The Project Gutenberg eBook of Yntemoca yntlacamecayo, yn tlahtoque yn teteuhctin yn ompa tlaca ypan altepetl culhuacan yhuan nican tlahtoque teteuhctin yn ipan in tlaca huey altepetl mexico tenochtitlan Oquitlallitiaque yn tlahtoque teteuhctin culhuacan, by Domingo Francisco de San Antón Muñón Chimalpahin Cuauhtlehuanitzin

[Transcriber's Note: Overbars in the original are here represented by tildes. An English translation is available in Codex Chimalpahin, volume 2, ISBN 0-8061-2950-6.]

La decendencia y generacion de los Reyes, y Señores y naturales del pueblo de culhuacan y tambiẽ de aqui de los Reyes y Señores. naturales en esta grã ciudad de mexico tenochtitlan. compuesto por los Señores. de culhuacan.

Yntemoca yntlacamecayo, yn tlahtoque yn teteuhctin yn ompa tlaca ypan altepetl culhuacan yhuan nican tlahtoque teteuhctin yn ipan in tlaca huey altepetl mexico tenochtitlan, Oquitlallitiaque yn tlahtoque teteuhctin culhuacan

¶ .x. tochtli xihuitl. 670. años, ypan inyn acico yn motlallico. yn oncan culhuacan yn huehuetque chichimeca culhuaque ye ynpan acico ye cate yn xochmilca yn oncan calli xochmilco

¶ ix. acatl xihuitl 695. años. ypan inyn tlacat yn tepiltzin yn itoca Nauhyotzin ye iuh cenpohualli onchiquacen xihuitl cate yn culhuaque yn oncan culhuacan

[Left margin: .1. huehue nauhyotzin Rey.] ¶ v. calli xihuitl. 717. años. ypan inyn motlahtocatlalli yn tepiltzin yn itoca huehue Nauhyotzin tlahtohuani achto culhuacan ye hualconpehualti yn tlahtocayotl ye iuh cenpohualli omeyxiuhtia y nauhyotzin yn motlahtocatlallico. auh ye iuh nepa onpohualli onchicuexihuitl cate yn oncan culhuacan yn huehuetque chichimeca culhuaque

[Left margin: .2. huehue nonoalcatl Rey.] ¶ iij. acatl xihuitl 767. años. ypan in momiquillico, yn tlacatl yn tepiltzin yn itoca huehue Nauhyotzin tlahtohuani catca achto culhuacan yn tlahtocat Onpohualli onmatlactli ypan ce xihuitl, // Auh ça niman ipan inyn omoteneuh xihuitl yn motlahtocatlali yn tlacatl yn huehue nonohualcatl tlahtohuani culhuacan

[Left margin: .3. huehue yohuallatonac Rey.] ¶ iij. calli xihuitl 845. años. ypan in momiquillico yn itoca huehue nonohualcatl tlahtohuani catca culhuacan yn tlahtocat yepohualli oncaxtolli ypã nauhxihuitl. // Auh çan niman ipan inyn omoteneuh xihuitl yn motlahtocatlalli yn itoca huehue yohuallatonac tlahtohuani culhuacan

[Left margin: .4. Quetzallacxoyatzin Rey.] ¶ x. tecpatl xihuitl 904. años. ypan inyn momiquillico tlacatl huehue yohuallatonac tlahtohuani catca culhuacan yn tlahtocat yepohualxihuitl, auh ça niman ipan inyn omoteneuh xihuitl yn motlahtocatlalli yn tlacatl yn itoca quetzallacxoyatzin tlahtohuani culhuacan

[Left margin: .5. huehue chalchiuhtlatonac Rey.] ¶ vij. calli xihuitl 953. años. ypan inyn momiquillico yn tlacatl quetzallacxoyatzin tlahtohuani catca culhuacan yn tlahtocat, ompohualli onmatlactli xihuitl, auh çan niman ipan inyn omoteneuh xihuitl yn motlahtocatlalli yn tlacatl yn itoca huehue chalchiuhtlahtonac tlahtohuani culhuacan

[Left margin: .6. Totepeuh Rey.] ¶ xiij. calli xihuitl. 985. años. ypan inyn momiquillico yn tlacatl huehue chalchiuhtlahtonac tlahtohuani catca culhuacan yn tlahtocat. cẽpohualli onmatlactli ypan yexihuitl. auh çan niman ipan inyn omoteneuh xihuitl yn motlahtocatlalli yn tlacatl yn itoca totepeuh tlahtohuani culhuacan

¶ viij. calli xihuitl, 993. años. ypan in motlahtocatlalli yn itoca hueymac tlahtohuani huey tullam quin yehuatl in ompa conpehualtito yn tlahtocayotl, ayatle catca ynin ypiltzin yn totepeuh tlahtohuani culhuacan auh yn tetlahtocatlallito ytoca nauhyotzin yhuan yn itoca opochtli ynin pipiltin culhuacan

¶ x. acatl xihuitl 995. años. ypan inyn oncan azcapotzalco yn motlallico yn acico yn huehuetque chichimeca in ye motenehua azcapotzalca yn quinhualpachotia ytoca huitzillihuitl yn chichimecatl. iuh quihualtlahtocapouhtia yehuatl quinpixotehuac iuhquima ynquauhtzonyo in ye cuel teyxhuihuan yn huehue teçoçomoctli tlahtohuani azcapotzalco, auh yehuatl ynelhuayo y nohuian tlahtoque

