for nearly any purpose such as creation of derivative works, reports, performances and research. Project Gutenberg eBooks may be modified and printed and given away—you may do practically ANYTHING in the United States with eBooks not protected by U.S. copyright law. Redistribution is subject to the trademark license, especially commercial redistribution.

START: FULL LICENSE

PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK

To protect the Project Gutenberg™ mission of promoting the free distribution of electronic works, by using or distributing this work (or any other work associated in any way with the phrase “Project Gutenberg”), you agree to comply with all the terms of the Full Project Gutenberg™ License available with this file or online at www.gutenberg.org/license.

Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg™ electronic works

1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg™ electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to and accept all the terms of this license and intellectual property (trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy all copies of Project Gutenberg™ electronic works in your possession. If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project Gutenberg™ electronic work and you do not agree to be bound by the terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.

1.B. “Project Gutenberg” is a registered trademark. It may only be used on or associated in any way with an electronic work by people who agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few things that you can do with most Project Gutenberg™ electronic works even without complying with the full terms of this agreement. See paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project Gutenberg™ electronic works if you follow the terms of this agreement and help preserve free future access to Project Gutenberg™ electronic works. See paragraph 1.E below.

1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation (“the Foundation” or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project Gutenberg™ electronic works. Nearly all the individual works in the collection are in the public domain in the United States. If an individual work is unprotected by copyright law in the United States and you are located in the United States, we do not claim a right to prevent you from copying, distributing, performing, displaying or creating derivative works based on the work as long as all references to Project Gutenberg are removed. Of course, we hope that you will support the Project Gutenberg™ mission of promoting free access to electronic works by freely sharing Project Gutenberg™ works in compliance with the terms of this agreement for keeping the Project Gutenberg™ name associated with the work. You can easily comply with the terms of this agreement by keeping this work in the same format with its attached full Project Gutenberg™ License when you share it without charge with others.

1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern what you can do with this work. Copyright laws in most countries are in a constant state of change. If you are outside the United States, check the laws of your country in addition to the terms of this agreement before downloading, copying, displaying, performing, distributing or creating derivative works based on this work or any other Project Gutenberg™ work. The Foundation makes no representations concerning the copyright status of any work in any country other than the United States.

1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg:

1.E.1. The following sentence, with active links to, or other immediate access to, the full Project Gutenberg™ License must appear prominently whenever any copy of a Project Gutenberg™ work (any work on which the phrase “Project Gutenberg” appears, or with which the phrase “Project Gutenberg” is associated) is accessed, displayed, performed, viewed, copied or distributed:

This eBook is for the use of anyone anywhere in the United States and most other parts of the world at no cost and with almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included with this eBook or online at www.gutenberg.org. If you are not located in the United States, you will have to check the laws of the country where you are located before using this eBook.

1.E.2. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is derived from texts not protected by U.S. copyright law (does not contain a notice indicating that it is posted with permission of the copyright holder), the work can be copied and distributed to anyone in the United States without paying any fees or charges. If you are redistributing or providing access to a work with the phrase “Project Gutenberg” associated with or appearing on the work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the Project Gutenberg™ trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.3. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is posted with the permission of the copyright holder, your use and distribution must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional terms imposed by the copyright holder. Additional terms will be linked to the Project Gutenberg™ License for all works posted with the permission of the copyright holder found at the beginning of this work.

1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg™ License terms from this work, or any files containing a part of this work or any other work associated with Project Gutenberg™.

1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this electronic work, or any part of this electronic work, without prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with active links or immediate access to the full terms of the Project Gutenberg™ License.

1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary, compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any word processing or hypertext form. However, if you provide access to or distribute copies of a Project Gutenberg™ work in a format other than “Plain Vanilla ASCII” or other format used in the official version posted on the official Project Gutenberg™ website (www.gutenberg.org), you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon request, of the work in its original “Plain Vanilla ASCII” or other form. Any alternate format must include the full Project Gutenberg™ License as specified in paragraph 1.E.1.

1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying, performing, copying or distributing any Project Gutenberg™ works unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing access to or distributing Project Gutenberg™ electronic works provided that:

• You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from the use of Project Gutenberg™ works calculated using the method you already use to calculate your applicable taxes. The fee is owed to the owner of the Project Gutenberg™ trademark, but he has agreed to donate royalties under this paragraph to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments must be paid within 60 days following each date on which you prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax returns. Royalty payments should be clearly marked as such and sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the address specified in Section 4, “Information about donations to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation.”
• You provide a full refund of any money paid by a user who notifies you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he does not agree to the terms of the full Project Gutenberg™ License. You must require such a user to return or destroy all copies of the works possessed in a physical medium and discontinue all use of and all access to other copies of Project Gutenberg™ works.
• You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the electronic work is discovered and reported to you within 90 days of receipt of the work.
• You comply with all other terms of this agreement for free distribution of Project Gutenberg™ works.