[Left margin: .7. yc ome nauhyotzin Rey.] ¶ 2. tochtli xihuitl. 1026. años. ypan in momiquillico yn tlacatl yn totepeuh tlahtohuani catca culhuacan yn tlahtocat onpohualxihuitl ypan ome xihuitl. auh çan niman ipan inyn omoteneuh xihuitl yn motlahtocatlalli ynic ome ytoca nauhyotzin tlahtohuani culhuacan

[Left margin: .8. Quauhtexpetlatzin Rey.] ¶ ix. tecpatl xihuitl. 1072. años. ypan in omomiquillico yn tlacatl ynic ome nauhyotzin tlahtohuani catca culhuacan yn tlahtocat, onpohualli onchicome xihuitl, auh çan niman ipan inyn omoteneuh xihuitl yn motlahtocatlalli yn itoca quauhtexpetlatzin tlahtohuani culhuacan

¶ j. calli xihuitl. 1129. años. ypan in momiquillico yn tlacatl quauhtexpetlatzin tlahtohuani catca culhuacan yn tlahtocat, onpohualli oncaxtolli ypan yexihuitl auh ce xihuitl yn ayac tlahtocat.

[Left margin: .9. huetzin Rey.] ¶ 2. tochtli xihuitl 1130 años. ypan in motlahtocatlalli yn tlacatl yn itoca huetzin tlahtohuani culhuacan yhuan ynic ome ytoca nonohualcatl yteuhctlahtocauh mochiuh yn culhuacan

¶ ix. tochtli xihuitl. 1150. años ypan in momiquillico yn tlacatl huetzin tlahtohuani catca culhuacan yn tlahtocat cenpohualli ypan ce xihuitl auh tlacoxihuitl yn oncactimanca

[Left margin: .10. veve achitometl Rey.] ¶ x. calli xihuitl 1151. años. ypan in motlahtocatlalli yn tlacatl yn itoca huehue achitomecatl tlahtohuani culhuacan

¶ iiij. acatl xihuitl, 1171. años ypan in momiquillico yn tlacatl huehue achitomecatl tlahtohuani catca culhuacan yn tlahtocat, cenpohualxihuitl once auh tlacoxihuitl yn oncactimãca

[Left margin: .11. Quauhtlahtonac Rey.] ¶ v. tecpatl xihuitl, 1172. años. ypan in motlahtocatlalli yn tlacatl yn itoca quauhtlahtonac tlahtohuani culhuacan

¶ v. calli xihuitl. 1185. años. ypan in momiquillico yn tlacatl quauhtlahtonac tlahtohuani catca culhuacan yn tlahtocat matlactli onnahui xihuitl auh tlacoxihuitl yn cactimanca

[Left margin: .12. mallatzin Rey.] ¶ vi. tochtli xihuitl. 1186. años. ypan in motlahtocatlalli yn tlacatl yn itoca Mallatzin tlahtohuani culhuacan

¶ vij. tecpatl xihuitl. 1200. años. ypan in momiquillico yn tlacatl mallatzin tlahtohuani catca culhuacan yn tlahtocat, caxtolxihuitl, auh nimã yn cactimanca yn quauhtlahtolloc culhuacan yn ayac tlahtocat cenpohualli oncaxtolli xihuitl

[Left margin: .13. chalchiuhtlatonac segundo Rey.] ¶ iiij. tecpatl xihuitl, 1236. años. ye quin ipan inyn motlahtocatlallico yn tlacatl ynic ome ytoca chalchiuhtlatonac tlahtohuani culhuacan auh ye omito yn çan quauhtlahtolloc cenpohualli oncaxtolli xihuitl

[Left margin: .14. Quauhtlix Rey.] ¶ xiij. calli xihuitl 1245. años. ypan in momiquillico yn tlacatl ynic ome chalchiuhtlatonac tlahtohuani culhuacan catca yn tlahtocat, matlacxihuitl auh çan niman ipan inyn omoteneuh xihuitl yn motlahtocatlalli yn tlacatl yn itoca quauhtlix tlahtohuani culhuacan

[Left margin: .15. yohuallatonac Rey.] ¶ vij. tecpatl xihuitl. 1252. años. ypan in momiquillico yn tlacatl quauhtlix tlahtohuani catca culhuacã yn tlahtocat, chicuexihuitl, auh çan niman ipan inyn omoteneuh xihuitl yn motlahtocatlalli yn tlacatl ynic ome ytoca yohuallatonac tlahtohuani culhuacan

¶ j. acatl xihuitl 1259. ypan in omomiquillico yn tlacatl ynic ome yohuallatonac tlahtohuani catca culhuacan yn tlahtocat, chicuexihuitl, auh çan tlacoxihuitl yn oncactimanca.

[Left margin: .16. tziuhtetl Rey.] ¶ 2. tecpatl xihuitl, 1260. años. ypan in motlahtocatlalli yn tlacatl yn itoca tziuhtetl tlahtohuani culhuacan

[Left margin: .17. xihuitl temoc Rey.] ¶ xj. calli xihuitl. 1269. años. ypan in momiquillico yn tlacatl tziuhtetl tlahtohuani catca culhuacan yn tlahtocat matlacxihuitl, auh çan niman ipan inyn omoteneuh xihuitl yn motlahtocatlalli yn tlacatl yn xihhuitl temoc tlahtohuani culhuacan