1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg™ electronic work or group of works on different terms than are set forth in this agreement, you must obtain permission in writing from the Project Gutenberg Literary Archive Foundation, the manager of the Project Gutenberg™ trademark. Contact the Foundation as set forth in Section 3 below.

1.F.

1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread works not protected by U.S. copyright law in creating the Project Gutenberg™ collection. Despite these efforts, Project Gutenberg™ electronic works, and the medium on which they may be stored, may contain “Defects,” such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by your equipment.

1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the “Right of Replacement or Refund” described in paragraph 1.F.3, the Project Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project Gutenberg™ trademark, and any other party distributing a Project Gutenberg™ electronic work under this agreement, disclaim all liability to you for damages, costs and expenses, including legal fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE PROVIDED IN PARAGRAPH 1.F.3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH DAMAGE.

1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a written explanation to the person you received the work from. If you received the work on a physical medium, you must return the medium with your written explanation. The person or entity that provided you with the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a refund. If you received the work electronically, the person or entity providing it to you may choose to give you a second opportunity to receive the work electronically in lieu of a refund. If the second copy is also defective, you may demand a refund in writing without further opportunities to fix the problem.

1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth in paragraph 1.F.3, this work is provided to you ‘AS-IS’, WITH NO OTHER WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO WARRANTIES OF MERCHANTABILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.

1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages. If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by the applicable state law. The invalidity or unenforceability of any provision of this agreement shall not void the remaining provisions.

1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone providing copies of Project Gutenberg™ electronic works in accordance with this agreement, and any volunteers associated with the production, promotion and distribution of Project Gutenberg™ electronic works, harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees, that arise directly or indirectly from any of the following which you do or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg™ work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any Project Gutenberg™ work, and (c) any Defect you cause.

Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg™

Project Gutenberg™ is synonymous with the free distribution of electronic works in formats readable by the widest variety of computers including obsolete, old, middle-aged and new computers. It exists because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from people in all walks of life.

Volunteers and financial support to provide volunteers with the assistance they need are critical to reaching Project Gutenberg™’s goals and ensuring that the Project Gutenberg™ collection will remain freely available for generations to come. In 2001, the Project Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure and permanent future for Project Gutenberg™ and future generations. To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4 and the Foundation information page at www.gutenberg.org.

Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation

The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non-profit 501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal Revenue Service. The Foundation’s EIN or federal tax identification number is 64-6221541. Contributions to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent permitted by U.S. federal laws and your state’s laws.

The Foundation’s business office is located at 809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887. Email contact links and up to date contact information can be found at the Foundation’s website and official page at www.gutenberg.org/contact

Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation

Project Gutenberg™ depends upon and cannot survive without widespread public support and donations to carry out its mission of increasing the number of public domain and licensed works that can be freely distributed in machine-readable form accessible by the widest array of equipment including outdated equipment. Many small donations ($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt status with the IRS.

The Foundation is committed to complying with the laws regulating charities and charitable donations in all 50 states of the United States. Compliance requirements are not uniform and it takes a considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up with these requirements. We do not solicit donations in locations where we have not received written confirmation of compliance. To SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any particular state visit www.gutenberg.org/donate.

While we cannot and do not solicit contributions from states where we have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition against accepting unsolicited donations from donors in such states who approach us with offers to donate.

International donations are gratefully accepted, but we cannot make any statements concerning tax treatment of donations received from outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff.

Please check the Project Gutenberg web pages for current donation methods and addresses. Donations are accepted in a number of other ways including checks, online payments and credit card donations. To donate, please visit: www.gutenberg.org/donate.

Section 5. General Information About Project Gutenberg™ electronic works

Professor Michael S. Hart was the originator of the Project Gutenberg™ concept of a library of electronic works that could be freely shared with anyone. For forty years, he produced and distributed Project Gutenberg™ eBooks with only a loose network of volunteer support.

Project Gutenberg™ eBooks are often created from several printed editions, all of which are confirmed as not protected by copyright in the U.S. unless a copyright notice is included. Thus, we do not necessarily keep eBooks in compliance with any particular paper edition.

Most people start at our website which has the main PG search facility: www.gutenberg.org.

This website includes information about Project Gutenberg™, including how to make donations to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.