Auh nican ca ytlahtollo yn itemoca yn itlacamecayo yn tlacatl huehue huitzillihuitl achto tlahtohuani mochiuhca yn intlan teochichimeca mexitin yn otlipan yn oncan chapoltepec yn ayemo nican tenochtitlan yn oquic innenemillizpan ynic huallatiaque yn oquic hualmotlatlallitiaque ynic yecoque yn ixquichtĩ yn izqui tlayacatl yn huehuetque yn azteca mexitin teoculhuaque chicomoztoca

Auh ynic nohuian hualnentiaque yn mexica huehuetque teochichimeca ynic ompa hualquizque huallehuaque aztlan teoculhuacan ynic huallollinque yhuan ynic oncan quiçaco quinehuayan chicomoztoc yn huehuetque auh niman oncan acico yn itocayocã tzonpanco auh yn iquac oncan acico in yehuantin huehuetque azteca mexitin yquac oncan tlahtocati yehuatl chane yn itoca tlahuizcalpotonqui teuhctli cenca quintlaçotlaque yn oncan mexica quinnamictiaya yn comitl yn caxitl, oncan motlallico yn mexica oncan nauhxiuhtique yn mocehuique

Auh oc cequintin huehuetque quitotihui yn iquac acico tzonpanco mexica yquac ompa tlahtocati yn xaltocan yn itoca tlahuizcalteuhctli tlahtohuani auh oncatca ce ypiltzin ytoca Ompanteuhctli. auh in yehuantin inyn tlahuizcalteuhctli mochi yc ompa aciticatca yn intlal yn inquaxoch yn tzonpanco auh yn ipiltzin yn itoca onpanteuhctli, nimã ye quitohua ye quilhuia yn ittatzin yn tlahtohuani tlahuizcalteuhctli quilhui notecuiyohe tlahthoaunie ma xinechmocahuilli ma niquimitta aquique ynin ye cate totlalpan niman quihto yn tlahtohuani tlahuizcalteuhctli ca ye qualli tla xiauh tla xiquimitta aquique yn oncan omotlallico, niman onya yn tzonpanco, yn tlahtocapilli ompanteuhctli niman ye yntlan nemi yn mexica cexiuhti yntlan auh niman ye mononotza in mexica ye quihtohua aquin totlan nemi motollinia mexica ye ma ce xicmacacan yn amochpoch yn ompanteuhctli yc niman quimacaque ce yn imichpoch mexica, auh niman ye mopilhuatia oncan ye tlacati ynic ce cihuatzintli ytoca chimallaxotzin, ynic ome [struck out: ytoca] ya yehuatl yn itoca huehue huitzillihuitl, yniquey ytoca tozpanxotzĩ ynin cihuatzintli xocoyotl yqu imeyxtin ypilhuã yn ompateuhctli

Auh yn achto otiquinteneuhque huehuetque yn iuh quitotihui yn iquac oncan acico tzompanco yn mexica ye omito oncan nauhxiuhtique auh yn iquac onca tzonpanco huellehuaque yn huallolinque mexica quin iquac quinhualmacac quilmach ye ce ychpoch yn tlatohuani tzonpãco yn tlahuicalpotonqui teuhctli niman yaque tiçayocan yn mexica quihuicaque yn ichpoch tlahuizcalpotonqui teuhctli yehuatl quichiuh yn huehue huitzillihuitl, o yhui ỹyn quimaxallotihui tlahtolli yn huehuetq̃. auh macihui yn omoteneuh occan tlahtolli yn maxaliuhtica yece necoc campa quineltilitihui yn huehuetque ca yxhuiuhtzin yn tlahuizcalteuhctli tlahtohuani yn huehue huitzillihuitl, yn aço cihuayotica yn anoço oquichotica yn yeço ytlapallo,

Auh ynic ompa tzonpanco huallehuaque yn huallolinque mexica auh yn itoca tozcuecuextli yehuatl hualquauhtlahtotia yn intlan mexica yehuatl quinhualyacan ynin quin otlica tlacat auh onpohualxihuitl ynic teyacan yn quauhtlato oncan quilpillique yn ixiuh yn tecpayocan ynic hualyatiaque mexica auh yn onmic tozcuecuextli, niman ye mononotza yn mexica ypan yn huehue huitzillihuitl ynic quitlahtocatlallizque auh niman huallaque oncan motlallico ỹ mexica yn itocayocan amalinalpan yn azcapotzalco oncã quezquixiuhtique

¶ j. tecpatl xihuitl, 1272. años. ypan inyn omononotzq̃ mexica chichimeca huehuetque niman ye contlahtocatlallia yn huehue huitzillihuitl ynin huell achto yntlahtocauh mochiuh yn mexica ynic ompa huallaque aztlan ynin quitlahtocatlallique ça ye oc õcan yn amallinalpan azcapotzalco, auh çan ye ypan inyn omoteneuh xihuitl. j. tecpatl, niman huallaque yn oncan chapoltepec ynahuac yn itocayocan techcantitlan oncan nauhxiuhtique yn mexica yn motlallique oncan nauhxihuitl tlahtocat yn huehue huitzillihuitl

¶ 2. calli xihuitl 1273. años. ypan inyn huel mellahuac ynic oncan motlallico mexica yn techcantitlã yn inahuac chapoltepec ynic ompa huallehuaque amallinalpan azcapotzalco, auh oncan in nauhxiuhtique yn mexica

¶ v. tecpatl xihuitl 1276. años. ypan in oncan nauhxiuhtique yn techcantitlan yn mexica auh çã ye ypan inyn omoteneuh xihuitl yn oncã hualmiquanique atlacuihuayan mexican oncã Motlallico oc no nauhxiuhtique oncan ye ynpan acico yn oncan chaneque çan no chichimeca oquinmocniuhtitacico yn mexica oncan oquicuitacico yn atlatl auh yn quitemacac yn atlatl ytoca xohuitzil quinmacac yn mexica chichimeca auh ynin mexica yn iquac oacico ynpan in yehuantin oc cẽtlamantin oncan yeppa chanonoque quin yehuantin yn mexica oquintocayotitacico atlatl cuihuayancalque ypampa yn oncan quicuitacico ye omoteneuh yn atlatl oncan nauhxihuitl tlahtocat yn huehue huitzillihuitl chichimecatl

¶ ix. tecpatl xihuitl 1280. años. ypan inyn ic onmiquanique chapoltepec yn mexica azteca oncan onehuaque yn atlacuihuayan çan ye oc yehuatl yntlahtocauh mochiuhtihuitz yn mexica ỹ huehue huitzillihuitl chichimecatl ye quin ye iuh nepa chicuexihuitl motlahtocatlalli ynic õcan motlallico chapoltepec auh yc oncan cenpohualxiuhtique yn catca mexica yn chapoltepec

[Left margin: .18. coxcoxtli Rey.] ¶ x. calli xihuitl. 1281. años. ypan in momiquillico yn tlacatl yn xihuitl temoc tlahtohuani catca culhuacan yn ipiltzin acxoquauhtli yn tlahtocat matlactli omey xihuitl. // auh çã niman ipan inyn omoteneuh xihuitl yn motlahtocatlalli yn tlacatl yn itoca coxcoxtli tlahtohuani culhuacan yn iquac yn ye quin ye nepa ce xihuitl oncan cate chapoltepec yn mexica, auh yn amaq̃meque chichimeca yn atonaltzin chichimeca teuhctli. yhuan tliltecatzĩ chichimeca yaotequihua, yhuan yn tlacatl quahuitzatzin tlayllotlac teuhctli, tlahtoque, ye quin oiuh ye matlactli omey xihuitl cate nepa yn icpac tepetl Amaqueme ynic acico yn omoteneuhque tlahtoque chichimeca yn iquac onmotlahtocatlalli coxcoxtli, auh ynin tlahtohuani coxcoxtli yeyntin quinchiuh ypilhuan ynic ce ytoca huehue teçoçomoctli eleltzin, ynic ome ytoca huehue acampichtli yniquey cihuatzintli amo huel momati yn itoca // Auh yn huehue teçoçomoctli helleltzin ce ychpochtzin quichiuh yn oncan culhuacan yece amo huel momati yn itoca cihuapilli ynin quihuallitlanique yn tenanca atlauhteca chalca yn intlahtocauh yn itoca ylloncueytl atlauhtecatl teuhctli quimocihuauhti ompa tlahcatito yntech quiz ynic ome ytoca ytzquauhtzin atlauhtecatl teuhctli teyxhuiuh oncã culhuacã

¶ vj. tochtli xihuitl. 1290. años. ypan in quicauh yn itlahtocayo yn illoncueytl atlauhtecatl teuhctli, tlahtohuani catca atenco tenanco atlauhtlan chalco, Ynin ypiltzin yn huehue ytzquauhtzin atlauhtecatl teuhctli, auh yn itech catca tlahtocayotl yn oncan atenco chalco caxtolli omey xihuitl, auh ypan inyn omoteneuh yn vj. tochtli xihuitl, yquac quimixiptlahti yn illoncueytl quicahuilli yn itlahtocayo yn ipiltzin ynic ome ytoca ytzquauhtzin atlauhtecatl teuhctli mochiuh ynin piltontli yn iquac macoctlahtocayotl ynin ye cuel yccaton yn tlacatl coxcoxtli tlahtohuani culhuacan, auh çan ye ypan inyn omoteneuh yn chiquacen tochtli xihuitl ynic õcan onehuac atenco chalco yn piltontli yn itzquauhtzin atlauhtecatl teuhctli ynic ya ynic motlallito yn ompa amaquemecan yn toltecatzaqualti[struck out: tlan]tenanco [struck out: atlauh]tlan ompa tlahtocatito ynic ompa onmiquanique tenanca atlauhteca yn ipan in omoteneuh xihuitl ompa ypan acito yn ĩtlalmaceuhcauh yn tlacatl yn itoca quahuitzatzĩ tlayllotlac teuhctli huel yehuatl yntlahtocatachcauh yn tenanca chalca auh çan no ypan inyn xihuitl omoteneuh yn tlahtohuani ylloncueytl atlauhtecatl teuhctli ompa ya yn cohuatl ichan yn aculhuacan yc cenya / auh yn iquac ypan in ye quin ye matlacxihuitl tlahtocati yn tlacatl coxcoxtli yn oncan culhuacan / Auh ye matlactli once xihuitl oncan cate chapoltepec yn huehuetque mexica chichimeca ye iuh caxtolli onnahui [superscript: xivitl] quinpachohua yn tlahtocauh yn huehue huitzillihuitl, chichimecatl yn iquac ypan in omoteneuh xihuitl,

¶ 2. acatl xihuitl. 1299. años. ypan in toxiuhmolpilli, auh ypan inyn omoteneuh yn. 2. acatl xihuitl ynic oncan cenpohualxiuhtique chapoltepec ynic oncan cate yn mexica chichimeca auh ye tlacoxiuhtica yn ipan in omoteneuh. 2. acatl xihuitl, yn onmiquanique mexica yn oncã ytocayocan yn acucolco, oncan quinyaotlatalhuique oncan yaoyahualloloque yn mexica huehuetq̃ çan ic mocemitohua chapoltepec oncan quinyaoyahualloque ynic nahualpolliuhque yn mexica ynchimal tlacuecuepaltica yn nahuapoliuhque auh in yehuantin mexica yn oquic ayemo quimatia in tleyn ninpan ye chihualloz otetlatlanique achtopa in ye tlachia in ye teytta, oneyaochichihualloc in mexica ye tetlatlania oquintlatlaniq̃ yn ixquichtin yn cenhueytlalhuacque yn tepaneca yhuan yn xaltocameca [struck out: yn quinnanquillique] oquimilhuique campa anmohuica yn amochintin ohuanmoyaochichiuhque niman yc oquinnanquillique oquitoque yn ixquichtin tepaneca yhuan yn xaltocameca ca ompa tihui tiyaoquiçazque yn xochmilco, ancaço ye oncontlalli ytlahtol yn azcapotzalco tlaca yn xochmilco. yhuan culhuacan yhuan yn xaltocan yn ca mocẽtlallique yn ca mononotzque yn mexica chichimeca ynic quinnahualpollozque yn iuh niman ynpã quichiuhque mexica, niman õcan yaoyahualloque yn acucolco oncan chimaltlacuecuepaltica nahualpolliuhque yn huehuetque mexica oncã temac tlanque ynic nauhcampa ohuicalloque yn mexica ynic quinpeuhque auh yn oncã omoteneuh yn acucolco, oncan ynpan motlalli yn mexica huehuetque ynic quilpillizquia yn ĩxiuh, auh ayemo huel quilpillique yn inxiuh yn oncã acucolco ypampa yn yaoyotl oncã ynpan mochiuh, auh yhuan yn oncã omoteneuh yn acucolco oncan quimoquentique yn mexica yn quitocayotia amoxtli, auh ynic oncan quinyaoyahualloque mexica yn acucolco ye omtio, yehuantin yntlachichihual mochiuh yn tepaneca yhuã culhuaque yhuan yn xochmilca yhuan xaltocameca yn quinnamicque mexica chichimeca yn oncan chapoltepec ynic pehualloque ynic mitohua oncan nahualpoliuhque yn acucolco, oncan qui macique oncan quimonehualtique yn quinhuicaque [struck out: yn quinhuicaque] culhuacan yn tlahtohuani huehue huitzillihuitl chichimecatl, yn achto yntlahtocauh catca mexica ynehuan huicoque yn ichpoch ytoca azcatl xochtzin yhuan oc ce cihuatzintli yn huicoc ytoca tzihuacxotzin, yhuan yn ihueltiuh huitzillihuitl yn itoca chimallaxotzin, yqu in nahuixtin huicoque yn culhuacã auh yn oc ce yteyccauh huitzillihuitl, huicoc xaltocan yn itoca tozpanxotzin ynin cihuapilli amo mic çan quiquixtique, auh yn oqu ixquich yntlapal quichiuhque yn amo huel temac huetzque huehuetque mexica yn tlayxnamicque yaoyotica yn oncan yn acucolco chapoltepec nahuintin ynic ce ytoca tzihuactli, ynic ome ytoca ce acatzin, yinquey ytoca huitzin ynic nahui ytoca contzin,

auh yn omotocateneuhque yn huehue huitzillihuitl yn ihuan ychpoch yn azcatl xochtzin yn ihuan yhueltihuatzin chimallaxotzin yn ihuã oc ce cihuatzintli yn iquin nahuixtin yn acucolco oncan quimonehualtique yn quinhuicaque ompa culhuacan çan pepetlauhtiaque çan nima ayoc tle yntech huetztia yntlahquen auh yehuatl yxpan quinhuicaque yn tlahtohuani coxcoxtli yxpan quinquetzato ynic quimittaz yn omalchihualloc huahue huitzillihuitl yhuã yn oc cequintin cihuatzitzinti, auh yn oquic ayemo quimonaxitiaya yxpan coxcoxtli, nimã conilhuito ohuanoc yn huitzillihuitl yn intlahtocauh mexica yn oquicac niman quihto yn coxcoxtli ca ye qualli ma yciuhca xoconmictitihuetzican yntla oquimonaxitico

Auh in yehuatl yn huehue huitzillihuitl ynic quĩhuicaque yn ichpoch cenca quitlaocoltia yn atle ma ytlatzin ytech huetztia quilhuitacic yn tlahtohuani coxcoxtli yn huitzillihuitl tlahtohuanie ma ytlahtzin xicmotlaocollili y nochpochtzin, auh niman quinanquilli quilhui camo nicia çan iuh yaz. yn mochpoch auh yn oquimonittac, yn tlahtohuani coxcoxtli yn huitzillihuitl, yn ihuan ychpoch yn ihuan yhueltihuatzin chimallaxotzin yhuan tzihuacxotzin yc niman yxpan yn intlacatecollouh in diablo yn quimoteotiaya culhuaque yn quimonmictique yn huehue huitzillihuitl yhuan yn oc cequintin omoteneuhque cihuatzitzinti auh yn ixquichcauh tlahtocat huehue huitzillihuitl cenpohualli onchicuey xihuitl, oiuhqui yn ynic nahualpolliuhque ynic chimaltlacuecuepaltica polliuhque yn azteca mexitin chichimeca huehuetque ynic quiytztinenque ynic quimaceuhque tlalli,

Auh oc cequintin huehuetque yn iuh quitotihui yn iuh qui[struck out: mic]mictique huehue huitzillihuitl quihto yn tlahtohuani coxcoxtli quinahuati ynic ome ytoca achitometl yhuan yn oc cequintin pipiltin culhuaq̃ quimilhui ynin tla xoconmictiti yn huitzillihuitl, ma ompa tlamapan oztoc yn huixachtecatl ymapã xocõmictiti, yn tachitometl ca totlacauh auh yn oconmictito conilhuito yn coxcoxtli niccauhtzine ca otoconmictito yn huitzillihuitl, ca ye qualli quihto yn coxcoxtli ca yc ticpopollohua yn huitzillihuitl cayocaque ytlaquillohuan yezque, yn iquac ypan in mictilloc huitzillihuitl, ye iuh nepa caxtolli omey xihuitl tlahtocati yn coxcoxtli tlahtohuani culhuacan

Auh çan ya yehuatl niman ipan inyn omoteneuh ỹ 2. acatl xihuitl 1299. años. in ye oiuh huicoque huehue huitzillihuitl, yhuan yn oc cequintin yn culhuacan quinmictito

Ynic ce ytoca macuilxochitzin ynic ome cihuatl ynin cihuapilli amo momati yn itoca. quihuallitlan quimocihuahuati yn quauhpopocatzin tlahtohuani coyohuacan yehuantin oquinchiuhque oncan otlacatque omentin ynpilhuan ynic ce ytoca Don hernando ce tochtzin tlahtohuani catca cuyohuacan auh ynin vmpa momiquillito yn huey mollan yn ihquac vmpa quinhuicaya mochintin tlahtoque yn Marques del valle.

Auh ynic ome ypilhuan quauhpopocatzin ytoca Don Juan de guzman ytztollinqui ynin yehuatl oquitlamiltico oytech tzonquiçaco yn tlahtocayotl cuyohuacan. auh ynin tlahtohuani Don Juan ytztollinqui yn quexquichtin ytech oquizq̃ ypilhuan tel tlacpac ye teneuhticate mochintin, auh çã yehuatl nican toconnextia yn iuh nican mexico tlacamecayoticate. yn tlahtocatlacamecayotica

Auh yn oc ce omotocateneuh yn ipiltzin acamapichtli tlahtohuani tenochtitlan. yn itoca ytzcohuatzin. ynin çan no tlahtohuani tenochtitlan. ynin quichiuh ce ypiltzin ytoca Teçoçomoctli. ynin tlahtocapilli. quin icel yuhqui ytoca mochiuh ynin tocaytl yn nican tenochtitlan. auh ynin omotocateneuh teçoçomoctli. ayc otlahtocat. yn tenochtitlan çan tlaçopilli catca. auh yehuatl [superscript: oquinchiuhtia] yn eyntin tlahtoque. tenochtitlan. ynic ce ytoca tiçocic. ynic omeytoca Ahuitzotl. yniquey ytoca Axayaca ynin ça xocoyotl. auh ye achto yn otlahtocat. auh çate yn otlahtocatque yn omotocateneuhque ytiachcahuan yn tiçocic yhuan Ahuitzotl.

Auh yn omotocateneuh tlahtohuani Axayacatzin oquinchiuh omentin ypilhuan ynic ce ytoca Moteuhcçoma xocoyotl. huey tlahtohuani ypan acico yn españolesme ynin yehuatl quinnamic ynic ome ypilhuan axayacatzin ytoca cuetlahuatzin achtopa tlahtohuani catca yn ompa ytztapallapan auh çatepan çan nauhpohualilhuitl yn ontlahtocatico nican tenochtitlan yn oyuh momiquilli ytiachcauhtzin Moteuhcçomatzin xocoyotl.

Auh yn omotocateneuh Ahuitzotzin tlahtohuani tenochtitlan. yn conitlan yn quimocihuahuati tlatilolco cihuapilli ytoca tecapãtzin ynin ychpochtzin yn epcohuatzin tlahtocapilli tlatilolco. auh yn ahuitzotzin yn inehuan tecapãtzin yehuantin in oquichiuhque oncan otlacat çan icel yn quauhtimoctzin tlahtohuani tenochtitlan yhuan tlatilolco. ynin yehuatl yn quilpique españolesme. yn ihquac poliuh mexicayotl tenochcayotl. yn ipan ylhuitzin S. tipolito. martyr. yn ipan yc 13. agosto. de 1521. años. auh çatepan ompan momiquillito. yn huey mollan ompa quinpilloque yehuan yn Don Pº tetlepanquetzatzin tlahtohuani tlacopan yehuatl ompan quintlatzontequilli yn Don fernando cortes marques del valle Ytztlacatlahtoltica. yquac mochintin in vmpa quinhuicac yn tlahtoque. ynin tlahtolli ytech tlaquixtilli yn bintula quimocahuilitiuh Don Alonso ximenez culhuacan chane Auh yz izquintin vmpa otlahtocatque culhuacã nican tocateneuhticaticate ynic ce

Ynic chicome ytoca nauhyotl teuhctlamacazqui. ynin yehuatl quitlanillito yn mexica chichimeca yn acamapichtli ynic otlahtocatico tenochtitlan. yehuatl quihualmacauh. quihuallihua ynic quihualhuicac yllancueytl cihuaplli

ynic 10. ytoca tlahtolcaltzin ynin oc ceppa ytech onpeuh yehuatl y tlacamecayotl culhuacan

Achitometl tlahtohuani culhuacan quichiuh ce ypiltzin ytoca acxoquauhtli çan no tlahtohuani mochiuh yn culhuacan ynin quinchiuh omentin ypilhuan ynic ce ytoca coxcoxtli, tlahtohuani culhuacan ynic ome ytoca xihuitl temoc tlahtohuani culhuacan

Auh yn coxcoxtli tlahtohuani culhuacan oquinchiuh omentin ypilhuan ynic ce ytoca huehue acamapichtli tlahtohuani culhuacan ynic ome ytoca huehue teçoçomoctli ynin amo momati campa yn tlahtocatito ynin tlahtolli ytech oquiz yn bintula quimocahuilitiuh tlacatl catca Don miguel sanchez ytzcactzin S. Sebastian atzaqualco chane catca

*** END OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK YNTEMOCA YNTLACAMECAYO, YN TLAHTOQUE YN TETEUHCTIN YN OMPA TLACA YPAN ALTEPETL CULHUACAN YHUAN NICAN TLAHTOQUE TETEUHCTIN YN IPAN IN TLACA HUEY ALTEPETL MEXICO TENOCHTITLAN ***

Updated editions will replace the previous one—the old editions will be renamed.

Creating the works from print editions not protected by U.S. copyright law means that no one owns a United States copyright in these works, so the Foundation (and you!) can copy and distribute it in the United States without permission and without paying copyright royalties. Special rules, set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to copying and distributing Project Gutenberg™ electronic works to protect the PROJECT GUTENBERG™ concept and trademark. Project Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you charge for an eBook, except by following the terms of the trademark license, including paying royalties for use of the Project Gutenberg trademark. If you do not charge anything for copies of this eBook, complying with the trademark license is very easy. You may use this eBook for nearly any purpose such as creation of derivative works, reports, performances and research. Project Gutenberg eBooks may be modified and printed and given away—you may do practically ANYTHING in the United States with eBooks not protected by U.S. copyright law. Redistribution is subject to the trademark license, especially commercial redistribution.

START: FULL LICENSE

PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK

To protect the Project Gutenberg™ mission of promoting the free distribution of electronic works, by using or distributing this work (or any other work associated in any way with the phrase “Project Gutenberg”), you agree to comply with all the terms of the Full Project Gutenberg™ License available with this file or online at www.gutenberg.org/license.

Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg™ electronic works

1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg™ electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to and accept all the terms of this license and intellectual property (trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy all copies of Project Gutenberg™ electronic works in your possession. If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project Gutenberg™ electronic work and you do not agree to be bound by the terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.

1.B. “Project Gutenberg” is a registered trademark. It may only be used on or associated in any way with an electronic work by people who agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few things that you can do with most Project Gutenberg™ electronic works even without complying with the full terms of this agreement. See paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project Gutenberg™ electronic works if you follow the terms of this agreement and help preserve free future access to Project Gutenberg™ electronic works. See paragraph 1.E below.

1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation (“the Foundation” or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project Gutenberg™ electronic works. Nearly all the individual works in the collection are in the public domain in the United States. If an individual work is unprotected by copyright law in the United States and you are located in the United States, we do not claim a right to prevent you from copying, distributing, performing, displaying or creating derivative works based on the work as long as all references to Project Gutenberg are removed. Of course, we hope that you will support the Project Gutenberg™ mission of promoting free access to electronic works by freely sharing Project Gutenberg™ works in compliance with the terms of this agreement for keeping the Project Gutenberg™ name associated with the work. You can easily comply with the terms of this agreement by keeping this work in the same format with its attached full Project Gutenberg™ License when you share it without charge with others.

1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern what you can do with this work. Copyright laws in most countries are in a constant state of change. If you are outside the United States, check the laws of your country in addition to the terms of this agreement before downloading, copying, displaying, performing, distributing or creating derivative works based on this work or any other Project Gutenberg™ work. The Foundation makes no representations concerning the copyright status of any work in any country other than the United States.

1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg:

1.E.1. The following sentence, with active links to, or other immediate access to, the full Project Gutenberg™ License must appear prominently whenever any copy of a Project Gutenberg™ work (any work on which the phrase “Project Gutenberg” appears, or with which the phrase “Project Gutenberg” is associated) is accessed, displayed, performed, viewed, copied or distributed:

This eBook is for the use of anyone anywhere in the United States and most other parts of the world at no cost and with almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included with this eBook or online at www.gutenberg.org. If you are not located in the United States, you will have to check the laws of the country where you are located before using this eBook.

1.E.2. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is derived from texts not protected by U.S. copyright law (does not contain a notice indicating that it is posted with permission of the copyright holder), the work can be copied and distributed to anyone in the United States without paying any fees or charges. If you are redistributing or providing access to a work with the phrase “Project Gutenberg” associated with or appearing on the work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the Project Gutenberg™ trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.3. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is posted with the permission of the copyright holder, your use and distribution must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional terms imposed by the copyright holder. Additional terms will be linked to the Project Gutenberg™ License for all works posted with the permission of the copyright holder found at the beginning of this work.

1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg™ License terms from this work, or any files containing a part of this work or any other work associated with Project Gutenberg™.

1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this electronic work, or any part of this electronic work, without prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with active links or immediate access to the full terms of the Project Gutenberg™ License.

1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary, compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any word processing or hypertext form. However, if you provide access to or distribute copies of a Project Gutenberg™ work in a format other than “Plain Vanilla ASCII” or other format used in the official version posted on the official Project Gutenberg™ website (www.gutenberg.org), you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon request, of the work in its original “Plain Vanilla ASCII” or other form. Any alternate format must include the full Project Gutenberg™ License as specified in paragraph 1.E.1.

1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying, performing, copying or distributing any Project Gutenberg™ works unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing access to or distributing Project Gutenberg™ electronic works provided that:

• You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from the use of Project Gutenberg™ works calculated using the method you already use to calculate your applicable taxes. The fee is owed to the owner of the Project Gutenberg™ trademark, but he has agreed to donate royalties under this paragraph to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments must be paid within 60 days following each date on which you prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax returns. Royalty payments should be clearly marked as such and sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the address specified in Section 4, “Information about donations to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation.”
• You provide a full refund of any money paid by a user who notifies you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he does not agree to the terms of the full Project Gutenberg™ License. You must require such a user to return or destroy all copies of the works possessed in a physical medium and discontinue all use of and all access to other copies of Project Gutenberg™ works.
• You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the electronic work is discovered and reported to you within 90 days of receipt of the work.
• You comply with all other terms of this agreement for free distribution of Project Gutenberg™ works.

1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg™ electronic work or group of works on different terms than are set forth in this agreement, you must obtain permission in writing from the Project Gutenberg Literary Archive Foundation, the manager of the Project Gutenberg™ trademark. Contact the Foundation as set forth in Section 3 below.

1.F.

1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread works not protected by U.S. copyright law in creating the Project Gutenberg™ collection. Despite these efforts, Project Gutenberg™ electronic works, and the medium on which they may be stored, may contain “Defects,” such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by your equipment.

1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the “Right of Replacement or Refund” described in paragraph 1.F.3, the Project Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project Gutenberg™ trademark, and any other party distributing a Project Gutenberg™ electronic work under this agreement, disclaim all liability to you for damages, costs and expenses, including legal fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE PROVIDED IN PARAGRAPH 1.F.3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH DAMAGE.

1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a written explanation to the person you received the work from. If you received the work on a physical medium, you must return the medium with your written explanation. The person or entity that provided you with the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a refund. If you received the work electronically, the person or entity providing it to you may choose to give you a second opportunity to receive the work electronically in lieu of a refund. If the second copy is also defective, you may demand a refund in writing without further opportunities to fix the problem.

1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth in paragraph 1.F.3, this work is provided to you ‘AS-IS’, WITH NO OTHER WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO WARRANTIES OF MERCHANTABILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.

1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages. If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by the applicable state law. The invalidity or unenforceability of any provision of this agreement shall not void the remaining provisions.

1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone providing copies of Project Gutenberg™ electronic works in accordance with this agreement, and any volunteers associated with the production, promotion and distribution of Project Gutenberg™ electronic works, harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees, that arise directly or indirectly from any of the following which you do or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg™ work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any Project Gutenberg™ work, and (c) any Defect you cause.

Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg™

Project Gutenberg™ is synonymous with the free distribution of electronic works in formats readable by the widest variety of computers including obsolete, old, middle-aged and new computers. It exists because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from people in all walks of life.

Volunteers and financial support to provide volunteers with the assistance they need are critical to reaching Project Gutenberg™’s goals and ensuring that the Project Gutenberg™ collection will remain freely available for generations to come. In 2001, the Project Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure and permanent future for Project Gutenberg™ and future generations. To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4 and the Foundation information page at www.gutenberg.org.

Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation

The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non-profit 501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal Revenue Service. The Foundation’s EIN or federal tax identification number is 64-6221541. Contributions to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent permitted by U.S. federal laws and your state’s laws.

The Foundation’s business office is located at 809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887. Email contact links and up to date contact information can be found at the Foundation’s website and official page at www.gutenberg.org/contact

Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation

Project Gutenberg™ depends upon and cannot survive without widespread public support and donations to carry out its mission of increasing the number of public domain and licensed works that can be freely distributed in machine-readable form accessible by the widest array of equipment including outdated equipment. Many small donations ($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt status with the IRS.

The Foundation is committed to complying with the laws regulating charities and charitable donations in all 50 states of the United States. Compliance requirements are not uniform and it takes a considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up with these requirements. We do not solicit donations in locations where we have not received written confirmation of compliance. To SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any particular state visit www.gutenberg.org/donate.

While we cannot and do not solicit contributions from states where we have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition against accepting unsolicited donations from donors in such states who approach us with offers to donate.

International donations are gratefully accepted, but we cannot make any statements concerning tax treatment of donations received from outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff.

Please check the Project Gutenberg web pages for current donation methods and addresses. Donations are accepted in a number of other ways including checks, online payments and credit card donations. To donate, please visit: www.gutenberg.org/donate.

Section 5. General Information About Project Gutenberg™ electronic works

Professor Michael S. Hart was the originator of the Project Gutenberg™ concept of a library of electronic works that could be freely shared with anyone. For forty years, he produced and distributed Project Gutenberg™ eBooks with only a loose network of volunteer support.

Project Gutenberg™ eBooks are often created from several printed editions, all of which are confirmed as not protected by copyright in the U.S. unless a copyright notice is included. Thus, we do not necessarily keep eBooks in compliance with any particular paper edition.

Most people start at our website which has the main PG search facility: www.gutenberg.org.

This website includes information about Project Gutenberg™, including how to make donations to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.

The Project Gutenberg eBook of Yntemoca yntlacamecayo, yn tlahtoque yn teteuhctin yn ompa tlaca ypan altepetl culhuacan yhuan nican tlahtoque teteuhctin yn ipan in tlaca huey altepetl mexico tenochtitlan

THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE