The Project Gutenberg eBook of Aan de kust van Malabar
    
This ebook is for the use of anyone anywhere in the United States and
most other parts of the world at no cost and with almost no restrictions
whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms
of the Project Gutenberg License included with this ebook or online
at www.gutenberg.org. If you are not located in the United States,
you will have to check the laws of the country where you are located
before using this eBook.

Title: Aan de kust van Malabar

Author: Émile Deschamps

Release date: March 26, 2007 [eBook #20908]

Language: Dutch

Credits: Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed
        Proofreading Team at http://www.pgdp.net/


*** START OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK AAN DE KUST VAN MALABAR ***




Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed
Proofreading Team at http://www.pgdp.net/









Aan de kust van Malabar.

Naar het Fransch van Emile Deschamps.



    I.--Mahé.--Algemeene aanblik.--De stad.--De markt.--De
    bevolking.--De visscherswijk.--Rijstvelden en voetpaden.--De
    Aldeeën.--Prijsuitdeeling.--De Mopla's.--De Polea's, lager
    dan de Paria's.--Enkele bijzonderheden over de kasten.--


De kust van Malabar strekt zich in het Zuid-westen van het schiereiland
Voor-Indië uit over een lengte van ongeveer 540 kilometer tegenover de
Arabische Zee. Boven de kuststrook verheffen zich de West Ghats met
hun prachtige teakbosschen, en in de laagte vertoont het land veel
meren en plassen, die van de zee zijn gescheiden door duinen en door
vruchtbare vlakten. De havensteden, als Cochin, liggen niet aan zee,
maar aan de lagunen. Op de kust van Malabar begonnen de veroveringen
van de Portugeezen; daar stichtten de Franschen Mahé; daar vestigden
de Engelschen zich voor goed te Tellicherry in 1863.

Als men bij het verlaten van laatstgenoemde stad de houten brug op
palen betreedt, die over de rivier is geslagen en naar de fransche
bezitting Mahé leidt, heeft men een prachtig uitzicht. Rechts heeft men
de riviermonding met de reeks rotsen en de lijn van het witte schuim
der branding; aan den eenen kant de woning van den administrateur,
half begraven onder het hooge groen, waarboven palmen wuiven;
tegenover dat huis een zandige landtong, omzoomd met kokospalmen,
waarvan de kruinen zich buigen naar het blauwe water der zee; links
de blauwgrijze rivier, in glanzige kalmte, stroomend tusschen twee
hagen van groen, dat de warme tint heeft van het tropische gebladerte;
op den achtergrond in de verte de afgeronde bergtoppen van de Ghats;
op den voorgrond tuinen en aanplantingen, en heel boven de fijne,
elegante kruinen der kokospalmen, silhouetten van dakbungalows dicht
aan het water, wegschuilend in diepe schaduw. Op het water varen
eenige prauwen, slank en lang, voortgepagaaid door een inboorling,
die aan een der uiteinden staat. Op het punt, waar de woning van
den resident verrijst, teekent zich de vlaggestok van de fransche
driekleur scherp tegen het azuur der lucht af.

Daar passeeren enkele inboorlingen, bronskleurig, met zwarte,
schitterende oogen, gehuld in hun wit ruim overkleed; sommigen met
buizen aan, anderen met bloote schouders, allen met een reuzenhoed
van palmbladeren op het hoofd, dat daaronder bijna onzichtbaar is. De
vrouwen zijn wonderlijk gekapt, met een kegel van haar op zij van
het hoofd of aan den achterkant. Zij dragen eenzelfde rokje of pagne
als de mannen, met een stuk vuil linnen over de borst, die ten halve
bedekt of geheel naakt is. Daar loopen kleine kinderen als aapjes,
met een lapje, niet grooter dan een hand, om de decentie te redden
of ook wel zonder zulk een kleedingstuk; een soldaat met breeden,
rooden gordel en een tulband van dezelfde kleur, met bloote voeten
en een wijde broek van zware, blauwe stof en eindelijk een Europeaan
met grooten helmhoed, wit van het hoofd tot de voeten en gebruind
door de lucht en het klimaat.

Op het oogenblik van mijn aankomst was het overal kalm en rustig;
ik kreeg het gevoel, dat ik mij bevond in een slapende of verlaten
stad. De inboorlingen, die ik tegenkwam, liepen met ernstig gezicht
zachtjes voort, in groepjes en zwijgend, en van boven viel in de diepe
schaduw onder de hooge boomen een zware en heete lucht op ons neer. Men
is ten hoogste verbaasd, als men na eenige straten, of wat daarvoor
moet doorgaan, te hebben doorloopen, te hooren, dat dit nu Mahé is
en te vernemen, dat er niet minder dan 4000 inwoners leven. Slechts
enkele hutten vertoonen zich, en enkele honderden inboorlingen vormen
de menigte op de markt, ziedaar alles. Dat komt, doordien de hutten
en huisjes, die vrij ver uiteenstaan, verloren zijn in het hooge
groen der tuinen en verdwijnen achter de hooge bermen van de wegen.

Die geweldige bermen, die de wegen insluiten tot een hoogte van
twee meters en meer, worden in den regentijd overdekt met een echt
tapijt van kleine, teêre grassen, met mos en varenkruid, met kleine
begonia'tjes en andere planten, en de grond gaat geheel wegschuilen
onder de bekoorlijke bekleeding, die in wezen blijft gedurende een deel
van het droge seizoen. Ook de kleinste paden worden aldus omlijst. Men
moet op de teenen gaan staan, om in de tuinen te kijken. Op bepaalde
afstanden is in den berm een trapje aangebracht, steil en smal, met
nauwelijks ruimte voor het plaatsen van den voet. Daar is een ingang
van een inboorlingenwoning. Of wel de stam van een kokospalm is maar
eenvoudig over het mostapijt gelegd en van insnijdingen voorzien,
om als trap te dienen, en de inboorlingen gaan er parmantig op en af
als over de traptreden van een paleis.

Aan de andere zij van dien natuurlijken muur heeft iedere hut haar
tuin, haar paramba, die het geheele terrein omvat met de stroohut,
door een groot dak van gevlochten palmtakken bedekt, goed gebouwd
en met leem bestreken en van een zekere welvaart getuigend, en de
aanplanting van mangoboomen, kokospalmen, arecaboomen, vanilleplanten,
bananen, mimosa's, peperboomen, alle ordeloos door elkaar staande
en hun gebladerte ondereen mengend, dat in de hoogte zich tot een
indrukwekkenden koepel vereenigt.

De pyramidale klokketoren van de katholieke kerk geeft aan Mahé eenige
gelijkenis op een fransch dorp. Bij de kerk begint de Marktstraat en
op het plein stond vroeger een kleine steenen zuil op een vierkant
voetstuk, met een borstbeeld van de Republiek, omsloten door een
ijzeren hekje, waar op feestdagen de fransche kolonie hulde kwam
brengen aan het verre vaderland. Thans is de kleine zuil overgebracht
naar de rivier bij de woning van den administrateur.

Tegenover de kerk verrijst naast een mooien bloementuin de school met
een breede veranda onder witte kolommen, die een groot dak dragen
van gevlochten kokosbladeren. Aan het plein staan eenige bungalows
met strooien daken, dan kleine winkeltjes en eenige tuinen, waarboven
hooge palmen wuiven.

De lange straat, die tegenover de zuil begint, leidt naar de markt. Aan
den eenen kant ziet men de bungalows of woningen van kleurlingen,
allen van eenzelfde type, verdwijnend onder hun groote daken van
palmbladeren en op lage palen rustend. Aan den anderen een lange
donkere laan, leidend naar de varges, zooals de rijstvelden worden
genoemd. Hier is het postkantoor, het Zustershuis met een groote
koetspoort, en daarna een reeks kleine winkeltjes, laag en smal, tegen
elkander aan gebouwd, waar van alles wordt verkocht, gezouten visch,
betelbladeren, katoentjes, glaswerk, kruidenierswaren, aardewerk,
producten uit Europa, naast vruchten uit het land zelf en inlandsche
geneesmiddelen. Koopers en verkoopers, wandelaars, Mohammedanen, Tiven,
Naïrs, Hindoes uit Koromandel, mannen en vrouwen, verlevendigen den
stoffigen weg.

Daar staan verkoopers van ledige kokosnoten, de eenige brandstof,
naast met zorg ingezamelden en gedroogden buffelmest, daar het hout
schaarsch is en te duur; ze dragen de notenbasten in groote netten
aan het eind van een bamboestok; kooplui van groene kokosnoten,
op dezelfde manier gedragen; colporteurs met manufacturen, die als
overal in Indië Muzelmannen zijn; een barbier in functie onder het
strooien afdak van zijn winkel; koopvrouwen met stukjes palmsuiker;
nieuwsgierigen met den langen parasol van een kokosblad in de hand of
de banale parapluie van vijf-en-twintig stuivers open in de schaduw,
zooals de mohammedaansche vrouwen gewoon zijn; jonge Malabarschen,
die er frisch en welgedaan uitzien, met enorme oorhangers; oude,
gerimpelde vrouwen, wier oorlellen verlengd zijn door de rekking van
de zware looden oorversierselen; Tamoelen met ringen of kleine gouden
sieraden in den neus gestoken, en een hoop kleine zwarte kinderen,
als aapjes met dikke buikjes vóór de uitstallingen, naakt als wormen
of met een zeer klein zilveren hartje aan den gordel hangend aan een
dunnen plantenvezel, bij wijze van vijgeblaadje. De zeevisch ligt ten
toon gesteld in manden en verspreidt een leelijken stank; verder ziet
men ossenkarren, terwijl groote buffels met horizontale horens lange,
met palmbladeren gedekte wagens trekken; politiesoldaten met rooden
gordel en rooden fez loopen langzaam rond; gebronsde Europeanen,
bijna zwarte kleurlingen met hoeden en vesten, maar zonder hemd, en
overal raven, op de daken gezeten, die in groepjes op roof uittrekken
en van den grond den afval oppikken, of een vrouw volgen, die haar
portie gezouten of versche visch van de markt heeft gehaald, klaar,
om als het oogenblik gunstig is, zich op de mand te storten.

Uit het roode stof van den weg stijgt een onmogelijk te beschrijven
geur op, samengesteld uit rook, roet, bloemen, muskus en visch, een
exotisch geurtje, dat meer verrassend is dan wel hinderlijk. De markt
loopt door langs den weg tot even vóór de grens; aan den anderen kant
begint het engelsche gebied.

Achter de eerste rij winkels strekt zich langs het vlakke strand
de visscherswijk uit. Het zand is er wit en fijn; de grond ligt vol
manden, netten en vischgereedschap; tusschen de hutten van stroo zijn
de lange, smalle prauwen op het strand getrokken, en de overhellende
kokospalmen schijnen zich te rekken, om hun bladerbouquetten te
verfrisschen boven het verkwikkende water.

Een lange, donkere laan loopt tusschen eenige woningen, die verborgen
liggen tusschen bloemen en klimplanten, hagen van hooge boomen en
muren, behangen met vochtig groen, waaruit sterke geuren opstijgen, en
komt uit met een breede straat op de promenade van Mahé. Daar heeft men
tegen het ondergaan der zon te midden van den prachtigen plantengroei
in de koelte van den vallenden avond een heerlijke gelegenheid, zich
te verkwikken. Op de banken zitten Portugeezen te praten; langs den
weg wandelen kalm eenige Mohammedanen; een Malajala vrouw verhaast
haar schreden; ze heeft een bundel hout op het hoofd en verdwijnt
in de tuinen, loopend langs de smalle paden, die de overstroomde
rijstvelden van elkander scheiden. Verderop komt een zuster uit een
donkere gang, waar ze in de eene of andere armoedige hut troost en
lafenis heeft gebracht.

Aan het eind staat een groote, ronde, steenen bank, van waar de
voetpaden uitgaan, die rechts en links naar de paramba's of erven
leiden. Van die plek heeft men het gezicht op de rijstvelden, enkel
afgebroken door een paar bouqetten van kokospalmen, door kleine tuinen,
die oasen gelijken, en heel in de verte een lijn van witte heuvels,
verdwijnend in een lichten, blauwen nevel. Hier en daar graast een
kudde buffels in een weide, en als de wandelaars voorbijgaan, ziet
men ze den kop wantrouwig opheffen en vijandig hun zwarten snuit
vooruitsteken. Ook wentelen ze zich wel in het slijk der rijstvelden,
een natte modder, die hun aangenaam schijnt aan te doen. Maar men moet
oppassen met die beesten, want ze houden niet van Europeanen, en het
is, of er in hen iets schuilt van den tegenzin van den overwonnene
voor den overwinnaar, van den Hindoe voor den Engelschman.

Nu en dan treft men op de rustige, stille paden een winkel, gehouden
door een Mopla of Moplay, zooals de Engelschen, of Maplet, zooals de
Franschen hen noemen, dat is een mohammedaansche Malabaar met tulband,
het mes in den gordel als al zijn geloofsgenooten, wachtend op de
klanten, en het lijkt vreemd, dat er in deze begroeide eenzaamheid
nog behoefte is aan koophandel. Maar wat zijn deze winkels dan
ook eenvoudig! Wat specerijen, eenige trossen bananen, die aan het
stroodak hangen, een beetje rijst, rijpe kokosnoten, ghee, dat is de
boter van het land in een grooten aarden pot, dat is alles.

Laat ons terugkeeren naar het Kerkplein of dat der Republiek,
een weinig buiten, tegenover de Marktstraat. Daar komen drie wegen
samen, een van Tellicherry, een, daar rechthoekig op staande naar de
tuinen, en een derde langs het plein in steile helling naar beneden
gaande. Slaat men dien laatsten in, dan komt men aan de kleine
kade bij de rivier voorbij huisjes en hutten, een weg, die naar den
engelschen post voert en het raadhuis, waar op feestdagen de driekleur
uithangt. Aan den ingang van dat gebouw staan altijd twee of drie
soldaten op wacht, of liever ze hurken neer op de steenen banken,
en staan op, als wij voorbijgaan, met een hand aan de fez, de andere
hangend langs den naad van een te wijde broek, waaruit dorre, zwarte
beenen te voorschijn komen.

Na een paar grootere hutten te zijn voorbijgegaan met driehoekig
dak, die wel op magazijnen gelijken, verschijnt het Residentiehuis
van Frankrijk, zetel van den gouverneur der kleine kolonie, die
hier wordt vertegenwoordigd door een administrateur. Gelegen op een
vooruitspringend gedeelte der kade met zijn witte muren, groene luiken,
hooge palmen en zijn heerlijken tuin vol exotische bloemen, gelijkt
het hotel van den bestuurder op een bekoorlijk kasteeltje. Daarachter
ziet men de ruïne van een oud fort, dat langzaam wordt opgegeten door
den plantengroei en het vocht.

Aan den anderen kant begint het engelsche grondgebied met het strand en
de kokospalmen van Codotty. Er is daar een visscherskolonie met kleine
hutjes en lange, smalle prauwen, die op het zand zijn getrokken. Een
vesting, die er in 1793 verrees en die bij de overgave der stad werd
gesloopt, heeft niet de minste sporen meer achtergelaten.

En dat is het gansche Mahé. Een bouquetje van groen, een fransch
tuintje binnen in een engelsche kolonie aan de kust van dat Voor-Indië,
dat nu britsch is en dat een fransche bezitting had kunnen, had moeten
zijn. Midden op de brug eindigt ons terrein; daar is men op britschen
grond. Wanneer we er weer overgaan en rechts een weg inslaan langs
de rivier, komen we na een half uur aan de Aldeeën, een dépendance
van Mahé, die nog weer fransch is.

Dat verspreid liggen van de engelsche en fransche bezittingen is
onbegrijpelijk, en de juiste grenzen zijn zelfs nu nog niet precies
vastgesteld! De Engelschen zijn nooit tot de afbakening der grens
overgegaan, waardoor ze tegenover de onverschilligheid van onze
opeenvolgende bestuurders elken dag een weinig terrein hebben kunnen
winnen, totdat ons gebied met de helft was verminderd. In 1816 strekte
het zich volgens een manuscript uit dien tijd uit tot Tehombay, twee
mijlen zuidelijk, met de geheele kuststrook langs de zee; volgens het
engelsche plan, dat de regeering van Madras inleverde, ging het in die
richting 1055 meter ver en besloeg een breedte van 1573 meter, terwijl
er thans nauwelijks 7 of 800 meters toe worden gerekend, geloof ik. Wij
hadden in dien tijd ook nog veel andere terreinen, bij voorbeeld Mount
Delly boven Cannanore, Peringwetour in het Oosten e. a. .... Maar
al die punten zijn niet meer in ons bezit, en op andere, die we nog
hebben, gevoelen we ons niet tehuis. Het is echter hier niet de plaats,
om over de administratieve onverschilligheid uit te weiden.

Ongeveer op een halven kilometer afstands beginnen onze Aldeeën,
namelijk Chalakara rechts, Chambara links, Pallour tegenover en verder
het laatste stukje fransch grondgebied, Pandakei. De afstand van het
uiterste eind dezer bezitting tot Mahé bedraagt zes kilometer langs
een weg, die niet overal best is, die niet altijd door bekoorlijke
tuinen voert als die van Mahé, maar waar het uitzicht op de omringende
velden zeer schoon is. Bij het binnenkomen in Pallour aan de bocht,
waar men den weg van de Aldeeën weer betreedt, doet zich weer de mooie,
rijke plantengroei voor en gaat men door een laan van eerbiedwaardige,
mooie boomen met geweldige stammen.

Er is te Pallour een schooltje, dat door de Alliance Française is
gesticht, maar sinds kort is verplaatst, en het doet eigenaardig aan,
als ge u in deze zoo exotische omgeving door kleine Malayalams met een
doek om de lendenen en een bundeltje haar op de kruin van het hoofd,
hoort toespreken en aanhouden onderweg met een "bouzour moussiou",
waarbij een aardig rijtje witte tandjes te zien komt.

Wonderlijke mengeling van beschaafden en primitieven is het hier; van
naakte, gebronsde menschen, die onze taal gebrekkig, maar daarom niet
onaardig spreken; van ellendige hutten met een donkere opening naast
de groote kerkdeur; van vrouwen met ontbloot bovenlijf naast dames,
naar europeesche mode gekleed; van parijsche hoeden en knotten haar
boven op het hoofd.

Er waren op het oogenblik, dat ik mij te Mahé bevond, 1661 kiezers
ingeschreven op de kiezerslijsten, onder wie slechts enkele Europeanen,
het besturend element, en twee of drie vertegenwoordigers van fransche
huizen. In 1820 telde men er volgens een aanteekening uit dien tijd
35 Europeanen, 129 "menschen met hoeden", waarschijnlijk portugeesche
kleurlingen, en 2616 "Indiërs". Het is merkwaardig, op te merken,
dat er in genoemd jaar niemand trouwde onder de Europeanen en slechts
een enkel paar onder de "menschen met hoeden", wat wel heel weinig
was. Die bevolking was verdeeld over 336 huizen, waaronder de hutten
blijkbaar waren meegerekend, en er waren toen 33 winkels, 52 cantines,
122 open terreinen en 3 velden nelly of rijst. De kolonie is niet veel
in belangrijkheid vooruitgegaan. Ze is vrijwel op het oude standpunt
gebleven, klein en nederig.

Mahé bezit enkele scholen, een voor jongens onder een directeur,
die gediplomeerd is en uit Pondichéry is gekomen, en een voor
meisjes onder de zusters; dan was er te Pallour het schooltje van de
Alliance Française, dat naar Mahé is overgebracht, naar ik meen. In
het geheel vier scholen met 830 leerlingen en 22 onderwijzers, zonder
de mohammedaansche school mede te rekenen, die de Alliance heeft in
het leven geroepen.

Ik had het geluk, een uitdeeling van prijzen bij te wonen in het
lokaal, waar jonge Portugeezen en Malayali iets van onze taal komen
leeren. In de zaal met witgekalkte muren werd voor het auditorium,
waaronder de lichte toiletten van enkele familiën uit de beide koloniën
opvielen, op de gewone manier die plechtigheid gehouden; de toespraak
van meneer den president van de Commissie voor het openbaar onderwijs,
zeer correct in een onberispelijke jas; het komediestukje, dat met
groote moeite is van buiten geleerd door groote bruine of zwarte
meisjes, slecht op haar gemak in de gelegenheidskleeren en voorgedragen
op de manier van papegaaien, die zeggen: "Hebt u ontbeten?" Verder
het gezamenlijk gezang van de leerlingen van beide seksen; het
koor van "Brennus, hoofd der Galliërs" met accordeonbegeleiding,
dat de onderwijzer aan de "grooten" heeft geleerd; de uitdeeling
van de getuigschriften van gevolgd onderwijs; de overstrooming met
zwartjes en de ontevredenheid van enkele leden van den gemeenteraad,
die niet gesticht zijn over hun plaats of boos, omdat er geen stoel
gereserveerd is voor "Mevrouw."

Dat alles maakt in die exotische omgeving een zonderling effect;
die trossen van gekleurde aangezichten, die met open monden van
nieuwsgierigheid toekijken, die naakte, bronzen schouders; die toefjes
zwarte haren boven op de kale hoofden; die europeesche toiletten, die
zoo leelijk staan op de zeer mooie lichamen; die gouden en zilveren
sieraden ter verfraaiing van jonge meisjes en die aangebracht op
plaatsen, waar wij ze niet gewend zijn, in den neus, boven in de ooren
of aan de voeten; die zwarte jassen, de hoeden en dan de guirlanden
van kokosbladen, het is alles wonderlijk tusschen de geuren van
tropische bloemen en, ik weet niet, welken gemuskeerden aardgeur,
die overal vandaan komt en uit den grond schijnt op te stijgen.

Te Pallour was er ter eere van de prijsuitdeeling een landelijk
feest. Wij waren uitgenoodigd door den rechter van de kolonie, een
nog zeer jongen man, die met den griffier de gansche rechterlijke
macht vormde, en begaven ons erheen in een karretje, met een buffel
bespannen. De ontvangst was luisterrijk door het orkest, dat uit een
fluit en een trom bestond.

In een paar kleine ruimten op palen en onder dak, waar de grond
rijkelijk met cycasbladeren was bestrooid, stond aan den eenen kant
een troepje zwartjes met oogen, schitterend van nieuwsgierigheid, arme
kleinen, waarvan maar een klein gedeelte den vuilen schouderlap en het
rokje voor schoone kleeren heeft kunnen vervangen; aan de andere zijde
stonden de kleine meisjes, die trotsch het haarkegeltje op de kruin
netjes hebben opgebonden en er kranig uitzien, vroolijk en opgewekt. Er
waren banken voor de gasten en een paar stoelen voor "meneer den
rechter," die voorzitter was, voor "meneer den burgemeester," twee
of drie leden der plaatselijke raden en mij. Achter stond in de open
lucht het orkest, dat brandde van ijver en door den strengen blik
van den president met moeite in bedwang werd gehouden.

Zij openen de zitting. Daarna zegt de president zijn rede, die door
het kleine zwarte goed ernstig en kalm wordt aangehoord, als jonge,
welopgevoede burgers, die er niets van begrijpen. Vervolgens moeten
eerst de jongens, dan de meisjes antwoorden, en het is een waar
genoegen, bij deze banale plechtigheid de jeugdige wilden Fransch
te hooren spreken, ze te hooren lezen van een groot stuk papier,
waar een vetvlek van vingers op is te zien naast het groote schrift
van den meester. Hij is daar, de onderwijzer, in correcte zwarte jas,
een intelligente jonge Portugees, ook zijn jonge vrouw, een Katholieke
van Quilon, met de warme tint van de vrouwen van Malabar, de haren
vol vreemde sieraden, met neergeslagen oogen, in een houding van
achterafgezette godin en in een kleedje van veelkleurige tulle. Beiden
zeer waardig en al den lof verdienend, dien de president hun niet
onthoudt.

De prijsuitdeeling had plaats; er werden boekjes gegeven met half
engelsche en half malayalamsche titels, fransche boeken en pakjes,
die het meest begeerd werden, en die waren: eerste prijs, twee
roepijen; tweede prijs, één roepij; eerste accessit, acht anna's,
(75 centimes.) De handen rekken zich naar de kleine, witte papiertjes,
die allen begeerig bekijken, terwijl ze in hun haast, om ze te halen,
de kroon van groen papier vergeten, die ze op het hoofd moeten dragen
en dan weer mee terugnemen voor den volgenden prijswinner. Enkelen
houden de kroon op en denken er niet meer aan, gauw naar hun plaats
gaande, om het pakje te kunnen openen, dat hun in de vingers brandt,
waarna ze heengaan, bekranst met lauweren, waarboven het toefje zwarte
haren uitsteekt.

Dan treedt een aardig klein ding, een meisje, de glorie van de klasse
naar voren, met kleine oogjes, die intelligent schitteren, en zingt
een oud volksliedje. De fluit en de trom, waar een man zijn groote,
vereelte hand op heeft gelegd, om den klank te temperen, begeleiden
zacht het Hindoemeisje, dat de allures aanneemt van een jeugdige
bayadère. Het is alles naïef en bekoorlijk.

De plechtigheid is afgeloopen. Ieder gaat zijns weegs, bladerend in het
boekje met de verbazing van aapjes, die naar een a-b boek kijken. Maar
dat alles blijkt toch niet zonder invloed; een beetje eerbied voor de
vlag wordt meegenomen tusschen de bladen van de boekjes, en een gevoel
van liefde ontwaakt voor het volk, dat zich voor hen interesseert.

Een van de volksstammen, en een der belangrijkste, van de kust
van Malabar, de Maplets of Mopla's, zijn de afstammelingen van
de eerste arabische kolonizeerders, die Indië veroverden. Als alle
andere mohammedaansche secten worden ze aan de kust samengevat onder
den naam Boutimaré. Ze hebben een hoofd of tanguel, die te Ponany
resideert, in het Zuiden van Calicut en die de eerste kaste vormt. Na
hem volgen de koya's, dat zijn in zekeren zin de priesters, wonend in
bepaalde districten, waar ze de rechtsspraak uitoefenen. Zij wonen
de plechtigheden niet bij, waar eer aan de kadi's wordt bewezen, en
het voorschrift, dat den vrouwen verbiedt, tot mannen te spreken,
geldt niet voor hen. De tanguel, alsook de zoon van zijn zuster,
die naar malabarsch gebruik als troonopvolger wordt beschouwd, zijn,
naar het heet, in het bezit van een manuscript in het Arabisch,
dat zeer kostbaar is en het origineel moet zijn, waaruit Ferichta de
geschiedenis van deze kolonie heeft gehaald.

Die Mopla's beschouwen zich als van hoogere afkomst dan de Mohammedanen
uit het Noorden van Indië, die daarentegen juist het tegenovergestelde
denken. Ze zijn in het land gekomen kort na de uitbreiding van het
Islamisme en hebben zich er al spoedig van al den handel meester
gemaakt. Later hebben ze zich sterk vermengd met de verschillende
bewoners van andere stammen en van hen veel gebruiken en gewoonten
overgenomen, ook de taal is niet zuiver gebleven, zoodat ze van
hun afkomst niets hebben behouden dan het eigenaardige type en hun
mohammedaanschen godsdienst, ofschoon sterk veranderd. Ze noemen zich
afstammelingen van Ali en Fatima, dochter van Mohammed.

Aan de kust van Malabar hebben de Mopla's allen handel in handen. Voor
dat vak geboren, jagen ze de winst na en zijn hard van karakter. In
het algemeen zijn het knappe menschen, meer of minder donker van tint,
soms zeer licht van kleur. Ze dragen in enkele gevallen het gewone
malabarsche costuum, maar meestal het korte buisje van wit katoen
en een mutsje van dezelfde kleur met een doek eromheen gebonden,
bij wijze van tulband. Die doek, waaraan hun sleutels hangen,
speelt een zekere rol in hun leven, als het stuk vuil linnen van de
Singhaleezen. Ze houden hem in de hand, over den schouder geslagen,
om den hals of op het hoofd; hij doet dienst als zakdoek, als handdoek,
of dient tot tijdverdrijf als de rozenkrans van de Turken.

Ik heb hooren zeggen, dat ze een afzonderlijke taal zouden hebben, die
ze nooit spreken, en een schrift, dat van het malayalamsche verschilt;
maar zoo iets is, hoe eenvoudig het moge schijnen, niet gemakkelijk
te onderzoeken. Ze hebben hun moskeeën, die zeer eenvoudig zijn en
meestal slechts uit niet veel meer bestaan dan een strooien dak bij een
vijver of plas, waar ze komen bidden en hun wasschingen verrichten. Hun
invloed in het land is groot, zelfs in gevallen, waarin de strenge
kastenregels gelden. Zoo zal een Tive bij een bezoek vertrekken, als
een Mopla binnen komt, of hij zal wachten, tot deze is vertrokken,
als, wanneer hij komt, de ander er reeds is. Ze hebben hun stamtaal
vergeten, want weinigen onder hen kennen nog eenige arabische woorden;
maar toch kennen de meesten enkele verzen uit den Koran. Stoutmoedig
tot het vermetele, hebben de Mopla's herhaaldelijk last gegeven aan
de engelsche overheden door hun brutaal optreden, hun strijdlust en
hun samengaan in kleine groepen opstandelingen, die moord en brand
stichtten en dan zich in een moskee verscholen, waar ze zich vaak
tot den laatsten man lieten doodschieten.

Dan zijn er de Tiven, oudtijds Sjenon geheeten, de talrijkste groep
aan de kust van Malabar. Het zijn de dragers van de reuzenhoeden van
palmbladeren, waaronder ze er zoo vreemd uitzien; ze bereiden hun
toddy uit het sap van de kokosnoot tot een sterken gegisten drank. In
het Fransch worden ze in Mahé "soureurs" genoemd. Hun manier, om in
de kokospalmen te klimmen, met gebonden handen en voeten in een paar
seconden evenals de inboorlingen van Ceylon, is zeer karakteristiek. De
behandeling der boomen is dezelfde als in geheel Indië; de man slaat
de bloemen, nog in hun scheeden besloten, van den boom, geeft er een
snede in met een scherp stuk hout; met een mes snijdt hij dan telkens
een klein stukje van de bloemscheede af en wrijft de oppervlakte in
met kalk, als het sap bestemd is voor de vervaardiging van suiker,
en met een blad, als er kalloe, dat is de gegiste drank, van moet
worden gemaakt.

De Tiven zijn maar een kaste, en een zeer lage kaste, van de Soedra's,
die hier Souderen worden genoemd. Men kan hen in twee categorieën
verdeelen, de stedelingen en het landvolk; de eerste klimmen niet in de
kokospalmen, maar voeren zoowat van alles uit buiten de werkzaamheden,
opgedragen aan bepaalde kasten. Het zijn arme lieden, die soms werken,
maar naar elke gelegenheid hunkeren, om niets te doen, over het geheel
een rustig volkje.

Evenals geheel Indië heeft ook de kust van Malabar haar paria's,
die er Polea's heeten. Die mogen niet in Mahé komen en in geen enkele
andere stad. Ze bewonen in den omtrek ellendige hutten in een buurt,
die voor hen afzonderlijk wordt gehouden. Hun type verschilt eenigszins
van dat der overige Malayali; ze zijn donkerder, maar niet leelijk. Ze
moeten zich op grooteren afstand van de overige kasten houden dan de
echte paria's, die er ook niet ontbreken. Als een Tive hen ontmoet
of zich in hun tegenwoordigheid bevindt, moet hij zich onmiddellijk
gaan baden. Er waren weinig, toen ik hen ging zien in hun kamp op een
kwartier afstands van Mahé; ze waren bijna allen vertrokken met verlof
van hun heer naar Wynaad, waar ze op plantages moesten werken. Maar ik
heb hen dikwijls gezien te Pandakel, met een hakmes in de hand, staande
onder een grooten boom bij een kleinen tempel bij de gemeentelijke
bungalow, terwijl ze bij de brug wachtten, tot die vrij was, om er
op hun beurt over te gaan, en van het pad ter zijde tredend, als er
iemand van een andere kaste voorbij ging. Hun vrouwen zijn niet minder
behaagziek dan andere vrouwen en sieren zich graag met kostbaarheden.

De paria's zijn in Indië de slaven van de andere kasten. Ze vormen de
armste kaste, en daar ze niet meer verdienen dan de enkele korrels
rijst, hun door hun meesters toegestaan, hebben ze weinig kans,
zich uit hun ellendigen toestand op te heffen. Maar ze staan ten
minste op zichzelf. De polea's van de kust van Malabar doen dat niet,
want ze maken deel uit van het stuk grond, waar ze wonen. De eigenaar
koopt hen met den grond, en ze hebben het recht niet, zich aan die
lijfeigenschap te onttrekken. Dit is de eenige streek in Indië, waar
de echte slavernij tot op onze dagen in stand is gebleven, trouwens
een vreedzame slavernij, daar de menschen goed worden behandeld en
goed voedsel krijgen, alsook de weinige kleeding, die ze behoeven. In
vroeger tijden was het gebruikelijk onder de eigenaren, die paria's aan
elkander te verkoopen. Voor eenige roepijen en wat rijst veranderde
een mensch van meester; maar tegenwoordig is die handel, als hij nog
eens plaats vindt, ver van gebruikelijk.

Er bestaat geen enkele vrije polea; ze worden allen als slaven
geboren. Het is waar, dat ze hun vrijheid zouden kunnen krijgen door
de vlucht; maar niemand is ooit op dat denkbeeld gekomen. Ze hebben
geen voorstelling van een ander bestaan, en het is zoo goed als zeker,
dat een dergelijke vraag nooit onder hen besproken wordt, noch in
hun gedachten opkomt. Toen ik met hen sprak bij hun ellendige hutje
met de leemen wanden, vroeg ik hen: "Maar kunt ge niet gaan werken
ergens anders, te Calicut of te Tellicherry?"--"Ja," antwoordden ze,
"als onze heer het goed vindt."

Bij een der woningen vond ik een hoop schelpen van zeedieren, het
overblijfsel van veel maaltijden, als er gebrek was aan rijst. "Wij
zijn arm," herhaalden ze graag tot mij, maar niet om te bedelen;
vragen deden ze niet. Ze houden zich kalm, en hun lot is thans
niet ongelukkig; maar wat moet het geweest zijn, toen een Naïr, die
hen onderweg ontmoette, het recht had, ze als kwaadaardige dieren
te dooden!

Tiven en Macqueezen, de visschers, over wie ik reeds heb gesproken,
vormen de malabarsche onderkasten van de laatste der vier groote
afdeelingen, waarin de bevolking van Indië is verdeeld, en die
zijn: de Brahmanen of priesters, die den eeredienst leiden, het
dogma verklaren en de eenigen zijn, aan wie de kennis van Brahma is
geopenbaard, omdat ze volgens de legende uit het hoofd van den god
zijn gesproten. De Ksjatria's of krijgslieden, tot wie de Radja's
behooren, voortgekomen uit de schouders van Brahma en die ik heb hooren
verdeelen in afstammelingen van de zon en afstammelingen van de maan,
de eersten reiner en in staat, om in een grooter aantal landen koning
te wezen. Dan de Vayssia's, die zich met landbouw bezig houden, met
veeteelt en handel en eindelijk de Soedra's of landbouwers, arbeiders
van allerlei aard, waarvan de eerste onderafdeeling die der Naïrs is,
nader te vermelden om hun eigenaardige gebruiken.

Men weet, dat die kasten met hun onderverdeeling tot in het oneindige,
want er zijn ongeveer negentig soorten van Brahmanen bekend en veel
honderden andere, als zooveel verschillende volken zijn, van elkaar
gescheiden door niet te overkomen slagboomen; dat ieder handwerk
een eigen kaste vormt, of liever, dat ieder kaste en onderkaste zich
enkel met een enkel bedrijf inlaat, dat ze reeds van den aanvang af
beoefende en dat onder geen enkel voorwendsel iemand eraan zou denken,
iets anders ter hand te nemen of zich op te werken uit den toestand,
waarin zijn geboorte hem heeft geplaatst.

Sommige kasten, het grootste aantal, zijn eigen aan het geheele
schiereiland, dikwijls onder verschillende namen naar de taal, die
ze spreken; andere behooren bij een bepaalde streek en worden alleen
daar aangetroffen. De kust van Malabar is een der gebieden, die over
een kleine oppervlakte de meeste kasten herbergen van die, welke in
het land voorkomen. Wij zullen ze nu en dan ontmoeten, de Vanyens,
die olie bereiden en verkoopen; de Maléens, die de trom bespelen en
hun haren laten groeien, terwijl ze ook jongleurs zijn; de Tyens,
die Tiven door de Europeanen worden genoemd, die toddy bereiden,
de huizen dekken met palmbladeren en enkele andere werkzaamheden
verrichten; de Tsjaliens, die weven; de Sjetty, die platte koekjes
bakken ten gebruike bij de curry, waarmee de rijst wordt gekruid en
die het lekkerste eten is voor den inboorling; de Maréens, die de
trommels fabriceeren, en de Ceyons, die aardewerk maken. Door deze
eenvoudige optelling van slechts enkele der kasten uit het land kan
men wel bemerken, hoe talrijk zij zijn.

De verwarrende overvloed van gebruiken en gewoonten, die wetten in het
leven roepen, waartegen zelden wordt gezondigd, is bij deze veelheid
van onderscheidingen buitengewoon. Laat ons als voorbeeld enkele
regelen over de opvolging nemen in het bezit. Er zijn aan de kust van
Malabar twee wijzen van erfopvolging naar de kasten. Bij de Brahmanen,
de Vayssia's en tien andere zijn de kinderen de erfgenamen. Bij de
Ksjatria's, de Soedra's tot aan de kaste der Palichans, de vroegere
palankijndragers van den vorst, erven de zusterskinderen. Bij de
Tyens en de Igeaven zijn beide manieren in gebruik; maar van de rivier
Kotté af in het Zuiden zijn het de kinderen, die erven, terwijl aan
den anderen kant van den stroom erven de neven en de zoons naar de
bepalingen, die op het oogenblik van het huwelijk zijn gemaakt.

Het meest gevolgde gebruik is dat, hetwelk aan de kinderen van
de zuster de erfenis verzekert van den broeder. Maar er zijn
uitzonderingen; zoo heerscht onder de barbiers van de twee laagste
kasten onder de bovengenoemde de gewoonte, dat de kinderen direct
van de ouders erven.

In de families, waar de kinderen erven, zijn giften, aan de
zusterskinderen geschonken, alleen van kracht, als de rechtstreeksche
erfgenaam erin heeft toegestemd. De erfgenaam is dus niet gehouden,
de schulden te betalen, aangegaan zonder zijn toestemming; is hij nog
onmondig, dan is het consent der moeder noodig. Het gebruik wil ook,
dat een goed, roerend of onroerend, aan iemand geschonken door zijn
vader, rechtens toebehoort aan den zoon van dien man; de zusterszoon
heeft er in het geheel geen recht op.

Naar dit eenvoudig overzicht kan men oordeelen over de moeilijkheid,
die deze stammen soms moeten vinden in het bepalen van wat hun in
den doolhof van regels en voorschriften te doen staat, want alles
verschilt weer naar de districten, de rassen, de kasten en in eenzelfde
district naar de onderscheiden plaatsen. Het is niet mogelijk voor
een Europeaan, er zich in thuis te vinden.





    II.--Godsdienstige en andere feesten.--Dansen, liefdegaven en
    vasten.--Het hanenoffer.--Dat van de schapen.--De 14de Juli te
    Mahé.--Kleeding, haartooi.--De ringen in de oorlellen.--De
    versierselen van goud, zilver of lood.--Verschillende
    gebruiken.--Enkele van de reinigende stoffen.


De kust van Malabar is een van die gebieden in Indië, die de
eigenaardigste zeden en gebruiken hebben en ook een der minst
bekende en bezochte. Men kan zich niet voorstellen, hoeveel er in de
bergachtige districten, waaraan ze grenst, nog te ontdekken valt uit
het oogpunt der wetenschap.

In de feesten kan men de meest belangwekkende zijden van het
leven der inboorlingen herkennen, omdat daarbij, hier nog meer
dan elders, de bijzonderheden wortelen in den godsdienst. Er
worden veel feesten gevierd; de geboorten, de sterfgevallen, de
volwassen leeftijd der jonge meisjes, de verloving, de oogst geven
aanleiding tot verschillende plechtigheden, dikwijls met bepaalde
tusschenpoozen herhaald. Enkele daarvan zijn alleen hier in gebruik;
andere worden gevierd over het geheele schiereiland van het Noorden
tot het Zuiden door de Mohammedanen en de onderscheiden kasten van
inboorlingen. Zonder te gewagen van de feesten, eigen aan Indië in
zijn geheel, gelden er bij de Malayali zes hoofdfeesten in het jaar,
die door alle kasten worden in acht genomen.

Het eerste is dat van het Nieuwe Jaar, dat den eersten van hun maand
Medon (11, 12 of 13 April) begint. Het duurt twee dagen; maar de kaste
van de Macqueezen begint de viering tien dagen vroeger, van acht tot
tien uur des avonds in de kleine pagode te Mahé.

Op den vooravond van dien eersten dag van het jaar worden er,
òf binnen de hut òf onder de varanda neergezet een kandelaar met
aangestoken kaarsen, rijst, rijpe kokosnoten, komkommers, een kruik
vol water, gouden en zilveren sieraden, een stuk gevouwen wit linnen,
een goudstuk met de beeltenis van den een of anderen god, bloemen,
een godsdienstig boek, en bij het aanbreken van den dag moet ieder
inwoner van de hut die voorwerpen hebben bekeken onder het prevelen
van gelegenheidsgebeden en eer hij of zij nog tot iemand heeft
gesproken. Als die kleine bedevaart is volbracht, gaat men baden,
om zich te reinigen en begeeft zich dan naar de pagode, waarna de
armen gaan bedelen en de anderen hun bloedverwanten en vrienden op
het feest noodigen.

Het Bahoefeest, dat dan volgt, valt op den avond vóór volle maan van
de maand Karkadon, omstreeks 14 Juli. Op dien dag schiep volgens de
Sastrom, het samenstel van alle godsdienstige en maatschappelijke
voorschriften op de kust van Malabar, God den man en de vrouw,
van wie hij lichaam en geest genadiglijk in het Paradijs wilde
ontvangen. Toen de beide eerste menschen dezelfde gunst vroegen voor
hun afstammelingen, antwoordde hun de Schepper, dat al degenen, die
op den Bahoedag vurig voor hen zouden bidden en ook ter herinnering
van de dooden, het Paradijs zouden winnen. Daarom beschouwen de
Malabaren het Bahoefeest, dat beteekent "feest der dooden", als een
van hun hoofdfeesten; slechts zeer weinigen zouden eraan denken het
niet te vieren. In een expresselijk daarvoor bestemden pot koken ze
de rijst voor het feest, en na de schimmen der gestorvenen te hebben
aangeroepen, geven ze de rijst aan de raven. Evenals het vorige feest
moet ook dit aan aalmoezen worden gewijd.

Dan is er het Onomfeest, verjaardag van de geboorte van Maa-Velly,
den eersten vorst, die door den Schepper was afgezonden, om de wereld
te regeeren. Het valt in de maand Tsjingon, (13 tot 16 Augustus). Het
wordt vooruit wiskundig vastgesteld. Tien dagen lang zet men in de
meeste huizen op den drempel bloemen neer en linten van verschillende
kleuren schikt men er. Dan baadt men zich ter reiniging, gaat bidden
in de pagode, trekt nieuwe kleederen aan, en zij, die het kunnen doen,
deelen aalmoezen uit.

Hier moet worden opgemerkt, dat aalmoezen geven en ze ontvangen
een voorrecht is van de kaste der Brahmanen. Bedelen heeft dus
voor hen volstrekt niets vernederends, en dat is gemakkelijk waar
te nemen, zoowel aan de vrijmoedige manier, waarop ze vragen, als
aan de onverschilligheid, die ze aan den dag leggen, nadat ze iets
hebben ontvangen en zelfs nadat ze niets hebben gekregen. Het zijn
trouwens niet enkel arme Brahmanen, die giften in ontvangst nemen;
de vijf goede gaven, dat zijn koeien, kleeren, grond, graan en goud,
worden met evenveel genoegen aangenomen door de rijken; ze vragen
er wel om, als het noodig is. Dansers verschijnen op het Onomfeest,
door van hut tot hut te gaan dansen ter herinnering aan het bevel,
gegeven door Maa-Velly, zich aan die kunst te wijden. Dit deel van
de plechtigheden wordt zelfs aanbevolen in de Sastrom.

Het Naravatryfeest valt in de maand Kanny, de zesde van het jaar,
van den 15 tot den 17den September. Het duurt negen dagen en
wordt vastgesteld als het vorige door berekeningen van hindoesche
wiskunde. Het is het feest van de maagd Sarasswady, godin der
wetenschap en ook van de welsprekendheid, de muziek en de kunst,
de vrouw van Brahma. Van den eersten dag af worden alle boeken van
de Sastrom in de huizen op een afzonderlijke plaats neergezet, waar
ook alle soorten van wapenen worden bijeengebracht en alle werktuigen
van landbouwer en handwerksman. Zoo gebeurt eveneens in de pagoden,
en niemand mag die plek naderen, buiten dengene, die er de wacht
moeten houden. Aan den persoon, die het grondigst onderlegd is in de
kennis van de godsdienstige gebruiken, wordt die zorg toevertrouwd. Men
moet gedurende die negen dagen zich voorbeeldig gedragen, zich wijs en
godsdienstig toonen, omzichtig in zijn woorden en eerlijk in zijn zaken
zijn, wat wel eenigszins doet vermoeden, dat het tegenovergestelde
dikwijls voorkomt in gewone tijden. Er zijn ook personen die in de
feestdagen vasten. De radja's of vorsten laten het aanbreken van de
negen dagen begroeten met geweerschoten. Alle kasten, waar men aan
muziek doet, grijpen naar hun instrumenten. Eindelijk worden weer
aalmoezen aanbevolen..... vooral door de Brahmanen, die ze ontvangen.

Het vijfde feest is dat van Pattamoedeon in de maand Toelaon, de
zevende van het jaar (15 tot 17 October). Het duurt twee dagen,
de tiende en elfde dag van de maand zijn ervoor bestemd. Het is
ingesteld ter eere van prins Arjoenein, die, om de gave te erlangen
van onkwetsbaarheid in het gevecht, zich had onderworpen aan een
langdurige overpeinzing in het bosch. De Schepper nam, om hem op
de proef te stellen, de gedaante aan van een jager, die de bosschen
afzocht en juist een wild zwijn met zijn pijlen had neergelegd. Deze
man kwam zich onder de bescherming van Arjoenein stellen, die, nadat
hij zich van het dier had meester gemaakt, weigerde, het terug te
geven. Er brak een twist uit, die eindigde met een eigenaardig gevecht
van twee dagen, waarna de Schepper, getroffen door de zielskracht en
de rechtvaardigheid van den boetvaardige, hem het voorrecht verleende,
onkwetsbaar te wezen. Oudtijds vermaakte men zich met de jacht; maar
tegenwoordig, nu het bezit van wapenen aan de autoriteiten moet worden
opgegeven, wordt er weinig meer gejaagd.

Het zesde en laatste feest is het Oetsjal. Het valt op den 30sten
van de maand Magueron, (11 tot 13 Januari) en duurt ook twee dagen,
den eersten dag der genoemde maand en den eersten van de volgende,
Koembon. De beide dagen worden door de Malabaren Tsangrandi genoemd,
dat wil zeggen het eind der maand en het begin der volgende. Ze
beweren, dat dan de zon haar loop naar het Noorden hervat, en naar
de Sastrom zullen diegenen, die in deze periode sterven, gered
worden. Het feest wordt gevierd met een bezoek aan de pagoden,
met een reinigingsbad, met het geven van aalmoezen, als bij alle
andere feesten. Werklieden en geletterden moeten bij zich tehuis
hun gebruiksvoorwerpen welriekend maken, de eersten hun gereedschap
en hun werktuigen, de laatsten hun boeken, en niemand mag zich aan
eenigen arbeid overgeven. Ook de landbouwers staken den veldarbeid.

Buiten die door de godsdienstige boeken voorgeschreven feesten moet
men nog verscheiden door het gebruik verplichte bezoeken brengen aan
enkele tempels, bij voorbeeld aan dien van het district Arcalet,
op een dagreis afstands van Mahé, waar Tiven en Naïrs, mannen en
vrouwen, eenmaal per jaar naar een oud tempeltje moeten gaan en er
een gift offeren van minstens een fanon, ongeveer een kwart franc,
en naar de drie pagoden van Poutlett te Mahé, gewijd de eene aan
de Maagd Bagavady, de andere aan Goelien-Devon, haar bewaker, en de
derde aan Koetichatin-Devon, een andere beschermende godheid. Onder
alle kasten te Malabar heeft men pagoden, aan die drie goden gewijd,
zoowel als aan vele andere, maar die van Poutlett worden door de
Tiven hoog vereerd, en elk jaar, op den 22sten Koembon (2 Maart)
vieren ze er hun driedaagsch feest; ze komen van zeer ver, om
hun offeranden te brengen. Ze beweren op dit stuk, dat als iemand
voorbij die tempels gaat na middernacht, wanneer de plechtigheid is
afgeloopen, dat dan de god niet verzuimt, met steenen te gooien. Er
zijn er op die manier menschen verjaagd, zonder dat ze konden zien,
waar de projectielen vandaan kwamen, wat, op den tijd van het etmaal
gelet, niets onwaarschijnlijks heeft en wat aantoont, hoe groot de
waakzaamheid is der dienaren in de buurt van den god en hoe goed ze
zorgen voor de geheimzinnige gebruiken en.... voor hun kas.

Ziehier, waarin die plechtigheid bestaat of liever die plechtigheden,
want er zijn twee, één overdag, de andere 's nachts, beide al even
weerzinwekkend. Bij dag heeft het hanenoffer plaats. Het gebeurt
vóór het altaar van den god Koetinchatin, die, naar men mij gezegd
heeft, de duivel is en tevens een beschermgod. De toeloop is groot,
en velen brengen één of meer hanen mee. Op die wijze stellen de
geloovigen hun kippen en gevogelte onder de bescherming van den god,
die ze moet verdedigen tegen de aanvallen der vijanden, vooral raven,
die de kuikentjes stelen. Er worden den god één of verscheiden hanen
beloofd tegen het feest.

De Peroe-Bannan, de danser, die den god-duivel voorstelt, treedt al
dansend buiten de pagode, schreeuwt en gesticuleert, en gaat op het
een paar treden hooge altaar staan, tegenover het gebouw. Hij is geel,
zwart, rood en groen geverfd en draagt een mantel met roode strepen. De
eerst aangekomenen stellen hem de vogels ter hand, den eenen na den
anderen, en na enkele gillen als van een bezetene, vat hij een der
vogels bij de pooten aan met de eene en bij den kop met de andere
hand, slaat dan de oogen ten hemel en bijt in den hals van het dier,
waarvan hij het bloed drinkt. Daarna ontrukken de geloovigen elkander
de brokken van het slachtoffer. Er wordt den danser een andere haan
toegereikt, de lucht weerklinkt weer van rauwe kreten, en de daad wordt
herhaald; de Bannan drinkt of schijnt te drinken het bloed van het
tweede offer, dat weer verdeeld wordt. Dat afschuwelijke schouwspel
duurt drie of vier uren; al dien tijd slurpt de man zonder ophouden
en zonder vermoeienis, zonder weerzin schijnbaar, het warme bloed,
en de toeschouwers betwisten elkander de doode dieren. Honderden
hanen worden zoo om hals gebracht.

Daarna begint de muziek; de Bannan zet een ronden hoed op met vreemde
zilveren versierselen en pauwenveeren, schreeuwt, tiert draait en
wendt zich, gooit de booze geesten met steenen, die wel eens terecht
komen op het hoofd der Mopla's en wapent zich met een doosje vol
steenen, waarmee hij al springend en gillend naar buiten stort,
voorafgegaan door de muziek en gevolgd door de menigte, die hij op
een afstand houdt door de bedreiging met de steenen. Na een loopje
naar de rijstvelden komt men bij de pagode terug.

Gedurende de geheele plechtigheid hebben de geloovigen offeranden
gebracht aan den god, die ze zelf aan den bewaker der pagoden ter
hand stelt, volgens de verzekering van een Tive, die mij de zaak
uitlegde. De beiden verdeelen den buit, en de geloovigen gaan uiteen.

In den nacht heeft het schapenoffer plaats, dat geschiedt vóór den
tempel van de maagd Bagavady, aan den voet van het altaar, op de
binnenplaats geplaatst. Alle Tiven van Mahé zijn tegenwoordig. De
Bannan, in dezelfde kleeding van overdag, steekt de schapen dood
met een mes van eigenaardigen vorm, versierd met kleine afhangende
versierselen, zoodat het instrument leven maakt, als het gezwaaid
wordt onder het oorverdoovend tromgeroffel. Het bloed wordt in een
groot vat opgevangen, en als alle slachtoffers dood zijn, worden er
bloemen bijgevoegd, rijstpoeder, santal en kurkuma, ingrediënten,
die bij de plechtigheid behooren; vervolgens gaat hij op een bankje
zitten tegenover de menigte en met geopende handen laat hij al het
bloed uit het vat loopen, terwijl hij het links en rechts en vóór zich
uit werpt. Door de vrees voor stolling van het bloed moet de bewerking
snel geschieden. Eindelijk laat hij het ledige vat om zich heen rollen
en werpt het weg, waarna een helper het opneemt. Hij heeft dan nog
slechts een paar woorden tot de menigte te zeggen van af het altaar,
om de menschen op te wekken, veel offeranden aan de godheid te brengen,
en de plechtigheid is afgeloopen. De plek is, als men denken kan,
ruim verlicht met een aantal lampions en er wordt bij geschoten als
bij alle feestelijkheden in dit land.

Het is moeilijk, thuis te raken in de verwarring van deze ingewikkelde
theogonie, die millioenen goden erkent, van Brahma en zijn vrouw
Sarasswady af, de godin der welsprekendheid en der schoone kunsten,
tot de kleine huisgoden, die afwisselen naar de streek, tot de dieren
en de voorwerpen, die in godheden zijn veranderd en met evenveel vuur
worden aangebeden als Brahma zelf, de heer der wereld. Wij bepalen
ons tot wat het toeval der reis ons aanwees van de zeden en gebruiken
en ceremoniën.

De plechtigheden bij de meeste der malabarsche feesten komen met
elkander overeen: bezoeken en giften aan de pagode, reiniging
door een bad, aalmoezen, gegeven en ontvangen, en eindelijk het
vasten. De vastentijden zijn voor hen, die trouw de godsdienstige
voorschriften volgen, talrijk in het Brahmaïsme; als ze angstvallig
in acht worden genomen, brengen ze de dagen, waarop de geloovigen
zich mogen voeden, wel tot de helft terug. Men zou een heel hoofdstuk
kunnen vullen met de optelling der dagen en omstandigheden, waarbij
een vrome Indiër zich van alle voedsel moet onthouden. De nieuwe en
de volle maan, bepaalde dagen van de maan van een bepaalde maand,
de dagen van de nachteveningen, het zonnestilstandspunt enz., de
talrijke heiligendagen, de verjaardagen van den dood der ouders,
ongunstige dagen enz., het zijn alles redenen van vasten. Men stelt
zich schadeloos bij de veroorloofde maaltijden en wie het kunnen,
maken daar ter wille van de tegenstelling dan ook groote festijnen van.

Op de kust van Malabar erkennen de strenge volgers van de Vedam,
het wetboek, dat de Sastrom aanvult, drie voorname vastendagen in het
jaar: de Astany-Rohiny, dag van de geboorte van Sry-Kristnine in de
maand Tsjingon (13 tot 16 Augustus); er wordt gewaakt en er worden
gebeden gelezen; pruimen, zelfs betel kauwen is verboden. De tweede,
Goeroevayoer Egadechy is de gedenkdag van den dag, waarop Vishnoe een
vrucht van zijn gouden speld liet vallen en dus een dag zonder eten
bleef. Voor een god was dat allermoeilijkst, en Vishnoe beloofde daarom
het paradijs aan diegenen, die ter herinnering aan de onhandigheid
dien dag der maand Virchigon (14 tot 16 November) zouden vasten. De
derde heet Tiroevatira in de maand Danon (13 tot 15 December); hij
wordt voorgeschreven ter herdenking van Sry-Paramaitsjoerein, derde
in de drieëenheid. Het is de niet zeer duidelijke geschiedenis van
een jager in het bosch, die op een boom was geklommen, om het wild
te bespieden. Daar de bladeren hem hinderden in het zien, begon hij
ze af te plukken, en het gebeurde, dat ze vielen op het beeld van een
godheid Tsjivalingon, wier beeld onbekend is gebleven. Maar dat feit
beviel Brahma zoo goed, dat hij den boozen jager rechtstreeks naar
het paradijs zond en dat beloofde aan allen, die den verjaardag van
de gebeurtenis met vasten zouden vieren. Het is een der trouwst in
acht genomen vastendagen bij de Malayali.

Ik besluit deze optelling van de inlandsche feesten met ons nationaal
feest. Ik heb te Mahé een 14 Juli bijgewoond, en ik kan getuigen dat
het geen alledaagsch schouwspel is, in de prachtige omlijsting van den
weelderigen plantengroei de spelen te volgen van de mooie inlanders
met hun zwarte huid; maar er is iets kouds in de uitingen, die niet
begrepen, niet gevoeld worden, die uit gewoonte voortkomen, eerder
dan uit innerlijken drang, die een artikel zijn van het jaarlijksch
programma eerder dan vaderlandsliefde en die geen warmte ontleenen,
noch aan de verhitte aangezichten, noch aan den gloed van de atmosfeer.

Den dag te voren heeft er uitdeeling van rijst plaats in het
regeeringsgebouw, waar al vroeg vrouwen en kinderen zich verdringen
met den zak van kokosvezels in de hand; ze zijn in lompen gehuld
of ook wel behoorlijk in wit katoen gekleed, arme drommels, die
van de administratieve goedgeefschheid voedsel ontvangen voor één
of twee dagen. Het gebeurt langzaam, ongehaast, want ieder weet,
dat er is voor iedereen. Op den avond een-en-twintig kanonschoten,
die van de kerk afkomstig zijn, want de kleine mortieren behooren
aan de kerkelijke gemeente, en die afgevuurd worden aan de rivier,
in tegenwoordigheid van veel kleine jongens. Op den morgen van den
14den weer een salvo om half zeven. Men is hier aan de stem van het
kruit gewend, die alle feesten aankondigt, de katholieke zoowel als
de heidensche, de groote plechtigheden, de groote aanleidingen tot
blijdschap zoowel als tot smart, een huwelijk, de canonisaties van
heiligen in Rome even goed als de cholera.

Om half negen ontvangt mijnheer de Administrateur het bestuur
der kolonie. In de groote zaal van het regeeringsgebouw zitten
allen onbewegelijk en vormen een veelkleurig borduursel op zwarten
grond. Men kan daar op de aangezichten een heele kleurengamma vinden,
van de lichte café au lait tot donkere chocolade en het zwartste bruin;
witte tulbanden naast roode, paarse, vergulde of verzilverde; hoeden
van allerlei vorm en allerlei leeftijd en allerlei conserveering;
menschen in witte overkleederen of gekleurde gewaden, met broeken,
vesten en rokken, geschoeid met de kothurnen van het land, met
europeesche schoenen of op bloote voeten. Op de borst van een jongen
Indiër straalt een decoratietrofee, waaronder de academische palmen
en de medaille voor landbouwverdiensten.

Ik vroeg: "Wie is de zoo gedecoreerde aanbidder van Brahma daarginds?"

"Dat," antwoordt mijn buurman met zijn indische pagne, "dat is de
secretaris van de regeering, men zou kunnen zeggen, de gouverneur
van Mahé."

Ik keek verbaasd.

"Ja, hij maakt de verkiezingen en de verkiezingen hebben hem gemaakt."

"O, maar hij lijkt mij wel jong, om reeds voor langdurige diensten aan
de regeering zooveel eervolle onderscheidingen te hebben verdiend. Komt
hij uit Pondichéry?"

"Neen, hij komt van Tellicherry; hij is de vroegere beambte, die uit een
duitsch handelshuis is weggezonden om.... minder mooie handelingen."

"Dat lijkt mij inderdaad een buitengewone aanspraak op iets bijzonders,
maar niet op den post dien hij bekleedt. En het paarse lint en de
medaille voor landbouwverdienste, heeft hij die aan verdiensten van
denzelfden aard te danken?"

Mijn zegsman ziet mij van ter zijde aan, want ofschoon ik ernstig ben,
schijnen mijn woorden voor hem in te houden, dat ik spot met iemand
of iets. "Ik weet het niet," antwoordt hij droogjes.

Werkelijk loopt mijnheer de secretaris heen en weer en voelt zich
blijkbaar te huis. Ik verbaas mij niet langer; ik heb zooveel gehoord
en zelfs gezien, dat ik het vermogen heb verloren, mij te verwonderen,
vooral in onze koloniën.

Ieder zwijgt en zit stil; tegenover ons zit de burgemeester met zijn
lint over een buis, dat hij over zijn witten schouderdoek draagt,
met bottines aan en een tulband op het hoofd, zeer waardig, zeer
zachtmoedig, zelfs onderworpen van gelaatsuitdrukking.

Rechts en links de leden van den gemeentelijken raad en de secretaris
van den Raad in rok, maar met zeer donkere gelaatskleur. Dan de
politiecommissaris, met een officieel costuum, dat groen lijkt,
versierd met galon, en de directeuren van al de kleine diensten,
de schatkist, de post, de domeinen enz. en de leden der plaatselijke
raden. De uitnemende pater Veaux was met mij meegegaan.

De Administrateur hield zijn toespraakje, goed gevoeld, eenvoudig,
en met de zwarte oogen rollend door het wit, dat nog witter lijkt dan
anders. Bedienden met witte schouderdoeken, rooden gordel en rooden
tulband presenteeren glazen champagne en gebakjes, en ieder drinkt en
eet kalm, terwijl de leider op het welzijn van de Republiek drinkt,
zonder den geringsten weerklank te vinden of te wekken in die duistere
gemoederen, die den grooten dag en de vergadering met angst tegemoet
hebben gezien.

Daar het tweede deel van het programma voor den morgen een ontvangst
aan het gemeentehuis inhoudt, gaat ieder opstaan en wendt zich naar
de deur. De drie trommels en de twee fluiten, die zooeven de gasten
ontvingen aan den ingang met helsch rumoer, gaan voorop; de beide boden
van het bestuur met een symbolischen staf, omslingerd met linten van de
fransche kleuren in de hand, blijven in de buurt van den burgemeester
en den Administrateur; de anderen volgen in losse groepen, en bij de
tuinpoort scharen zich de zes soldaten met bloote voeten en rooden
tulband aan weerszijden van de processie, drie aan elken kant. De
smalle weg in de schaduw van de hooge kokos- en mangoboomen is met
wat palmtakken versierd; de ingang van het stadhuis is bevlagd en
aan den oever der rivier worden de spelen in gereedheid gebracht.

Wij stonden stil op twintig meter afstands ongeveer van een huisje van
één verdieping, wit aangestreken, waar beneden het politiebureau was
en boven het gemeentebestuur zetelde. Het orkest hield stand op eenige
schreden afstands, en de heer burgemeester bood met uitgestoken hand
een welkom aan al zijn gasten op den drempel van het gemeentehuis. Op
eerbiedigen afstand stond de "menigte", een twintigtal Tiven en drie
of vier Mopla's, nieuwsgierig te kijken naar die ongewone ontplooiing
van zwarte jassen, naar den hoed van den Administrateur, het lint
van den burgemeester en den onbewogen ernst van al die "hoogen" in
de vervulling van hun nationalen plicht. Wij gingen naar boven langs
een smal houten trapje, naar het kleine zaaltje met een veranda,
en ieder nam plaats tegen den muur.

De zaal was versierd; daarvoor heeft de burgemeester een crediet van
8.50 francs ontvangen, heel precies. Er waren palmtakken aangebracht,
cycasbladeren en ander groen; er liepen slingers van vlaggedoek naar
de zoldering; kleine papieren vlagjes waren tegen de wanden bevestigd,
en wijd ontplooid hing er de driekleur. Een ontroerende stilte kondigt
het verwachte oogenblik aan. De heer burgemeester haalt uit zijn zak
een groot papier en opstaande, leest hij een mooie toespraak over de
onveranderlijke toewijding van de kolonie aan Frankrijk sedert twee
eeuwen, over de vrijheid, de goede instellingen, de welvaart van het
land, de erkentelijkheid jegens den gouverneur, den Administrateur,
de Republiek. Hij eindigt met een "Leve!" op alle machten, door geen
enkele stem na de zijne overgenomen. Die vivats zijn de herhalingen
van het opschrift op een groot doek, dat een geheele zijde van de zaal
beslaat, in zwarte, met rood omzoomde letters geteekend, dat luidt:
"Leve de Republiek!" "leve de gouverneur!", "leve de administrateur!",
"leve de kolonie te Mahé!" en nog andere vivats.

Plotseling barst een koor los, dat begonnen is met een geluid als
dat van een twist en al gauw op de Marseillaise is gaan gelijken met
begeleiding van een accordeon. Het komt uit een aangrenzend vertrek,
waarvan de opengelaten deur fraai is versierd. Daar houdt zich de
heer burgemeester op en moedigt de zangers met blikken en bewegingen
aan. En twee coupletten worden gezongen met bepaald ongebruikelijke
volledigheid. Maar dan weer "Aux armes...." en velen blijven achter
of kunnen die muzikale hoogten niet bereiken, en zoo goed en zoo
kwaad als het gaat, door velerlei veranderingen van den toon komt
men aan het eind, terwijl de accompagnateur eenige arabesken in de
lucht teekent bij wijze van finale.

Nieuwe stilte, terwijl allen elkander aanzien; de oogen wenden zich
naar den Administrateur, die is opgestaan en den burgemeester zal
beantwoorden. Maar na enkele gelegenheidswoorden gaat die heer over
de vrijheid praten, en in een warme improvisatie schildert hij aan
de door het algemeen stemrecht gekozenen wat de vrijheid is, niet
het recht voor ieder, om te doen wat hij verkiest, maar den plicht
te betrachten, geen vooroordeelen tegen zijn naaste te koesteren; hij
schetst haar in haar openhartigen, eerlijken vorm, gewaarborgd door de
wetten, die allen hebben na te leven en te eerbiedigen, en waar allen
zich op moeten beroepen op den grooten dag van de openbare debatten,
zonder zich te bedienen van geheimzinnige en slinksche gedragingen
of zijn toevlucht te nemen tot laffe beschuldigingen.

Dienzelfden dag had het hoofd der kolonie weer een anoniemen brief
ontvangen, waarin van iedereen kwaad werd gezegd in een ontmoedigende
overeenkomst, en hij had zich voorgenomen, de gelegenheid niet te
laten voorbijgaan, om den duisterling van een briefschrijver te
tuchtigen, die daar ergens moest zitten aan de wanden der zaal
achter een der zwarte tronies of der bruine of gele maskers,
die verschrikken zouden door de toespeling, te direct, om niet te
worden begrepen, daar de zaak te zeer in de zeden lag, om iemand
te verbazen. Doch toen het oogenblik der verrassing voorbij was,
hervatten allen hun ernst als van standbeelden, tot er kleine glaasjes
werden gepresenteerd. De burgemeester stak het zijne uit, en enkele
personen kwamen aanstooten. Dat was het eind; bij het uitgaan opnieuw
handen schudden met den persoon, die de driekleurige sjerp droeg,
en de stoet vormde zich weer aan de deur en kwam aan de rivier onder
het geroffel van trommen en fluitenmuziek.

Drie kleine eenden zwommen rustig rond en lieten zich met den stroom
mee drijven, tot na de aarzeling van een kwartier de spelen begonnen,
doordat een knaap het waagde, zich in het water te begeven, om ze te
vangen, daarna een tweede, dan een derde. Maar de toeschouwers moeten
een schuilplaats zoeken; van de zee komen zwarte wolken nader, die
boven ons hoofd schijnen te zullen losbarsten. De Pater en ik werden
door de bui overvallen op den schaduwrijken weg, die totaal donker
was geworden, en waar het water langs gudste, dat als een hoos op de
stad neerdaalde.

In den namiddag vermaakten enkele kinderen zich met een horizontalen
mast, die vóór het regeeringsgebouw lag en uitstak over de rivier;
met het steken naar een ton met water, wat velen een bad bezorgde,
met een soort van loterij, waar prijzen van enkele centimes waren
te trekken en met allerlei dergelijke spelletjes. Des avonds zou
er vuurwerk worden afgestoken, maar men was op het goede denkbeeld
gekomen, daarvoor in de plaats twee of drie zakken rijst meer uit te
deelen den vorigen dag, toen de gewone voor de armen bestemde gaven
werden uitgereikt. De één-en-twintig kanonschoten en eenige illuminatie
langs de muren van het gouvernementsgebouw besloten de vermakelijkheden
van dien gedenkdag, die zoo levendig en druk en in oprechte vreugde
wordt gevierd in Frankrijk, en die hier in dit afgelegen hoekje van
het vaderland, verloren in de oneindigheid van Engelsch Indië, zoo
triest en saai was. De kleine groep Europeanen van de kolonie neemt
soms aan de plaatselijke feesten deel. Zoo heeft men hen wel eens mee
zien opgaan naar de pagode van Poutlett, gezeten op olifanten, die men
niet dikwijls te Mahé ziet. Maar hoe zeldzaam zijn die dagen, waarop er
wat afwisseling opdaagt in het stille, eentonige leven van iederen dag!

Mannen en vrouwen aan de kust van Malabar dragen een dubbelen
lendendoek, een, die meer of minder schoon is boven en een altijd
vuilen eronder. De mannen trekken daarbij bovendien, daar de toeni,
zooals het kleedingstuk wordt genoemd, vaak doorschijnend is, een
smal stuk katoen, dat aan den gordel van voren bevestigd is en daar
ook van achteren wordt vastgemaakt, aan. Dat is de langoeti of de
konon der inboorlingen. Een ander stuk fijne, witte stof, de moendu,
bedekt de borst der vrouwen, als ze die verbergen, maar heel kiesch
zijn ze niet op dat punt aan de kust van Malabar. Onderweg, op reis,
het grootste deel van den tijd hangt die lap over één schouder of
is totaal afwezig; enkele malen bedekken ze zich in de straten der
stad of bij het voorbijgaan van een Europeaan; maar veelal loopen ze
volkomen onverschillig voort of wel ze draaien zich om. Ik was verbaasd
die onverschilligheid waar te nemen te Calicut, een voor deze streek
betrekkelijk groote stad en bovendien een engelsche plaats. Men ziet
er mooie, jonge meisjes van veertien of vijftien jaar, die aan de
deur der woning werken, naar de markt gaan of daarvan terugkeeren
en geen de minste bewustheid schijnen te hebben van haar naaktheid;
maar over het algemeen kleeden zich de jonge vrouwen nog het meest;
bij de oude is het uitzondering.

De Mohammedanen en de Naïrs dragen geen langoeti; de eersten dragen
op het hoofd een wit mutsje met of zonder tulband; die laatste is
bijna altijd rood. De lendendoek is ook tehuis vrij vaak gekleurd
of heeft boven en onder een gekleurden rand, waarin ook het rood
overheerscht. Ook hebben ze dikwijls een buis aan. Hun vrouwen bedekken
zich het hoofd, niet het gelaat, met een doek en zijn meestal in een
wit jakje gekleed.

Het kapsel is zeer eenvoudig; een kegeltje achter op het hoofd of ter
zijde, of ze laten de haren samengeknoopt op den rug hangen. Bij de
mannen is naar gelang van de kaste het hoofd geheel geschoren, met
uitzondering van een langen lok, die op de kruin is ineengedraaid,
of wel het hoofd is slechts gedeeltelijk kaal in een kring, met den
langen lok, vallend naar één kant of geknoopt op de kruin. Enkele
kasten scheren zich het hoofd niet, bij voorbeeld de Maleeërs of
trommelspelers. Alle haar wordt afgeschoren van het lichaam bij de
Tiven, terwijl de Muzelmannen het hoofd scheren, maar niet het gelaat,
behalve de jongleurs, die een geschoren gezicht vertoonen.

Als overal elders leggen de vrouwen de meeste behaagzucht aan den dag
in het dragen van sieraden. Die zijn niet overvloedig in deze arme
streek, en er is niet veel verscheidenheid; ook zijn ze niet altijd
echt, maar hetzij voor de kinderen, die door de ouders soms als kleine
heiligenbeeldjes worden opgesierd, hetzij voor de jonge meisjes,
er worden altijd wel eenige roepijen uitgegeven voor versiering. Ze
dragen zilveren ringen om de enkels, of maar eenvoudig kralen of
kleine koperen voorwerpjes om den hals, kunstelooze dingetjes,
maar die versiering zijn in haar oogen. Zoo hebben de Polea's, die
al niet armer kunnen zijn dan het geval is, want ze hebben heelemaal
geen bezit en missen de vrijheid, in de ooren kleine koperen ringen;
hun vrouwen dragen ook koperen sieraden om den hals of glazen kralen,
aan een kokosvezel geregen, en hun kinderen eveneens. Intusschen is
de thali, een sieraad voor de getrouwden, altijd van goud, zelfs bij
de armsten en wordt met een touwtje om den hals gedragen. In de ooren
hangt de groote takka, die alleen aan deze kust wordt gedragen. De
hanger is niet zoo zwaar, als men zou denken naar de afmetingen
te oordeelen, doordat de gouden plaat over een vorm van was is
gespannen. De ringen van lood of de stukjes van hetzelfde metaal,
die ze vervangen bij de armen en die alle morgen gewreven worden, om
ze doen glimmen, zijn veel zwaarder. Ze worden reeds in de kindsheid
gedragen, en de ringen worden talrijker, als het meisje grooter
wordt, zoodat de opening al wijder wordt en eindelijk de takka kan
doorlaten, als die kan worden gekocht. De kleine looden ringen en
de gouden, gestoken in de uitgerekte lel van het oor, komen minder
dikwijls voor. Als de hangers eruit zijn genomen, is de aanblik van
het verlengde oor verschrikkelijk leelijk; het hangt bijna tot op de
schouders, en dat ze het zelven ook zoo vinden, blijkt wel hieruit,
dat men de vrouwen zelden zonder de hangers ziet. Ook boven in het
oor zijn soms sieraden gestoken, kleine langwerpige aan weerszijden,
of vastgehecht op de manier van een hemdsknoop in een knoopsgat.

Om den hals is het voornaamste sieraad dat de vrouwen dragen, een
arabisch muntstuk of een pond sterling, dat altijd op dezelfde wijze
is gevat.

Aan de voeten, het minst edele deel van het lichaam, worden slechts
zilveren sieraden gedragen, voornamelijk groote holle ringen, die
vaak gevuld zijn met hagel, om door het oor de aandacht van het oog te
trekken. Aan den gordel, gedragen onder den rok, dus onzichtbaar, zou
men soms een zwaren zilveren ketting vinden, waarvan de aanwezigheid
zich openbaart door het geklingel van de holle schakels tegen elkander,
alle ook weer met hagel gevuld. Als men er nu nog de zilveren ringen
bij voegt, de armbanden aan polsen en om den bovenarm, zal men een
volledige lijst bezitten van de luxe uit het land. Men ziet dikwijls
ook aan de bovenarmen bij de Mopla's een klein zilveren doosje,
dat door een touwtje wordt vastgehouden; dat is geen voorwerp
van behaagzucht, maar het is een porte-bonheur, een geluksdoosje,
want het bevat een vers uit den Koran of eenvoudig maar een paar
woorden, op een stukje papier geschreven. Of wel men ziet een zwart
band van drie draden aan de polsen van de Tiven. Dat is bestemd, om
het booze oog te bezweren, waaraan het geloof in Indië al evenzeer
verbreid is als in vele beschaafde landen van Europa. Alle mannen,
behalve de Mopla's, hebben in de ooren kleine hangers van zilver,
koper of goud van eenvoudig model. Dat is geen zaak van versiering,
maar eenvoudig van gebruik, een uitvloeisel van een algemeene gewoonte.

In tegenstelling met de gewoonten aan de tegenoverliggende kust
eerbiedigen de malayali-vrouwen haar neuzen, hangen er geen voorwerp
in en bevinden zich er goed bij. Maar daarentegen maken de uitgetande
gouden banden en de spelden van hetzelfde metaal, die ze vaak op het
hoofd dragen, in het kapsel of op het voorhoofd en die door kleine
kettinkjes verbonden zijn, een zeer aardig effect.

Zelfs de rijke lieden maken hier niet zooveel misbruik van sieraden
als in de overige deelen van Indië; men ziet minder gouden halsketenen
of parelsnoeren, minder gouden of zilveren gordels en dergelijke.

In tegenstelling met de inboorlingen der andere districten,
waar de mannen op het voorhoofd onderscheidingsteekenen voor hun
secte vertoonen en verschillende andere teekeningen als tatouages,
beschilderen de Malayali zich het lichaam niet en dragen geenszins
de naamam. Dat teeken is het embleem van de aanhangers van Vishnoe
en wordt gevormd door drie strepen op het voorhoofd, de eerste een
loodlijn van af den neuswortel, de beide andere aan elken kant, schuine
lijnen, die er een stompen hoek mee vormen. De eerste is rood, de
beide andere zijn wit of wel men ziet een enkele roode verticale lijn.

De lingam is het teeken der adepten van Siva, een reliek in een
klein zilveren busje, gedragen om den hals of aan den arm; ook zijn
er aanhangers van Siva, die zich ten bewijze van groote vroomheid
het heele lichaam insmeren met asch en koemest. Hoogstens zullen de
Malayali soms bij plechtige gelegenheden, als vele andere Indiërs, een
klein, wit of rood puntje aanbrengen aan den neuswortel, een teeken,
dat ze slechts tijdelijk dragen en niet houden. Ook de vrouwen smeren
het lichaam niet met curcuma in, als elders geschiedt ter verhooging
van de schoonheid, en daar hebben ze gelijk in.

Zooals bekend is, speelt de asch van koemest in Indië een belangrijke
rol in het leven. Het is een reinigingsmiddel bij uitnemendheid,
zooals ook de urine van het dier; die asch wordt hier koery genoemd
en er zijn twee soorten van, bassemon en tsjandanon, wat sandal
beteekent. Het eerste is een mengsel van asch van mest met asch van
sandelhout. De derde persoonlijkheid van de hindoesche Drieëenheid,
Paramaitsjoerein van Malabar, is altijd ingewreven met bassemon;
allen dus, die na zich gebaad te hebben, zich voorhoofd, maag en
armen met dit poeder insmeren, zijn van hun redding en zaligheid
verzekerd. De andere soort is gewijd aan Vishnoe en is niet minder
belangrijk. Er wordt tot geen enkele plechtigheid overgegaan, dan nadat
de beide koery's eerst zijn aangebracht, De Vedam is zeer uitvoerig,
zoowel over het gebruik van die beide poeders, als over de toekomstige
zegeningen, die de geloovigen uit het gebruik zullen trekken.





    III. Ceremoniën bij het volwassen worden, het huwelijk en bij
    het begraven.--De Pandel.--De fauna van Malabar, visschen,
    krokodillen, jakhalzen, otters, enz.--De flora, arecapalmen,
    kokospalmen, jacquinia's enz.--Klimaat.--De oogst en de dieven.


De plechtigheden buiten de praktijk van het leven van elken dag bepalen
zich tot de groote evenementen van het bestaan, de zwangerschap, de
geboorte, het maagd worden der jonge meisjes, het huwelijk, den dood,
en lijken alle een weinig op elkander, daar deze arme menschen geen
pracht kunnen ten toon spreiden, zooals de beter bedeelde bevolkingen
der andere streken zich kunnen veroorloven. Er zijn blijkbaar
verschillen naar de kasten, en de kleinste bijzonderheden worden
angstvallig in acht genomen en mogen onder geen enkel voorwendsel
verwaarloosd worden.

Vóór het maagd worden van het meisje heeft een belangrijke
plechtigheid plaats, namelijk de toekenning van het symbolische
sieraad, dat thali heet. Het meisje wordt bij een brandende lamp
in nieuwe kleeren gestoken en behangen met alle mogelijke sieraden,
die men heeft kunnen bijeenbrengen. Als er dan iemand is, die haar
later wil huwen, zendt die haar een bloedverwante, die de thali brengt
en die het versiersel zelf het meisje om den hals hangt. Dat is dan
een soort van verloving. Is de plechtigheid afgeloopen, dan wordt de
thali opgeborgen tot op den dag van het huwelijk.

Vóór het feest gaan onder de Tiven de moeder of enkele bloedverwanten
de uitnoodigingen doen, en de pandel wordt gereed gemaakt. Dat is een
lichte veranda, opgeslagen aan den ingang van het huis of op het erf,
bestaande uit een dakje van stof, katoen meestal, of van bladeren, met
gekleurde zijde versierd, soms ook met bloemen en altijd met groen,
en gedragen door elf of twaalf houten pilaren, die afwisselend zijn
behangen met roode of witte banden. Onder de pandel hebben de meeste
feestelijkheden plaats. De oprichting gebeurt met staatsie, en het
plaatsen van den middenpaal brengt het godsdienstig gebruik mee
van de poedja of het offer aan de goden van water, wierook, rijst,
bloemen, sandalpoeder, suiker, betel en andere zaken, plechtigheid,
die geschiedt onder de tonen van de onvermijdelijke trommel.

Wat het jonge-meisjesfeest aangaat, op het vastgestelde uur komen de
genoodigden. De mannen zijn uitgesloten van het feest, met uitzondering
van de broeders en den vader van de hoofdpersoon. De laatste blijft
in een hoek zitten; ze is onrein en niemand komt dicht bij haar of
spreekt met haar. Als allen bijeen zijn, gaat men naar het bad in den
naburigen vijver. Na de afwasschingen en het insmeren met de bladeren
van een boompje met roode bloemen, dat in de meeste tuinen te vinden
is, of met het sap ervan, dat van te voren in een kokosnootschaal is
toebereid, wordt het jonge meisje gekleed in een nieuwen lendendoek,
met sieraden behangen en van armbanden en thali voorzien, waarna
men naar de hut terugkeert. Daar wordt de rijst voorgediend in
banaanbladeren, die in een kring op den grond liggen vóór iederen
genoodigde, en na het eten, na de uitreiking van de onvermijdelijke
betelpruim, gaat ieder naar zijn huis.

Laat ons overgaan tot de plechtigheid van het huwelijk, de
belangrijkste. Iedereen trouwt in Indië, want de tradities van ras,
kaste en familie over te dragen op een zoon, is de eerste plicht. Er
zijn dus zoo goed als geen oude vrijers en vrijsters.

Bij de Brahmanen van Malabar, een vrij rijke kaste, is het huwelijk
een ceremonie, die tallooze verplichtingen meebrengt, maar ongeveer
als voorgeschreven in geheel Indië. De kinderen, die trouwen, worden
niet geraadpleegd als in de andere kasten; de gunstige maand, dag
en uur worden vastgesteld, de echtgenoot brengt een zekere som gelds
aan de ouders van het jonge meisje; het orakel wordt ondervraagd. De
verloving en het huwelijk worden afzonderlijk gevierd, en dan spelen
beurtelings een meer of minder belangrijke rol de pandel, de huisgoden,
de offeranden, de giften, de planeten, de reiniging, het bad, de
aanroeping der voorouders, de gewijde kruiden, de beschermgoden uit
de acht hoeken der wereld, de processie, de gebeden, de gaven aan de
goden en aan de aanwezigen, en het ter hand stellen van de thali; en
dat alles met een zoo groote massa voorschriften, dat ze te vermelden
een boekdeel zou vullen.

In de andere kasten is men minder veeleischend, daar dat alles zeer
duur is, maar het gaat met evenveel omslag.

Laat mij hier een en ander meedeelen over het huwelijk, zooals
het wordt gevierd in de kasten, die speciaal zijn voor de kust van
Malabar. Bij de Tiven wordt eerst een verzoek gedaan door de beide
partijen aan den tandean of het hoofd der kaste, die zijn toestemming
geeft op een strook ola, dat is een reep van een palmblad. Hij krijgt
daarvoor een pakje betelbladeren, wat tabak, eenige arecanoten en
tweemaal twee malabarsche fanons, wat te zamen zoowat zeven stuivers
holl. is in geld. Dan worden de uitnoodigingen gedaan van elken kant,
door een man en een vrouw, bloedverwanten van de verloofden. Als de dag
is gekomen, begeeft de bruidegom zich met zijn ouders en zijn vrienden,
een trommel voorop, naar zijn toekomstige vrouw. Hij brengt de geldsom
mee, die de prijs is voor het meisje, want trouwen is hier zich een
vrouw koopen, en tevens 150 tot 200 betelbladen, tien of vijftien
arecanoten en stukken tabak, welke ingrediënten in de eerstvolgende
vier-en-twintig uren door de gasten zullen worden genoten.

Als de koopprijs geteld en goed bevonden is door den vader en de
moeder, wordt er rauwe rijst gebracht in een stuk van een banaanblad;
men steekt een lamp, waarin kokosolie brandt, aan, een stukje gedraaid
katoen in een of ander vat met olie gestoken, en alles wordt neergezet
midden in de kamer, waar de aanwezigen zich ophouden.

Er wordt rijst geworpen op de hoofden van de aanstaande echtgenooten
en daarna wordt alles opgeruimd. Dan wordt er gegeten en braaf wordt
er geschranst, want maaltijden behooren evenals ten onzent bij alle
feesten; eerst rijst met boter, bananen en paplom, een soort van
koekjes, die bij de rijst worden gegeten, daarna kary en opnieuw
rijst. Elke gast moet voor het maal minstens twee fanons betalen.

Den volgenden morgen gaat de echtgenoot bij zijn vrouw eten, die bij
haar ouders is gebleven. Men slijt den dag met vrienden, praat wat,
pruimt veel, en de eerstvolgende nacht wordt daar doorgebracht. Dan
keeren den volgenden dag de jonggehuwden in hun eigen huis terug;
er worden nog uitnoodigingen gedaan, en alles is afgeloopen.

Jongens trouwen al van hun zestiende jaar af, en meisjes wel reeds
op tienjarigen leeftijd, dikwijls zelfs eer de maagdelijkheid is
ingetreden.

Bij de Naïrs begeeft de bruidegom zich, vergezeld van bloedverwanten
en vrienden, des avonds naar het huis van het meisje, dat hij gaarne
wil huwen.

Onder de veranda zijn matten gelegd, om iedereen te ontvangen;
de jonge man wascht zich de voeten in een bak met water, door
een dienstvrouw voor dat doel gebracht, en ieder neemt plaats, de
vrienden en bloedverwanten ter zijde. Dan vertoont zich de oom van
het jonge meisje en hem wordt dan het aanzoek gedaan door een oom
van den jongeling. Is het aanzoek aangenomen, dan haalt de laatste
uit een pakje een stuk katoen, waar hij een lap van afknipt, die hij
ter hand stelt aan diegene, wier hand is gevraagd. Er wordt een lamp
gebracht en een maat rauwe rijst, die vóór de deur wordt neergezet,
waarna de aanwezigen bij beurten de rijstkorrels op den jongen man en
het meisje strooien, dat intusschen is aangekomen. De plechtigheid is
geëindigd. De jongeling treedt het huis binnen met zijn vrouw, gaat
zitten en praat een oogenblik. Dat gesprek is de bezegeling van de
vereeniging. Des avonds neemt men gezamenlijk aan een maaltijd deel. De
aangestoken lamp is de meest onmisbare getuige van de ceremonie. De
Brahmanen worden vooraf geraadpleegd en geven hun toestemming tegen
een overeengekomen geschenk.

Den volgenden morgen zendt de vader van het jonge meisje haar naar
haar nieuwe domicilie in gezelschap van een dienstbode en een wasch
vrouw. Als men aan het huis van den echtgenoot is aangekomen, wordt
de waschvrouw teruggezonden met een geschenk, en de dienstbode, die
vaak een slavin is, blijft. Bij rijke menschen komen er nog eenige
bijzonderheden bij deze essentiëele formaliteiten.

De belangrijkheid van de lamp, die men aantreft bij alle plechtigheden,
is een gevolg van het feit, dat de Malayali allen in meerdere of
mindere mate vuuraanbidders zijn. Ze moeten de zon aanbidden bij haar
opkomst, en de kleine aangestoken lamp, die soms in den nacht flakkert
aan de deur der hutten, dient als symbool van een eeredienst, die bij
hun plechtige feesten behoort. De spaarzaamheid doet het gebruik van
het nachtelijke branden van het lampje in onbruik komen.

Bij de Mopla's is het de vrouw, die den man koopt; ze brengt hem
geen bruidschat aan, maar den prijs van den koop, waarover de niet
al te bescheiden man naar welgevallen beschikt. De plechtigheid heeft
plaats des nachts in het huis der verloofde. Het contract, dat de te
betalen som vaststelt, is vooraf in de tegenwoordigheid van getuigen
opgemaakt. De som kan 50 roepijen (85 francs) bedragen, maar ook tot
verscheiden duizenden roepijen stijgen. Als de avond is gekomen en de
priester of kadi, de notabelen, bloedverwanten en vrienden tegenwoordig
zijn, reikt de vader of de oom van den bruidegom het contract aan den
kadi, die het leest en de voltrekking van het huwelijk uitspreekt. De
oom ontvangt de som in een zakje en voor ontvangst teekent hij op een
reep kokosblad. Dan beginnen muziek en gezang, die duren tot tegen
den morgen. Bij het aanbreken van den dag trekken de gehuwde man en
zijn vrienden zich terug. Op den dag of nog denzelfden morgen komt
de vader van de getrouwde vrouw den man uitnoodigen, naar zijn vrouw
terug te keeren, en de gasten worden weggezonden.

De vrouw woont altijd bij haar ouders, behalve in het geval dat haar
familie, die te arm is, den man niets heeft kunnen geven. Dan alleen
gaat ze bij hem wonen en onderwerpt zich eraan, te zorgen voor zijn
huishouding. De getrouwde Mopla is dus enkel in zijn woning den tijd,
dien hij voor zijn zaken noodig heeft; hij woont inderdaad bij de
ouders van zijn vrouw, voor wier onderhoud hij zorgt. Natuurlijk
krijgt de vrouw haar kleederen en sieraden van haar man, en soms
krijgt ze er ook eigendomsrechten op.

Echtscheiding kan plaats hebben. De kadi spreekt die uit. Als de
man haar aanvraagt, moet hij de som teruggeven, die hij ontving op
den dag des huwelijks. Zijn er kinderen, dan moet de man ze met zich
meenemen of voor hun onderhoud door de moeder betalen.

De Mopla's vieren ook een feest, als de jonge meisjes volwassen zijn
geworden, maar terwijl die plechtigheid bij de Malayali in het openbaar
wordt gevierd, is ze meer intiem bij de Mopla's.

Laat ons nu overgaan tot de gebruiken bij sterfgevallen. Voordat
ik vertel van de gewoonten aan deze kust, die vooral bewoond wordt
door arme volksstammen, waarbij de rijke kasten, die hun dooden
verbranden, weinig talrijk zijn vertegenwoordigd, zou ik eraan willen
herinneren, dat de gewoonte van de weduwen, om op den brandstapel met
den overleden man den dood te zoeken, nog altijd in Indië bestaat,
ondanks de pogingen der Engelschen, die al sedert 1829 beproefd hebben
haar uit te roeien. Het wordt nog even druk gedaan als vóór honderd
jaar, en zelfs nog vaker. Ik heb er geen statistiek van gezien; maar
het is bekend, dat in plaats van te verminderen, dit wreede gebruik
verder verspreid wordt. In het Noorden van Indië, vooral in Bengalen,
dat door den heiligen stroom wordt besproeid, zijn de vrouwen van
Brahmanen en radjahs, die op den brandstapel van haar overleden man den
vuurdood ondergaan, nog zeer talrijk. Die ongelukkigen worden voor de
dweepzieke geloovigen van het land een soort van heiligen, godinnen,
die het aantal doen toenemen van de honderdtallen hindoesche godheden.

In het Zuiden is die gewoonte, waartegen zich de mohammedaansche
vorsten altijd hebben verzet daar, waar ze regeerden, zeldzamer
geworden; maar het verbranden van de weduwen gebeurt toch altijd nog
te vaak, dan dat men kan zeggen, dat het is afgeschaft. Vooral de
vrouwen, die hun echtgenooten verliezen, zonder dat ze kinderen van
hem hebben, onderwerpen zich aan dat lot, waartoe de Brahmanen haar
aansporen en dat door de dweepzucht van haar omgeving wordt gewenscht,
meer dan dat het eigen overtuiging is.

In de kasten, die hun dooden begraven, heeft men vrouwen gezien,
die zich levend lieten begraven; maar dat komt minder voor, daar de
niet belangelooze ijver van de Brahmanen zich daar veel minder sterk
laat gelden dan in de hoogere kasten.

De plechtigheden met hun duizenderlei kleine, verstandige en
onverstandige bijzonderheden, die plaats hebben bij den dood van
Brahmanen en die soms logisch en soms bepaald absurd zijn, vormen een
onontwarbaar net van vormelijkheden. Gelukkig voor hun familie wordt
de noodzakelijkheid, ze alle in acht te nemen, afhankelijk gesteld van
het fortuin van den overledene. Hoevelen ook zouden in staat zijn,
de tien giften te offeren, die den goden, en vooral den Brahmanen,
die ze in ontvangst nemen, aangenaam zijn, te weten, koeien, goud,
grond, boter, katoen, suiker, sesamolie, zout, zilver en koren? De
reinigingsceremoniën duren het langst en moeten het nauwkeurigst in
acht worden genomen, maar ze zijn niet het zindelijkst, want koeienmest
en de urine der dieren spelen er een hoofdrol in. De hoogste reiniging
van het lijk bestaat daarin, dat men met vloeibare boter de openingen
van het lichaam van den overledene overgiet. Het lijk wordt dan door
vier Brahmanen gedragen; dezen blijven op de plek der verbranding,
tot alles is afgeloopen, terwijl alle overige aanwezigen de plaats
moeten verlaten op het oogenblik, dat de brandstapel wordt aangestoken.

Een Brahmaan mag niet sterven op zijn gewone legerstede, maar moet op
den grond den geest geven; als hij op het punt van sterven is, moet
hij op de aarde worden gelegd op een plek, die te voren gereinigd is
met urine van een rund, op een nieuw stuk katoen, en hij gaat naar
de andere wereld onder het vasthouden van den staart van een koe,
die ervoor is aangebracht, om den stervende den weg te wijzen op zijn
laatste reis en hem zonder brandwonden den stroom van vuur door te
voeren in het verblijf van Yama, den koning der onderwereld.

Na de begrafenis is het huis van den Brahmaan onrein geworden. Het
wordt gezuiverd door de besproeiing met mest, in melk opgelost,
na welke bewerking men de dingen weer mag aanraken; maar opdat
de menschen er weer mogen eten en hun gewone leven hervatten,
moeten er nog heel wat gebeden worden opgezonden. Den tienden dag
weer besproeiing en uitdeeling van gekookte rijst aan de raven,
ten behoeve van den doode. Men mag ten teeken van rouw zich in een
geheel jaar niet laten scheren; maar gewoonlijk wordt de barbier al
gehaald na den veertigsten dag na de begrafenis. Zooals bekend is,
verbiedt de wet in alle malabarsche kasten, dat men zichzelven scheert.

De verbranding der lijken heeft alleen in de hoogste kasten plaats;
de Tiven worden begraven, niet, naar mij verzekerd wordt, omdat
dat zoo is voorgeschreven, maar omdat het nu eenmaal gewoonte is,
waarschijnlijk daar begraven minder kosten meebrengt en het verbranden
daarentegen zeer duur is. Bij de Soederen wordt het lijk der oude
menschen verbrand, en jonge menschen en kinderen worden begraven,
zonder dat aan dien regel altijd wordt vastgehouden. Vroeger was de
toestemming van den radjah noodig voor de verbranding van een lijk,
behalve in de families, die er de vergunning voor hadden gekregen.

Het hout, dat ervoor gebruikt wordt, moet opzettelijk gekapt worden
van een mangoboom of een jacquinia, gekocht eer hij bestemd werd voor
industrieel of huiselijk gebruik. De stervende zelf wijst de plek aan,
waar hij wenscht te worden verbrand en die zijn eigen tuin mag wezen
of eenige plaats in de buurt.

Zoodra de dood is ingetreden, wordt het lijk gewikkeld in een laken,
dat gedompeld is in met curcuma geel gekleurd water of waarin saffraan
is opgelost en dan gebracht naar de verbrandingsplaats. Daar legt
men een laag van het uitverkoren hout neer en legt er het lijk op,
en daar boven bouwt men den brandstapel met kokosvezels, takken
en struikgewas, dat met petroleum in brand wordt gestoken. De
bloedverwanten en vrienden staan erbij; maar zoodra de brandstapel
ontstoken is, trekt iedereen zich terug zonder plechtigheid. In den
nacht wordt de verbranding voltrokken, tegen drie uur in den morgen
en ze is gewoonlijk om zeven uur afgeloopen.

Den tienden dag na den dood en na de verbranding of begrafenis heeft
er een andere plechtigheid plaats, de Pinom, waaraan verwanten en
vrienden deelnemen, een ceremonie, die overeenkomst heeft met de
uitdeeling van rijst aan de raven en bestaande in een uitdeeling van
dezelfde rijst aan de visschen, een variant, die te verklaren is bij
een zeevarend volk.

De bloedverwanten laten rijst koken, waaronder ze bloemen mengen,
verder curcuma, betel en òf aarde van het kerkhof òf asch van den
brandstapel. Dan leggen ze dat alles in een schotel, een koperen schaal
met een doek erover, die een stuk is van het lijkkleed, daar afgenomen
op het oogenblik van de begrafenis of de verbranding, en die alles
bedekt. Bovenop plaatst men een soort van lont, een opgerolde lap van
de eene of andere stof, die met petroleum is gedrenkt. De oudste zoon
of, als die er niet is, een neef of broeder of naaste verwant neemt
die schaal op het hoofd en, vergezeld door de verwanten en vrienden,
voorafgegaan door de trom en de fluit, treedt hij naar buiten, waar
voetzoekers worden geworpen. Men begeeft zich naar de rivier. De
processie is pas aan den oever aangekomen, of de zoon ontsteekt de
lont en stapt in het water, tot zoover, dat het water hem tot de kin
reikt. Op dat oogenblik werpt hij alles voor de visschen. Allen gaan
heen en samen versterken ze zich in het huis van den overledene....

De rivier van Mahé, die geelachtig water vervoert over een groot deel
van haar loop, ontspringt in de Ghats en vormt, als alle rivieren aan
de kust van Malabar, veel kronkelingen eer ze zich in zee stort. Zij
kan bij hoogen waterstand 40 tot 45 kilometer lang zijn en vertoont
zich soms als een watervlakte van 120 meter breedte. Bij de monding
wordt tweemaal per jaar, als de moessons wisselen, het strand, dat
zandig is, verplaatst, zoodat de rotsen, waar eerst de golven overheen
sloegen, bloot komen en een uitgestrekte vlakte omsluiten. Die
veranderingen staan in verband met de vereenigde werking van de
moessons en de zeestroomingen op het rivierwater. Bij laag water zou
een gewoon europeesch vaartuig er niet kunnen binnenloopen.

Er is veel visch. Die geeft zelfs aanleiding tot een eigenaardig
verschijnsel. Elk jaar tegen September of October, als het weinig
heeft geregend, vervoert de rivier een eindeloos aantal doode visschen,
groote en kleine, die van boven komen en zich nu en dan zoozeer aan de
monding ophoopen, dat er heele lagen worden gevormd en er ondiepten
ontstaan. In jaren, als de regelmatige hoeveelheid regen valt of als
het overvloedig regent, doet het verschijnsel zich niet voor. Houdt de
regen eenige dagen op, dan verschijnt het weer. Er heeft dan blijkbaar
een vergiftiging plaats, die zich uitbreidt over de andere leden van
de vischfauna. Maar wat is de oorzaak?

De grootste bewoners van de rivieren aan de kust van Malabar zijn
de krokodillen, waarvan het er wemelt. Dicht bij de houten brug te
Mahé ziet men ze op de zandige en donkere oevers liggen aan den voet
der struiken, die met hun voeten in het water staan; ze liggen er
zich te zonnen, onbewegelijk en bedriegelijk gelijkend op den grond;
zoodra eenig gevaar zich voordoet, komt de heele massa in beweging en
stort zich in het water, waaronder alle dieren onmiddellijk verdwenen
zijn. Voor de voorbijgangers op de voetpaden aan den stroom zijn ze
niet erg gevaarlijk; maar het gebeurt dat nieuwsgierige buffels, die
met hun snuit de struiken doorwoelen, waarbij het reptiel zich ophoudt,
gepakt worden door de reuzenkaken en in de rivier worden gesleept. Toch
is het een zeldzaamheid, en niet ver van den mond der rivier ziet
men vaak kudden zwarte runderen in volkomen gerustheid grazen niet
ver van de plekken, waar de krokodillen zich graag ophouden.

Onder de dieren, die deel uitmaken van de fauna der vlakten in de
nabijheid der kustdorpen, treft men den jakhals aan, een stoutmoedigen
roover, die in de tuinen sluipt en van alles eet, vooral groote, roode
krabben, waarvan de rijstvelden vol zijn; dan den vos, die grooter en
nog brutaler is, en een soort van wilde kat van wel een meter lang,
die in de nabijheid der rivier leeft, zich ook met krabben voedt en
niet gevaarlijk is. Die laatste, die ik niet heb gezien, moet reeds
aan de nabijheid van den mensch gewend zijn en is niet zoo groot als
de inboorlingen haar wel beschrijven.

De echte wilde dieren, ten minste de groote, ontbreken aan de kust
van Malabar. Maar in die vlakke streek, laag, met maar enkele heuvels
zonder bosschen, en zoodra als men komt aan den voet van de eerste
uitloopers van het gebergte de Ghats, waar het woud begint, zijn
tijgers en panthers algemeen. Eenige jaren geleden bracht echter
een tijger onder de bewoners van een dorp, een twaalftal mijlen van
Mahé verwijderd, een grooten schrik teweeg. Toen de heele bevolking
gemobiliseerd werd, verdween hij, en men was er met den schrik
afgekomen en ten koste van enkele stuks vee. Zoo is de panther ook
gezien tot bij het fort Saint-Georges.

De otter komt veelvuldig voor in de vischrijke rivieren aan de kust,
waar het dier altijd een gedekte tafel gereed vindt en waar het
voortdurend de kostelijkste maaltijden kan houden. De vischotter is
wel een der vraatzuchtigste dieren, die er bestaan. De inboorlingen
eten het vleesch niet; alleen de Polea's zijn er niet afkeerig
van. Overdag houdt de otter zich schuil op onbewoonde plaatsen, in
kuilen en gaten, tusschen de rotsen, de aardhoopen en de struiken,
en des nachts gaat hij erop uit. Al zwemmend jaagt het dier in de
rivieren. Bij hoog water, als het water tot op de oevers reikt,
gaat de otter te land, waar hij in de kleinere waterloopen genoeg
voedsel kan vinden, en als het water weer zakt, volgt hij de beweging
en bereikt zijn element weer.

In Juli en Augustus kan men des nachts op de oevers en zelfs
vrij ver van de rivier de dieren vinden langs de kanalen of in de
rijstvelden, waar ze spelen en springen en in grooten getale elkander
in vroolijkheid achtervolgen. Wee den jager, die op dat oogenblik zijn
slag wil slaan en die de gewoonten van dit wild niet kent! Want als
zijn schot het dier niet terstond doodt, zoodat het geen doodschreeuw
kan geven, is hij een kind des doods, even zeker, als wanneer hij
een tijger had gemist in het vlakke veld. Bij het hooren van den
kreet komen de andere dieren aan en zoeken den vijand, ontdekken
hem en werpen zich op hem met de grootste woede in een vereenigden
aanval met hun tienen, als er tien zijn, met hun honderden, als er
honderd zijn, en verscheuren den jager. Zoo ten minste vertellen de
inlandsche jagers.

Zoowel het vleesch van den krokodil als dat van den otter is
een onthaal voor de Polea's, de concurrenten van de raven en de
jakhalzen. Maar het gerecht, dat het meest hun verhemelte streelt,
is een frituur van kariahs, termieten, witte mieren, die een lastige
vijand zijn in de huizen. Als in het begin van den moesson, na de
eerste regens die larven en poppen uit hun verstijving doen ontwaken,
de warmte de eitjes doet uitkomen en bij milliarden de insecten
in het leven roept; als de kariahs hun verschijning maken in hun
gevleugelden vorm, dien ze slechts vertoonen in den tijd der paring,
vieren de Polea's, de paria's en de raven feest. Er is mij gezegd,
dat te Pondichéry de inboorlingen ook de witte mieren opeten, in boter
gebakken; maar ik twijfel eraan, of het vette, glibberige insect ooit
onze kolonisten heeft aangelokt.

De schildpadden, die overvloedig in de rijstvelden voorkomen, de
vleermuizen, twee soorten van salamanders, een zwarte met groote,
gele vlekken en een andere zeer dikke met grijze huid, waarop door
honden zeer behendig jacht wordt gemaakt, zijn ook lievelingsgerechten
en men kan er heerlijke kerry's van bereiden. De beet van de laatste
soort, die niet gevaarlijk is en alleen zwarte builen en een soort van
zweer veroorzaakt, kan enkel genezen naar het zeggen der inboorlingen
door het eten van gebakken ratten, een aanwinst voor de culinaire
hulpmiddelen van het land.

Ter vergoeding biedt die laatste salamander zichzelf als remedie aan,
ten eerste voor een vrij veel voorkomende ziekte van het tandvleesch,
veroorzaakt door een parasiet, en ten tweede om het lang uitgerekte
oorlelletje te genezen, als het soms verscheurd is door het dragen
van de zware oorhangers. In het eerste geval wordt het dier gebakken
gegeten, zoodat het wel lijkt, dat de inboorlingen van dit land er
een liefhebberij in hebben, geneesmiddelen te nemen, die tegelijk de
maag vullen. In het tweede geval wordt het vleesch versch en wel op de
gescheurde deelen gelegd, en trots andere ingrediënten, die eveneens
voor deze bewerking worden gebruikt, wordt aan het salamandervleesch
toch de aaneenhechting toegeschreven. Men bemerkt, dat de Malayali
niet ver ten achter zijn bij het oude Europa ten opzichte van deze
speciale chirurgie. Een afzonderlijke kaste, de Korors, die niet
zeer talrijk moet wezen, daar ongelukken van dezen aard betrekkelijk
zeldzaam zijn, onderneemt de kunstbewerking.

Die kaste der Korors komt uit het bergland. De menschen maken matten,
laten apen dansen en eten ravenvleesch. Een andere kaste, die
denzelfden naam draagt, komt uit Coïmbatore; ze spreken het Tamoel
en maken graag voor hun vrouwen bonte vogels buit, als papegaaien
en ijsvogels.

De raaf gaat, om met hem deze dierenserie te besluiten, voor het
listigste dier van de schepping door, en hij wordt de paria onder
de vogels genoemd, zooals de ezel het is onder de zoogdieren. Er
zijn legio in Indië en soms, als ze des morgens in grooten getale
bijeen zijn, wordt hun geschreeuw zoo vervelend en scherp, dat het
onverdragelijk is. Ze worden niet beschermd door een plaatselijk
bijgeloof, zooals het geval is met den arend van Malabar, met slangen,
apen en enkele visschen, en dat is eigenlijk een onrechtvaardigheid,
want ze bewijzen groote diensten aan de openbare gezondheid door
den reinigingsdienst, dien ze in de steden op zich nemen. Men kan ze
bijna niet verjagen, en ze zijn van een wel eens amusante brutaliteit,
wanneer men hen bij voorbeeld stapje voor stapje de keukenmeid ziet
volgen, als ze van de markt komt, om wat uit haar mand te stelen.

De raaf wordt door de Hindoes veracht, hoe nuttig hij ook is en
hoewel hij hier wordt beschouwd als de schakel tusschen de levenden
en de dooden, zooals men bij de gebruiken in zake sterfgevallen heeft
kunnen zien. Daarentegen zijn andere dieren, die inderdaad kwaadaardig
zijn, zooals de slangen, hier het voorwerp van een eeredienst en
zij zijn dat niet alleen, maar ook aan andere dieren valt die eer te
beurt. Maar aan de kust van Malabar hebben de menschen niet veel op
met dien dierendienst en vooral uit het binnenland komen Brahmanen,
die heilige ossen rondleiden, hier herinneren aan de vereering,
die men aan die beesten schuldig is. Die wandelingen zijn wezenlijk
niet meer dan een der duizend middelen, door de Brahmanen aangewend,
om aan geld te komen. Als de rondreis is gedaan, laten ze de heilige
ossen in het veld los, waar ieder er eerbied voor moet hebben, en
keeren rustig met den buit naar huis terug.

Die soort van onverschilligheid van de kasten aan de kust van
Malabar, vooral voor den os, een der begunstigde goden van de
aanhangers van Siva, geeft een goed denkbeeld van hun innerlijke
godsdienstigheid. Buiten de vaste gebruiken, de feesten,
pelgrimstochten, plichten in de pagoden, waaraan men zich sinds
eeuwen trouw houdt, en die door allen worden gevolgd met mechanische
regelmatigheid, denken de menschen hier weinig aan hun goden. Toch
treft men hier en daar kleine pagoden aan, gewijd aan den dienst der
dieren, voornamelijk aan de slangen, en ieder van die heiligdommen
heeft zijn eigen jaarlijksch feest, waar bij voorbeeld de slangen zich
te goed doen aan de eieren en kannen met melk, die de geloovigen hun
geven. De bewaker van de pagode trekt voor dien plechtigen dag een
grooten mantel van kokosbladeren aan, die hem geheel omhult en waarop,
evenals op zijn lichaam, slangen ruw zijn geteekend.

Om op de slangen in de vrije natuur terug te komen, de engelsche
statistiek heeft uitgemaakt, dat jaarlijks ongeveer 25000 personen in
Indië door slangen worden gebeten en gedood, en het ware cijfer moet
stellig vier maal grooter wezen, want vooral in de kleine dorpen,
waar men het met de statistiek niet zoo nauw neemt, komen die
ongelukken voor.

De olifant ontmoet men zoowat overal aan de kust van Malabar, waar
hij vooral gebruikt wordt voor het vervoer van hout. De regeering
onderhoudt olifanten voor de groote werken, en moet nog enkele keeren
van particulieren de nuttige dieren leenen. Vooral de hooge en rijke
kasten hebben olifanten, de Naïrs meer bepaald. Daar een olifant
voor tien roepijen per dag wordt verhuurd of voor een roepij per uit
het bosch aangevoerden boom, vertegenwoordigt zoo'n dier een niet
onbelangrijk kapitaal voor zijn eigenaar.

Laat ons nu eens kijken naar de plantenwereld, de handelsflora en de
industriëele. De kust van Malabar is ten gevolge van het gebrek aan
havens ter verscheping, een weinig buiten de handelsbeweging in het
overige Indië geraakt. Er zijn slechts drie havens, die men aantreft
op ongeveer 500 kilometer afstands van elkander, Cochin, Calicut en
Tellicherry, ver van elkander dus en slecht in orde. Dus zijn ook
de industrie en de culturen beperkt tot de plaatselijke behoeften,
en het aantal der uitgevoerde producten is zeer gering.

Toch had Mahé eenige beteekenis in het begin der 18de eeuw. Het was
toen de stapelplaats voor de aan de kust voortgebrachte peper, voor
het cardamon, de santal, het sapanhout; ook was het de voornaamste
haven van de producten van den kokospalm en zelfs van de eetbare
vogelnestjes en de vinnen van haaien. Maar toen de Engelschen de stad
veroverden in 1779, vernielden ze alles, de openbare en de bijzondere
gebouwen en de entrepôts. De handel met Frankrijk schijnt nooit veel
te hebben beteekend. Getallen, die van 1821 dagteekenen, geven als
totaal van den invoer voor een waarde van 14340 francs en van den
invoer een van 58788 francs alleen met de stad Bordeaux; het laatste
cijfer vertegenwoordigt enkel de waarde van de peper. In 1899 werd
voor 8591 francs aan voortbrengselen uitgevoerd en voor 21564 francs
ingevoerd, dus voor den geheelen handel is er een vermindering met
de helft van de getallen in het begin der vorige eeuw.

In het bergland wordt de koffie gekweekt, die er door de overvloedige
regens tweemaal bloeit, eerst in Maart en dan weer in April, en
cardamon, dat een boschrijke omgeving noodig heeft. Zoowat overal
groeit de peperboom, een der rijkste culturen. Op goede onderstammen
geënt, zooals op den mangoboom en den jacquinia, brengt een peperboom
van tien meter hoogte per jaar voor 15 tot 20 roepijen op, dat is 12
tot 17 gulden holl.

In alle tuinen treft men den kokospalm aan; men zou haast kunnen
zeggen, dat die boomen de tuinen maken. Die palm is de boom bij
uitnemendheid van dit land; hij geeft te eten en te drinken, brengt
weefsel op voor de vervaardiging van touw, olie om te branden en
om in de spijzen te gebruiken, het vleesch der noten, dat gedroogd
uitgevoerd wordt onder den naam van copra, en hij verstrekt materiaal
voor de bedekking der hutten. Alle deelen van den boom zijn bij uitstek
nuttig; men heeft daar het noodige en het overtollige, van hoeden af
tot een gegisten drank, dien de Malayali zeer op prijs stellen. De
bladeren voorzien ook in de behoefte aan boeken en schriften van de
leerlingen op school. Zelfs maakt men er toortsen van. Wanneer men
des nachts een licht ziet, dat afwisselend helder en duister brandt,
dat zich in geregelde beweging van beneden naar boven beweegt, is men
eerst verbaasd. Het is een inboorling, die een armvol kokosbladeren
zwaait van boven naar beneden of horizontaal, om ze aan het vlammen
te krijgen. Dat is de landslantaarn, de tsjoeta. Als het donker is,
en de maan den weg niet verlicht, is de stad Mahé stikdonker als een
graf en even stil. Men ziet wel hier en daar lantaarns met petroleum,
maar die schijnen wel aangebracht, om enkel den glimwormen concurrentie
aan te doen; ze verlichten niets anders dan den top van hun paal. Het
zou zelfs beter wezen dat ze er niet waren en dat het gemeentebestuur,
door ze weg te laten, een aanzienlijke besparing vond op het budget.

Ik zag vaak op het marktplein van Mahé in de smalle zijstraatjes,
die er als open tunnels uitzagen, de kleine Malayali met hun vuile
lendendoeken en hun groote, verbaasde oogen op mij gevestigd,
hun boeken en schriften onder den arm dragen in den vorm van
kokosbladeren, elk afzonderlijk of aaneengehecht, terwijl ze op weg
waren naar de school. Er wordt namelijk nog aan de kust van Malabar
op die bladeren geschreven met een stalen punt, die de zonderlinge
letters van de taal vormt, welke dan later met wat inkt voor den dag
worden gebracht. Verscheiden van de jongste kinderen hadden enkel het
alphabet, of liever slechts een deel daarvan, want de plaatselijke
taal heeft niet minder dan 483 verschillende teekens voor de klinkers,
de voegwoorden, de uitgangen enz. En dan te weten, dat er 130 van
die talen in Indië zijn.

De kokospalm levert ook nog het brandhout. Hout is schaarsch en
duur aan de kust, en voor de keuken maakt men gebruik van ledige
schelpen, die heel goed branden en per honderd worden verkocht
in groote netten, die op straat worden aangeboden. De Macqueezen,
lieden, die de oude bijgeloofsgebruiken van Indië slecht in acht
nemen, hebben de stoutmoedigheid, koeienmest te branden, dien ze
eerst hebben gedroogd. Maar de Tiven zouden er een gewetensbezwaar
in vinden, zich voor een zoo profaan gebruik te bedienen van de bij
uitstek reinigende stof.

Een goede kokospalm in volle opbrengst geeft een honderdtal noten,
die voor vijf of zes centimes worden verkocht; dus brengt een enkele
boom zoowat vijf francs op per jaar. De mangoboom is voordeeliger. Men
kent die vrucht; de vrucht met goudgeel vruchtvleesch heeft een
groote, platte pit en smaakt pittig en frisch. Ze kosten van één
tot twintig centimes naar de hoedanigheid; als de boom van de goede
soort is en dus gewoonlijk twee- tot driehonderd vruchten oplevert,
kan hij van 25 tot 40 roepijen inbrengen, dus 42 tot 68 francs. Maar
goede mangoboomen zijn zeldzaam.

De jacquinia, die de verbazend groote vruchten oplevert van 7
tot 8 kilogram, maar welke vrucht 25 kilo kan wegen, met zacht,
geel vruchtvleesch, waarin veel pitten liggen, en die kwalijk riekt,
brengt ten hoogste 16 tot 20 francs op, want hij geeft tot 50 vruchten,
die voor 3 tot 4 anna's per stuk worden verkocht, dat is 30 tot 40
centimes. De arecapalm, die zoo geliefd is in het Uiterste Oosten,
is niet voordeelig. De opbrengst is 30 of 40 centimes per jaar, maar
men moet er rekening mee houden, dat vier of zes noten slechts één
centime kosten, een goedkoopheid, die noodzakelijk is, want ieder
heeft de noot noodig bij het betelkauwen, dat ieder doet, mannen,
vrouwen en kinderen.

Eindelijk worden de katoenstruiken nog verbouwd, enkel voor de
behoeften van het land zelf, ofschoon ze zeer goed gedijen. Dan de
muskaat en de kruidnagelen, de sesam om de olie, de tamarinde, die
veel gebruikt wordt voor inmaken en de tabak, die gepruimd wordt. Ook
doet men aan de cultuur van een soort van hennep, die als opium wordt
gerookt in kleine pijpjes, en van de bananen, waarvan er evenals van
de mangoboomen veel variëteiten bestaan. De vanilleplant wil zeer
goed voort en geeft goede resultaten, maar men doet niet veel aan
het kweeken.

De industrie is zeer beperkt. Ze bepaalt zich tot de gewone
katoentjes, die ter plaatse worden verkocht en geweven worden op
kleine weefgetouwen, die in de hutten hier en daar worden gebruikt;
tot de oliebereiding, die ook op de plaats wordt aangewend; tot de
vervaardiging van matten, van rijstbrandewijn, aardewerk, voorwerpen
van koper, bij de inboorlingen in gebruik, en tot het drogen van visch,
waarvan een kleine hoeveelheid naar Colombo wordt uitgevoerd. Het land
brengt niet genoeg rijst voort voor de bevolking, en dat hoofdvoedsel
wordt nog uit Bengalen ingevoerd.

Het hout van den mango is het voorwerp van een vrij belangrijken
handel, want het is uitstekend timmerhout. De Arabieren komen eens per
jaar het hier inslaan, namelijk tegen November. Ze komen uit Arabië
in hun groote schepen, die met twintig of vijf-en-twintig man bemand
zijn, en blijven tot in April. Ze doen aan vrachtvaart tot aan de
Perzische Golf en nemen galanteriewaren mee, die ze te Bombay inslaan,
evenals dadels en andere vruchten.

Het klimaat is niet slecht, het behoort zelfs tot de beste in
Voor-Indië. In het vochtige seizoen heerscht er een soort van
influenza, maar die is niet kwaadaardig. Aan de kust komt weinig
of geen koorts voor, maar zoo is het niet in het bergland, waar de
malaria in het warme jaargetijde nog al gevaarlijk is. De moesson,
die einde Mei begint of in het begin van de maand Juni, is het
frissche en minst droge seizoen, maar meer vochtig dan koel. Het
regent in stroomen in opeenvolgende buien, soms afgewisseld met een
vluchtigen zonnestraal. Dit jaargetijde wordt met ongeduld verwacht
door de bezitters van rijstvelden en door de dieven, want terwijl het
de planten doet groeien en de oppervlakte weer met groen bekleedt,
doet die moesson ook de dieven te voorschijn komen. Men zou zeggen,
dat ze met de rijst uit den grond komen, dat ze een product van
het plantenrijk zijn, net als de bloemen; maar het zijn vreesachtige
dieven, die alleen hun werk durven ondernemen met de zekerheid dat men
hen niet kan zien, daar ze den stok, de vuurwapens en de gevangenis
vreezen. Er worden in dezen tijd dan ook zelden dieven betrapt,
en die ongestraftheid vergemakkelijkt hun nachtelijke industrie.

En bovendien, bestaat er niet in Indië een kaste van dieven? Ze vormen
een kaste op zichzelf, even goed als de barbiers en de wevers, en er
zijn zelfs verscheiden kasten, wier levensonderhoud door diefstal wordt
gevonden. Zij zijn zeer behendig en een van hun voornaamste methoden
is, dat ze den buitenmuur van de hutten doorboren, waar ze willen
binnendringen, een werk, dat zoo stil wordt gedaan en zoo netjes en
voorzichtig, dat het waarlijk jammer is, hen die behendigheid niet
aan een betere zaak te zien besteden. Om te vermijden, dat ze worden
gepakt in geval van ontdekking, smeren ze zich het lichaam in met olie;
dan wordt het bijna onmogelijk, hen te grijpen, zoo glad voelen ze aan.

Ik vergat nog te zeggen, maar het laat zich wel begrijpen, waarom die
dieven alleen in den natten moesson werken. Het is dat dan regen valt,
vooral in den nacht, en zoo hevig, zoo kletterend, dat er een helsch
lawaai ontstaat, waardoor het werk begunstigd wordt aan deuren en
vensters en aan de wanden.

Die moesson eindigt tegen December, wanneer het droge jaargetijde
aanvangt met warmte, die het hevigst wordt in Maart en April. De
grond is dan de prooi van droogte; het plantenkleed, dat hem bedekte
in den regentijd, verdwijnt onder de brandende stralen van de zon.





    IV.--Uitstapjes langs de kust.--Aanzien van het
    land.--De rijst.--In een mohammedaansch dorp.--De
    Mopla's.--Cannanore.--Ontspanning voor het engelsche
    garnizoen.--Reis in een bootje.--De kokospalm en de
    kokosnoten.--Aankomst te Elatur.--Terugkeer naar Pondichéry.


Van Mahé is over een lengte van zeven kilometer de weg
schilderachtig. Nu eens is hij ingesloten tusschen ware wanden van
groen, dan weer gaat hij over zandige stranden langs hagen en reeksen
van kokospalmen. Of wel het zijn onder water staande streken, waar
de boomen op stelten schijnen te staan of liever op voetstukken,
die vierkant zijn en door diepe geulen van elkaar zijn gescheiden,
open terreinen, hutten, schuren, waar de basten van kokosnoten
liggen te drogen, en lage heuvels, waar een armelijke vegetatie op de
weelderigste tuinen volgt. Van tijd tot tijd staan groote ficusboomen
met eerwaardige stammen, omringd door hun hooge luchtwortels, langs
den weg als getuigen uit een andere eeuw. Ik kwam nog juist bijtijds,
om in de Club te ontbijten, waar ik vriendelijk werd ontvangen, nadat
een mooie Hindoe met prachtigen witten tulband zich had overtuigd, dat
ik in het vreemdelingenboek ingeschreven en dat ik gepresenteerd was.

Ik vertrok zonder verwijl in den namiddag, mij niet ophoudend om de
stad te bezoeken, die niets bijzonders kan vertoonen dan een ouden
muur dichtbij de zee, door de Portugeezen opgericht. Het groote,
groene plein vóór de Club was brandend heet; er was geen wind, en
de straten waren zoo goed als verlaten. Wij verlieten de stad langs
een weg aan zee, ingesloten door een soort van snijding, die wel een
overblijfsel leek van oude vestingwerken, en daarna daalden we in de
tuinen af, die elkander opvolgden en waarin hutten verborgen lagen
onder het frissche groen.

We gingen door Kodowellé. In de rijstvelden bewogen witte figuren
met langzame bewegingen. Ze waren bukkend bezig, waarschijnlijk aan
het verplanten der kleine plantjes, en het scheen alsof ze de aarde
aanbaden, die hen voedt. Weer groote ficussen, wier stammen door
wortels zijn omgeven, dan onbebouwde terreinen, die steenachtig zijn en
waar men zich bij verbaast, dat ze zoo dicht op de prachtigste landen
volgen. Te Manneada waren we aan de monding van de rivier Kuda-Kadawe,
die wij overtrokken over een mooie ijzeren brug. Er lagen prauwen
op het zand, en in de buurt der manden vol visch die er stonden,
zoowel als in de heele omgeving, rook het naar een visschersdorp,
die goede reuk van algen, terwijl men aan de vischnetten, overal
langs de hutten gespannen, het visschersdorp kon herkennen. Rechts
zagen we op den top van een kaal heuveltje de ruïnen van een kasteel,
de oude residentie van een radjah.

Weer een rivier en een dorp, de Koendji en het dorp Dharmadhom. Boven
het lage en zandige strand zag men de toppen der hooge kokospalmen,
die op het zuivere blauw des hemels hun fijn gebladerte afteekenden. Er
lag een lange slang van groen aan weerszijden van het grijze effen
water van den stroom. Men ontmoet slechts Mopla's in dit dorp, dat
als alle bestaat uit twee rijen winkeltjes, waar men vruchten, droge
visch, arecanoten, betel en alles, wat men onderweg kan noodig hebben,
verkoopt, evenals lendendoeken van allerlei kleur, glaswerk en het
aardewerk van de streek. Daarachter liggen enkele hutten en de tuinen
of landen. Op den gewitten muur van een huisje kan men op een groote,
cylindervormige, ijzeren bus het woord "letters" (brieven) lezen. Het
is de brievenbus, en de hut is het postkantoor. Maar men moet er den
postdirecteur niet zoeken. Voor zijn vier francs per maand kan hij geen
uren op het kantoor zitten, en dat wordt ook niet van hem geëischt.

Hier passeert de wagen, die den dienst onderhoudt tusschen Cannanore
en Calicut, verscheiden keeren per dag. De weg loopt recht uit, en de
horizon getuigt in het minst niet van de veel bewonderde natuur van
Indië. Het is alles zand aan den rechterkant in de buurt van de zee,
die hier niet te zien is, en links ligt een reeks lage, kale heuvels,
met enkele kokospalmen boven een dorren plantengroei. Wij hadden nog
eenmaal een oase van tuinen, waar groote jacquinia's schaduw gaven.

Een groot aantal vrouwen ging ons voorbij in groepjes, kuisch in
haar betrekkelijke naaktheid, die snel den afgegleden doek over haar
borst trokken, of er haar armen voor hielden als een schild bij mijn
voorbijgaan. Ze kwamen van het werk op het veld terug, praatten onder
het loopen; anderen waren er nog bezig. De rijst groeit veertig dagen,
dan wordt ze bij kleine handen vol uitgerukt, en de wortels worden
zorgvuldig gewasschen met kleine herhaalde onderdompelingen, waarna
de voorraad wordt opgestapeld.

Den volgenden dag zal men weer aan het planten gaan in hoopjes
van enkele voeten oppervlakte, door de plantjes één voor één in de
slijkerige aarde te drukken onder de waterlaag. Dat is het voornaamste
werk van de vrouwen, dat bukken in het rijstveld en het verplanten,
waarbij ze met de beenen in het water staan. De kleeding wordt
opgeschort en babbelend en zingend zijn ze bezig. Hier is men aan
den oogst of die heeft reeds plaats gehad, en de omgewoelde aarde,
die onder water staat, van het rijstveld ruikt naar een moeras; daar
wachten hooge stapels op hun beurt; iets verder is het werk al gedaan
en de nieuwe rijst biedt den aanblik aan van een mooi groen tapijt,
waardoorheen men hier en daar den waterspiegel kan waarnemen.

Men onderscheidt aan de kust van Malabar twee-en-dertig soorten van
rijst, die ieder een eigen naam hebben, en zeven ervan bezitten een
kleinen en fijnen korrel. Te Mahé brengen de rijstvelden twee oogsten
voort per jaar, in Januari en in September; maar te Mangalore evenals
ten zuiden van Mané op een twintigtal mijlen afstands, kan men drie
keeren per jaar oogsten, in Januari, April en September.

Des avonds waren we te Hekadod, een muzelmansch dorp, een weinig
belangrijker dan de andere, die we al waren gepasseerd. Wij hielden
stil aan den politiepost. Een ambtenaar met rooden tulband,
donkerblauwe broek en tunica, met een gordel en bloote voeten,
Nr. 826 volgens het nommer, dat hij op zijn borst droeg op de plaats
van de medaille, gaf ons inlichtingen; maar hij was in slecht humeur
en daar hij mij midden op den weg liet staan, noodigde ik mijzelven
in den politiepost. Ik had groote behoefte aan dat donkere hoekje,
want den geheelen dag was de zon achter een koepel van witte wolken
verstikkend heet geweest. De adigari, of het hoofd van het dorp,
een Naïr, die het nog al verdelend vond, dat men hem dérangeerde
op een halve mijl afstands, kwam in niet al te beste stemming aan,
maar met hem kon ik mij toch eindelijk onderhouden.

Het was nacht, toen ik, verlicht door het schijnsel van een walmend
lantarentje en gevolgd door een menigte, die achter mij aan drong,
eindelijk een onderkomen kon vinden. Het was een leegstaand huis van
mohammedaanschen stijl met kamers, die zoo laag waren, dat men er in
stikte en lage houten divans, die aan honderden geslachten van ratten
en vleermuizen tot speelplaatsen schenen te hebben gediend. Massieve
deuren met of zonder hengels, zonder sloten, maar die er nieuw uitzien,
zijn even talrijk als de kasten. Een hoop steenen, sinds het bouwen van
het huis vergeten in een hoek, verbeeldt de keuken. Maar er ontstaan
groote moeilijkheden om het noodige voor een maaltijd bijeen te
krijgen, want ik heb het gebrek, of mogelijk is het een verdienste voor
een reiziger, die alles wil zien, dat ik niets meeneem dan linnengoed
en een couvert. De Mopla is evenmin als de mier bereid tot leenen,
en wat de kaste der Naïrs betreft, zij laat de Europeanen niet aan
de voorwerpen van huiselijk gebruik raken.

De adigari bepaalt er zich toe, mij aan te kijken. Ik heb rondom mij
staan al wat er maar aan menschen geborgen kan worden in het huisje,
waar ik ben en waar ik een schuilplaats vind op een der houten
divans. Mijn minste bewegingen werden met de oogen gevolgd; als er
een kist werd geopend, bogen twintig hoofden naar het mijne. Dat was
afschuwelijk! Eindelijk bevrijdde ik mij van al die lastige kijkers,
door hen buiten de deur te dringen; maar het was midden in den nacht,
eer ik erin slaagde wat rijst te eten uit gebroken schotels, die mijn
bediende eindelijk had gevonden bij een oude vrouw van zijn kaste,
daar de Mopla's hem allen de deur voor den neus hadden dicht gedaan.

De Mopla's aan deze kust, die van hun voorouders een godsdienst
hebben overgenomen, maar dien hebben doorspekt met allerlei geloof en
bijgeloof, zijn de plaag van het land. Ze heeten gierig, zelfzuchtig,
hard en wreed. Ze hebben hun rastrots en hun dweepzucht. Ze nemen alles
en geven niets.... dan kinderen aan de Tiven, die ze onderdrukken en
aan de Macqueezen, die ze tot hun slaven maken. Ze hebben den geheelen
handel in handen, en men ziet ze overal; ze bezitten alle winkels
en ze vormen geheele dorpen door hun talrijke gezinnen. Jagen doen
ze op roepijen en vrouwen. Ze zijn los van zeden en leven tehuis in
weerzinwekkende onzindelijkheid, ondanks hun belachelijke wasschingen,
die dan ook in vuile en stinkende poelen plaats hebben.

Hun vrouwen zijn, met uitzondering van den sluier, dien ze op het
hoofd dragen, bijna evenzoo gekleed als de andere inboorlingen. Ze
hebben altijd bovendien een parasol bij zich, om zich te verbergen en
bezigen het instrument zoowel tegen de zon als tegen den dauw, den
maneschijn en den regen. Als ze zich naar het werk begeven, dragen
ze een grooten parasolhoed, waarin ze des avonds allerlei dingen
mee naar huis brengen, levensmiddelen en dergelijke. Oorspronkelijk
was dat groote hoofddeksel een sieraad, maar langzamerhand is het
onmisbaar geworden.

Den volgenden morgen bij het aanbreken van den dag zag ik gelukkig
niemand, en ik kon heengaan zonder de aandacht te trekken. Wij gingen
door een reeks heuvels van een dor en kaal aanzien, die, naar men mij
vertelde, vroeger met jungle waren bedekt. Een ervan, de chimmeniyen,
is nog altijd berucht om de rooverbenden, die er huisden, de reizigers
aanhielden, diefstal en moord pleegden, en tot voor een jaar of tien
was die plek een gevreesd oord. Het waren Mopla's, en een van hen,
die zeer bekend en rijk was geworden, werd gevangen genomen. De
geheele heuvel werd tien jaar geleden gekocht door een inboorling,
die er landbouw is gaan uitoefenen. Men ziet er nu overal den grond
bebouwen, en kleine buffels trekken er den ploeg.

Oponthoud in het dorp Chalen, bewoond door rijstpellers. In alle
hutten, die aan één zijde open zijn, ziet men den zwaren, houten
stamper aan het werk, die een oorverdoovende muziek maakt. Die stamper
is een groot stuk vierkant hout met een kegelvormigen hamer eraan. Hij
wordt met den voet aan het eene uiteinde in beweging gebracht door
den inboorling, die hem steunt aan een bamboe, bevestigd aan het
dak van het huis. Hij valt neer in een hollen bamboekoker, die
een mortier vormt, waar de rijst warm in wordt geworpen en heen en
weer gestampt. Daarnaast wordt de rijst droog gewarmd in een grooten
aarden ketel. Die gekookte en gepelde rijst is gemaakt tot een soort
van harde koek, die zoo verkocht wordt. Men gebruikt die vooral op
reis als proviand, gemakkelijk koud te gebruiken met palmsuiker en
geschaafde kokosnoot.

Ik hield een poosje stil in een hut, waar niemand mij scheen op te
merken; men keek even naar mij, de vrouwen dekten zich het hoofd,
en men ging met het werk voort, terwijl ik twee rijpe kokosnoten liet
halen, om het sap te drinken, den geliefden drank van den reiziger,
omdat hij zoo verkoelend en gezond is. Met een paar hamerslagen
maakt men een gat in den bast en men kan maar gaan drinken. Welk
een wondervrucht!

We vervolgden onzen weg. De weg over de heuvels of door de vlakte
volgde steeds de zee, waar het strand zandig was, bedekt met
schitterend wit fijn zand, waarboven de kokospalmen uitstaken. Naarmate
men Cannanore nadert, verandert langzamerhand het landschap,
voorbijgangers vervangen de grazende buffels; er verschijnen meer
winkels en ze zijn goed voorzien, de tuinen liggen weer aan den weg,
de huisjes verschuilen zich in het groen en plotseling komen we,
na een kleine helling te hebben bestegen, uit op een groot plein,
een groene vlakte. We waren te Cannanore.

Die vlakte was een manoeuvreveld, en inderdaad zagen we aan den
anderen kant van een rij hutten een andere rij lange "barracks",
de kazerne van de Cipayers, rozenkrans van alle gelijke kamers,
waar aan de deuren de zwarte soldaten op dat oogenblik bezig waren,
hun wapens schoon te maken. Wij begaven ons aan de overzij naar het
dak-bungalow, de plaats van onderdak voor vreemdelingen. Daar kan
de reiziger een schuilplaats vinden tegen een geringe vergoeding,
aan den bewaker te betalen, die tevens de concessionaris is. Deze
heer verscheen terstond en stelde zich te mijner beschikking, bood
mij een kok aan, een vrouw, die water kon aandragen, en was zeer
vriendelijk. Hij was een Hindoe in europeesch buis en witten tulband
op het hoofd, die volmaakt Engelsch sprak.

Het vreemdelingenhotel te Cannanore is gebouwd naar hetzelfde
model als alle andere europeesche bouwwerken in dit land, met een
groot vierkant pyramidevormig dak, veranda's, ruime kamers, die
zeer eenvoudig  gemeubeld zijn, stores, rieten leunstoelen naast
een bananenaanplanting, waar een hutje de keuken voorstelt. Ervoor
breiden zich grasvelden uit en bloemperken, en achter het huis vindt
men sesam-aanplantingen.

Cannanore is niet anders dan een groot dorp van een twaalf duizend
inwoners, die groepsgewijze in kleine huisjes wonen.

Als men de bungalow verlaat, om zich naar het fort te begeven,
komt men, na door eenige tuinen te zijn gegaan en door mooie lanen
te hebben gewandeld, aan een hoop leemen hutten, waar armoede troef
is. Dan volgen lange, schaduwrijke lanen, waar men nu en dan op den
achtergrond van engelsch aangelegde tuinen de huizen der officieren,
met op de pilaren aan den ingang de namen van de huurders en de
aanwijzing hunner compagnie. Overal bloemen en vreemde planten, manden
vol klimplanten en bonte heggen, waar heerlijke geuren uit opstijgen.

Door breede prachtlanen met reusachtige broodboomen, waar lange
luchtwortels van neerhangen, komt men in een uur aan de oude barakken
van het fort op een wijde esplanade bij het strand, van waar men
de forten kan zien en een vuurtoren met de britsche vlag. Op het
oogenblik, toen ik voorbijging, waren enkele engelsche soldaten,
die half gekleed waren en languit op den grond lagen, bezig, met een
spiegeltje de zonnestralen in de oogen der voorbijgangers te werpen,
een werk, dat hen zeer scheen te boeien. Het strand was een zandige
vlakte, begrensd door kokospalmen en visschershutten, waar op dat
oogenblik de visschersschuiten lagen te rusten onder een looden zon.

Het deel van het dorp, waar ik mij bevond bij het terugkeeren van
de forten, waarvan het gescheiden is door een ruime weide, was
nog al druk. Ik zag veel kleurlingen, die lastig waren door hun
nieuwsgierigheid.

Er was een Hindoetempel, die er nog al armoedig uitzag, waarbij een
plek behoorde, die voor de wasschingen diende, een klein bassin met een
opening als van een put, beneden aan een reeks van trappen, die zich
bevonden achter een breeden ingang in een spits toeloopenden muur,
waarin openingen waren gelaten in driehoekvorm voor de illuminatie
op feestdagen. Met een ander tempeltje in de buurt, dat merkwaardig
was om zijn eenvoud, is dit zoowat het eenige bouwwerk van eenige
beteekenis in Cannanore.

Er zijn daar een heele verzameling van radjahs of ten minste de
afstammelingen van veel radjahs, die hebben geregeerd, mohammedaansche
radjahs, hindoesche radjahs; dan is er Bibi, een koningin in partibus,
aan wie de Engelschen goedig hebben toegestaan, den titel van koningin
te blijven dragen, waardoor niemand eenige schade lijdt. Die schaduwen
van de oude indische potentaten leven tegenwoordig met de herinnering
aan hun vroegere grootheid. Hun antieke paleizen zijn eenvoudige
bungalows geworden; hun hofhouding bepaalt zich tot enkele bedienden,
die ze niet betalen; de rijke ameublementen zijn veranderd in goedkoope
engelsche waren; de sieraden en vroegere juweelen komen thans uit den
bazar; hun invloed bepaalt zich tot eenige goedmoedige uitspraken
tusschen twistende eigenaars, en hun luisterrijke uittochten zijn
geworden tot wandelingen te voet tusschen twee rijen winkels in
vuile, modderige straten. Ze wonen buiten de stad in eenvoudige
woningen en leven van het jaargeld, dat de engelsche regeering hun
toestaat. Vroeger was het garnizoen van Cannanore zeer belangrijk, en
de drukte en beteekenis van de stad ondervond daar den terugslag van;
maar thans gaan de zaken veel minder goed en het geld is schaarscher
geworden, nu de barakken ledig zijn en zooveel huizen onbewoond
blijven. De stad heeft veel van een doode stad.

Ik bleef eenige dagen in het dakbungalow, waar tegen mijn twee francs
per dag, den officiëelen prijs, ik het recht kreeg, op de leunstoelen
uit te rusten, al waren het maar rieten stoelen zonder armleuningen,
en waar ik het genoegen mocht hebben, 's nachts legers van ratten
over mijn bed te zien wandelen. Het was zonder leedwezen, dat ik
Cannanore vaarwel zei....

De weg van Cannanore naar Angerakandi, waarheen wij trokken, om niet
denzelfden weg terug te gaan, is niet bijzonder prettig. Er is weinig
drukte, en de weg is steenachtig over de geheele lengte en daarbij
slecht onderhouden. Lantana's staan aan beide zijden; aan den horizon
ziet men lage heuvels zonder plantengroei; hier en daar ontmoet men
buffels en een paar koelies. Geen schaduw en een looden zon over de
geheele twintig kilometer, die de beide dorpen scheiden, geen wonder,
dat ik de plaats bij aankomst prachtig vond. Ik zag er jungle, hooge
aanplantingen, rijstvelden en een rivier, die kalm tusschen groene
oevers vloeide. Aan den eenen kant van de brug was het dorp der Tiven,
aan den anderen dat der Mopla's. Welk een vroolijkheid en zachte rust
kwamen hier over lichaam en geest in de koele schaduw der lanen met
hooge boomen en op de met bloemen omzoomde voetpaden van de tuinen!

Ik bracht er twee dagen door en scheepte mij op een morgen in
de vroegte in op een bootje, dat den avond te voren voor mij was
ontboden van een naburig station. De zon was nauwelijks opgegaan,
toen ik al lag uitgestrekt op het bed van droge palmbladeren, dat men
voor mij onder in de boot had gereed gemaakt, toen mijn twee roeiers,
één aan den vóór- en één aan den achterkant met den langen bamboestok
in de hand de prauw over het water deden schieten.

Twee uren lang gleden we onder de koele schaduw langs de rustige
oevers, waar kokos- en pandanuspalmen en struikgewas uit het
water schenen te komen. Buiten een licht geklater van het water
en het schuiven van de bamboestokken langs de randen der boot was
alles volkomen stil. Er stegen uit den warmen plantenovervloed en
de vochtige lucht allerlei zoete geuren op, die verdoovend op den
geest werkten. Van tijd tot tijd waarschuwde mijn Malayalam, die aan
den voorsteven werkte en de opdracht had, den horizon in het oog te
houden, mij, dat er otters te zien waren. Men bespeurt dan hun zwarte
koppen op de glanzige oppervlakte van het kalme water. Dan stuwt de
roeier de boot langzaam naar de dieren toe, die vluchten en snel in
hun schuwheid onderduiken, terwijl het water hier en daar hoog opspuit.

De zon stijgt hooger en stooft de atmosfeer. Behalve bij den heuvel
Mavillaï, dien we vóór ons zien, wordt de achtergrond verborgen
door een hoog gordijn van groen, dat van de oevers opstijgt. Enkele
kokospalmen hebben een merkwaardigen vorm aangenomen en rekken zich
over de oppervlakte van het water, alsof ze daaruit koelte wilden
opzuigen. Op den oever, die hier en daar zwart ziet van de schelpen van
zoetwaterdieren, ontwaren wij soms een bruine gedaante, die één schijnt
met de omgeving en die zich bij onze nadering terugtrekt met een enkele
snelle beweging, waardoor we den persoon niet kunnen onderscheiden,
zoo het een mensch is. Maar weldra blijken het krokodillen te wezen,
en ik verlies verscheiden kogels aan hun ondoordringbare huid.

Bij een hut, bekend aan mijn mannen, hielden we stil, en het deed
mij genoegen, eens aan den wal te gaan, om mijn stijf geworden
beenen wat te vertreden. Er was daar een winkeltje, waar ik alleen
versche kokosnoten kon krijgen, om het nat te drinken. Ik doe als
mijn roeiers en ontbijt met bananen en koekjes van arengsuiker, die
ik had meegenomen. Daarna gingen we weer op reis. Het was twaalf uur
gepasseerd, en de zon in het zenith zond vuurstralen op ons af. Bij
die gedwongen onbewegelijkheid beneden in de boot, werd ik door de
warmte onweerstaanbaar slaperig en ik zag tusschen mijn half gesloten
oogleden niets anders dan de bruine, naakte beenen van de mannen, die
spookachtig bewogen. Ze duwen, duwen onophoudelijk met den bamboestok,
een betelpruim achter de kiezen, stil en zwijgend als de goden in
hun tempels.

We voeren de rivier, de Koendji, binnen, en tegen vijf uur in den avond
kwamen we eindelijk aan Tellicherry of liever in de nabijheid bij
het dorp Dharmadhon, waar we stilhielden. Ik betaalde mijn roeiers,
moest daarna een goed uur wachten om koelies te krijgen, en kwam te
Mahé om tien uur in den avond in een inktzwarte nachtelijke duisternis.

Als men buiten Mahé komt en de streek van de tuinen voorbij is, wordt
de weg eentonig; het zijn niet anders dan duizenden kokospalmen,
die men ziet op een groote, zandige oppervlakte met hier en daar
een hutje. Maar het aanzien verandert; te Chambala zijn we weer in
tuinen, in aanplantingen van arecapalmen met donkergroen gebladerte,
van peperstruiken, die bij de stammen van hooge boomen opklimmen
en deze van boven tot onderen zoo smaakvol bekleeden, dat men aan
de versiering voor een feest denkt. Aan den rand van den weg, onder
geheel open afdaken, zijn Malabaren bezig rijst te stampen en houden
met hun werk op, om ons een onderworpen blik toe te werpen. In de
schaduw, die het dak op hen doet dalen, ziet men hen als schimmen,
wier voorkomen in overeenstemming is met de omgeving en die verdwijnen
tegen den achtergrond, terwijl ze den stamper doen neerkomen, die
geregeld klinkt onder de stilte van het werk. De jonge vrouwen met
ontbloot bovenlijf keeren zich even om met een bevallige beweging van
verraste kuischheid, maar zonder van den ketel te wijken, waarbij ze
geknield bezig zijn.

Ginds rijzen reusachtige ficusboomen op met verwrongen stammen in de
omhelzing van duizend wortels, die eromheen slingeren en ook de takken
omklemmen, terug vallend van de takken als een bundel lange en fijne
haren. Onze paarden raakten de wortels aan bij het onderdoor rijden
in de dichte schaduw. Bij tusschenpoozen lagen smalle rijstvelden
tusschen hooge hagen van een weelderigen plantengroei en vormden dan
een scherpe tegenstelling met de droogte van het ernaast gelegen land,
een vlakken, onbebouwden grond, waar onvruchtbaarheid heerschte te
midden van goed onderhouden gronden.

De aarde is hier okergeel. Onderweg kwamen we Tiven tegen, met
den grooten parasolhoed hoog op het hoofd, terwijl ze aan beide
uiteinden van een langen bamboe groenten of vruchten uit de streek
droegen. Verderop zagen we buffelkarren voorbijgaan, langzaam zich
voortbewegend met den regelmatigen tred der dieren, die afgepast is
naar de warmte, die alles moeilijker maakt. Hun oogen kijken naar
den grond, maar krijgen in den naar beneden gebogen kop dadelijk iets
wantrouwigs, als ze de vreemden zien. Ze trekken ladingen van trossen
bananen met gouden schil, die daar op elkander gestapeld liggen voor
de stad Mahé of Tellicherry; ook liepen vrouwen met manden kokosnoten
op het hoofd; ze keken natuurlijk om, want het zijn immers vrouwen, en
men bespeurt dat het haar hindert, half ongekleed door den vreemdeling
te worden gezien. In de slooten grazen de buffels vreedzaam achter
hagen van lantana's.

Maar wat is dat? Een man, een inboorling met een grooten tulband op
het hoofd, schijnt midden op den weg op ons te wachten en loopt dan
hard onze bendi, het wagentje, met twee kleine paardjes bespannen,
achterna en roept onder het harde loopen ons iets toe, waarbij hij
wat schijnt aan te bieden. Een woord van den koetsier ten antwoord,
en hij zet zijn loop voort, stil en zwijgend; het is eenvoudig een
schipper, die zijn boot aanbiedt en zoo een klant hoopt te snappen.

De rijstvelden volgen elkander op, in blokken als van een dambord
verdeeld, van elkander gescheiden door kleine dijkjes van aarde,
die zoo smal mogelijk zijn gehouden. De oogst is afgeloopen, en
groepen vrouwen snijden de stoppels. In andere velden zijn ze bezig,
de aardkluiten, die al hard en droog zijn geworden in de zon, stuk
te stooten met een houten werktuig met langen steel, dat ze met
handigheid gebruiken.

We gingen voorbij een oliemolen. Het was een groote, holle boomstam,
waarin een andere stam ronddraait aan een lang stuk hout. Het zijn
meestal vrouwen en jonge meisjes, die het toestel in beweging brengen,
een bezigheid, waarmee ze haar loopbaan van lastdieren aanvangen. De
man brengt de copra aan, de gebruinde en gestampte kokosnoot, zamelt
de olie in en maakt met een vlam de pers van den molen warm, maar
hij vermoeit zich niet. Buiten zijn twee mannen bezig, de in tweeën
gesneden noten op rijen te leggen en het nog versche vruchtvleesch
schittert in de felle zon met een witheid van parelmoer tusschen de
zwarte kringen van de basten. Als het genoeg gedroogd zal zijn en
bruin zal zijn geworden, is het de copra.

Dan vegen op den weg de vrouwen de droge bladeren van de broodboomen
op; dat is een brandstof, evenals de ledige notenbasten, want droog
hout is er weinig in het land te krijgen. Talrijk zijn de rijen jonge
meisjes op haar Zondagsch gekleed, die zich naar het feest der pagoden
begeven, in den omtrek gevierd. Gedrapeerd in een fijne stof, die zeer
wit is, en die soms de fraaie vormen laat zien bij een slecht berekende
beweging, gaan ze voorbij, zonder nieuwsgierig te kijken, met lichten
bevalligen tred. Enkelen lijken zwarte godinnen achter een witte wolk.

We kwamen te Badagara, een klein malabarsch stadje, waar als hier
overal, datgene wat de natuur aanbrengt, prachtig en rijk is, terwijl
al, wat uit de handen van den mensch komt, nederig en armoedig is
van aanzien. Aan den eenen kant weelderige tuinen, door de toppen van
de schoonste palmen overhuifd, en waar de heerlijke bekoring van het
tropenlandschap van uitgaat, en aan den anderen hutten van bladeren
of leemen verblijven van het grofste maaksel. Hier pracht en weelde;
daar de grootste ellende.

Er loopt een kanaal door de stad, een slijkerig water, aan welks
oever men de booten heeft getrokken in rijen op het zwarte, zandige
strand. Die prauwen, die lang en spits zijn, zijn over vier vijfden van
hun lengte bedekt met een dak van palmbladeren in koepelvorm, zoodat
alleen de punten te zien zijn. Een luidruchtige menigte, een heele
schare van menschen, kwam op de reizigers af en bood hun van allerlei
aan onder heftige bewegingen, die veel op dreigementen geleken. Als
een zeldzame prooi kwam ik met mijn wapenen en bagage aan, door allen
begeerd, om te worden verscheurd. Waar is de geduldige looper, die onze
bendi onderweg heeft opgepikt en die de gunst heeft verdiend door het
onafgebroken gedraaf en door den weerstand, dien hij van zijn longen
heeft gevergd? Wie kan iets of iemand onderscheiden in dien warboel
van zwarte lichamen, van witte kleederen, van lichte hoofddeksels,
van roode tulbanden, van blauwe lendendoeken en geschoren hoofden,
waarop de toefjes haren zijn als bewogen bladeren in een stormwind,
en waarvan de gezichten alle den stempel dragen van de begeerte naar
een klein winstje, terwijl ze toch al alle op elkander gelijken?

Eindelijk komt er wat orde, want er is een keuze gedaan, en een
politieman is komen opdagen en bevrijdt mij van de opdringerige
menigte. Nog wat heen en weer geloop, en al die menschen zijn tot hun
gewone bezigheden teruggekeerd. Nu kan men zien en rondkijken. Over
het kanaal ligt een steenen brug, zoo hoog en steil, dat men er op
handen en voeten op moet klauteren, om aan den overkant te komen. De
brug is als een boog over het donkere water; daarnaast zijn vele lage
winkeltjes, sommige zijn met pannen gedekt en hebben een veranda,
andere hebben een strooien dak, van rijststroo namelijk. Ze liggen
vol met de voortbrengselen van het land, vruchten en groenten, die
er uitlokkend uitzien, met droge visschen, welker onaangename geur
zich verbindt met de stoffige uitwasemingen van de plek, met onbekende
zaken, plaatselijk gereedschap, zakken, manden en lappen. Daarvoor een
drukte als in een bijenkorf, een onophoudelijk geloop, waarin het rood
der tulbanden domineert. Men ruikt een flauwen roet- en muskusgeur,
als de wind geen reukjes van gedroogde of bedorven visschen u toezendt.

En van den diepblauwen hemel, uit de diepten van een apotheose van
schitterende klaarheid, valt als een stroom van vuurstralen neer, die
bestemd schijnen alles te braden, wat leven heeft op dit hoekje gronds.

Ik ben er later langs gegaan in den nacht; het was laat; de gesloten
winkels verlichtten den weg niet langer; alles was in een diepe
duisternis gehuld, waarin alleen de daaraan gewende oogen van de
inboorlingen zich konden terechtvinden, en op den tast van handen
en voeten kon ik eerst na een half uur den afstand afleggen, die ons
scheidde van de aanlegplaats aan het kanaal.

Ik ben er ook gepasseerd, toen ik van Calicut kwam met het rijtuig
van de post, en ik zie nog de beide rivieren, die men op dezen weg
moet oversteken, de Kora-poya en de Kota-poya, die laatste op 13
kilometer afstands van Mahé. Ik zie weer de overzetpont, die ons te
Moerat opnam, den reiziger en zijn voertuig met de paardjes, terwijl
de pont met een stok werd voortgeduwd onder het gezang van de roeiers,
dichtbij een brugje in aanbouw en bij een andere grootere brug van
de toen aangelegde lijn tusschen Calicut en Cannanore, die niet ver
van Mahé langs gaat, waar men een station moest maken.

Laat ons naar Badagara terugkeeren. Nu zijn we onder dak, onder
een palmendak, het smalle en lange dakje der prauw. Aan voor- en
achterkant is het vol koffers en kisten, mijn slecht vastgebonden
colli's, die de al te geringe ruimte innemen, die er overblijft buiten
de plaats, bestemd voor een neergehurkt mensch. Het was er donker,
want de opening aan den achterkant is op het laatst nog afgesloten,
zoodat men er stikt.

Rechts en links wordt er geroep gehoord en een geluid van beweging
en drukte, waaraan het oor niet is gewend. Uit het kanaal stijgen
moerasdampen. Wat gebeurt er? Wij vertrekken niet. Ik zie een langen
bamboestok heen en weer bewegen vóór de cylindrische opening van
mijn gevangenis. Ik voel een schommeling van den eenen kant naar den
anderen, die met onze lading niet zonder gevaar is en mij ongerust
maakt. Een bad in die zwarte brij, die zoo akelig ruikt, heeft iets
afschrikwekkends. Maar dan is alles stil, en men hoort niets dan de
geluiden van buiten. Mijn reisgezel achter mij, een Portugees uit Mahé,
die met mij mee is gegaan, heeft zijn schoenen uitgetrokken evenals
zijn jas; hij legt het geweer op een goed plekje bij de hand, neemt
een snuifje, gaat op zijn Turksch zitten en blijft stil afwachten,
geduldig en onderworpen, als was hij een aanhanger van Mohammed. Hij
heeft gelijk; dat is het eenige wat wij kunnen doen, en ik volg zijn
voorbeeld, het snuifje alleen door de sigaret vervangend.

Maar daar komt verandering. Aan den ingang van de donkere ruimte, die
nu wel wat lijkt op de donkere kamer voor photografie, vertoonen zich
staande droge, zwarte beenen van een der roeiers, die iets beweegt,
dat wij niet kunnen zien. Er worden schokken gevoeld, een geluid van
iets, dat schuift tegen de prauwen, waaruit wij ons losmaken, en nu kan
ik zien, dat de mannen zich hebben gebukt, en dat de eene een pagaai
en de ander een langen bamboestok, den tsjalon, in de hand heeft. Met
den stok worden wij geboomd over den slijkerigen bodem van het kanaal.

Eindelijk zijn we dan onderweg, en het wordt stil buiten; vóór ons zien
we slechts de toppen der kokospalmen, die onmerkbaar bewegen. Evenals
overal aan de rivieren zijn er, die zich over het water buigen en wier
pluimen van bladeren dicht boven de oppervlakte van het water wuiven.

Tusschen den rand der prauw en den koepel van het gebladerte is er
een ruimte, die precies ter hoogte van onze oogen komt. Het is een
toeval, maar het had niet mooier kunnen treffen. Men ziet er de tuinen
en onbebouwde gronden voorbijschuiven, de hutten aan den oever in hun
aanplantingen, de kalkovens, waar de vele schelpen worden gebrand, die
de rivieroevers bedekken. Groote booten passeeren, platte schuiten,
vol van die schelpen, verdeeld over kleine kegelvormige mandjes en
volkomen uitgebleekt door de zon, hoewel de schelpen oorspronkelijk
zwart zijn. Op sommige plaatsen zou men meenen, dat het land druk
bevolkt is; men ziet er tusschen de boomen boeren aan den veldarbeid;
badende vrouwen in een kleine baai, die afgezet is om het gevaar van
krokodillen, en waschvrouwen, die beurtelings met de beide armen het
waschgoed slaan op een platten steen. De randen van den oever zijn
rood en scherp afgesneden, soms met een dicht struikgewas begroeid
en dan weer laag en onbegroeid.

Aan beide uiteinden van de prauw staan de mannen, en al naar de diepte
van het kanaal pagaaien ze of duwen met den langen bamboestok. Men komt
maar langzaam vooruit bij zulk een primitieve manier van voortbeweging;
maar wat is het heerlijk, zoo te glijden over het stille water in het
grootsche kader van die van mildheid overvloeiende natuur! Onder onze
lichte bladbedekking komt een zachte koelte binnen, die niet warm
en niet koel is, maar alleraangenaamst ondanks de zonnehitte. Een
enkele maal wordt de stilte afgebroken door het geroep van vogels,
weerkaatst door de echo, of de pagaai slaat het water wat forscher,
of de bamboe schuift langs den bootrand. Maar de oogen worden vermoeid
door de weerkaatsing van al het licht, en langzaam sluiten ze zich,
terwijl de poorten van het droomland opengaan....

We gingen aan land bij een zeer drukke landingsplaats. Er bewoog zich
een dichte menigte van Mopla's en Tiven, die schreeuwden en vloekten
en gesticuleerden in het opwarrelende zure en vochtige stof. Ik kon
nauwelijks een hoop zakken aan den oever onderscheiden en een lange
rij met buffels bespannen karren, die er op lading stonden te wachten,
terwijl mijn bagage werd uitgeladen. Het lawaai was oorverdoovend, en
ik zocht een schuilplaats achter en tusschen twee hoopen zakken. In de
verte ontwaarde ik achter de karren een straat met lichten van winkels
en een drukte als van een mierenhoop, die er zich bewoog. Naast mij
liet de Portugees zijn bagage op een wagentje laden. Inlanders waren
bezig met het pakken van koffers in een prauw voor reizigers, die de
reis, welke wij gemaakt hadden, in omgekeerde richting ondernamen,
want veelal reist men des nachts, om de hitte te ontgaan.

Eindelijk was alles gereed; de mannen waren betaald; ik klom in het
kleine wagentje bij mijn bagage. Wij reden naar Calicut, dat nog zes
mijlen verwijderd was. De maan was opgegaan, en haar bleeke stralen
verlichtten onduidelijk silhouetten van tuinen en woningen; rechts
en links hadden we boomen. Bosch wisselde af met bewoonde streken;
duisternis volgde op licht van drukke winkels, waar de menschen
elkaar verdrongen ondanks het late uur. Dan werd de weg weer stil,
en we hoorden enkel het geknars van ossenkarren, die langzaam naderden.

Zestien uren nadat we Mahé hadden verlaten, hield mijn wagentje stil
voor het hotel Calicut. Den volgenden morgen voerde de trein mij naar
Pondichéry, en de laatste indruk, dien ik bewaarde van deze vreedzame
kust, is het prachtige scherm van groen geweest, dat er schijnt te
zijn neergezet, om haar te verbergen voor de nabuurschap.





End of Project Gutenberg's Aan de kust van Malabar, by Emile Deschamps



*** END OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK AAN DE KUST VAN MALABAR ***


    

Updated editions will replace the previous one—the old editions will
be renamed.

Creating the works from print editions not protected by U.S. copyright
law means that no one owns a United States copyright in these works,
so the Foundation (and you!) can copy and distribute it in the United
States without permission and without paying copyright
royalties. Special rules, set forth in the General Terms of Use part
of this license, apply to copying and distributing Project
Gutenberg™ electronic works to protect the PROJECT GUTENBERG™
concept and trademark. Project Gutenberg is a registered trademark,
and may not be used if you charge for an eBook, except by following
the terms of the trademark license, including paying royalties for use
of the Project Gutenberg trademark. If you do not charge anything for
copies of this eBook, complying with the trademark license is very
easy. You may use this eBook for nearly any purpose such as creation
of derivative works, reports, performances and research. Project
Gutenberg eBooks may be modified and printed and given away—you may
do practically ANYTHING in the United States with eBooks not protected
by U.S. copyright law. Redistribution is subject to the trademark
license, especially commercial redistribution.


START: FULL LICENSE

THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE

PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK

To protect the Project Gutenberg™ mission of promoting the free
distribution of electronic works, by using or distributing this work
(or any other work associated in any way with the phrase “Project
Gutenberg”), you agree to comply with all the terms of the Full
Project Gutenberg™ License available with this file or online at
www.gutenberg.org/license.

Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg™
electronic works

1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg™
electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
and accept all the terms of this license and intellectual property
(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all
the terms of this agreement, you must cease using and return or
destroy all copies of Project Gutenberg™ electronic works in your
possession. If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a
Project Gutenberg™ electronic work and you do not agree to be bound
by the terms of this agreement, you may obtain a refund from the person
or entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.

1.B. “Project Gutenberg” is a registered trademark. It may only be
used on or associated in any way with an electronic work by people who
agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few
things that you can do with most Project Gutenberg™ electronic works
even without complying with the full terms of this agreement. See
paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project
Gutenberg™ electronic works if you follow the terms of this
agreement and help preserve free future access to Project Gutenberg™
electronic works. See paragraph 1.E below.

1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation (“the
Foundation” or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection
of Project Gutenberg™ electronic works. Nearly all the individual
works in the collection are in the public domain in the United
States. If an individual work is unprotected by copyright law in the
United States and you are located in the United States, we do not
claim a right to prevent you from copying, distributing, performing,
displaying or creating derivative works based on the work as long as
all references to Project Gutenberg are removed. Of course, we hope
that you will support the Project Gutenberg™ mission of promoting
free access to electronic works by freely sharing Project Gutenberg™
works in compliance with the terms of this agreement for keeping the
Project Gutenberg™ name associated with the work. You can easily
comply with the terms of this agreement by keeping this work in the
same format with its attached full Project Gutenberg™ License when
you share it without charge with others.

1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern
what you can do with this work. Copyright laws in most countries are
in a constant state of change. If you are outside the United States,
check the laws of your country in addition to the terms of this
agreement before downloading, copying, displaying, performing,
distributing or creating derivative works based on this work or any
other Project Gutenberg™ work. The Foundation makes no
representations concerning the copyright status of any work in any
country other than the United States.

1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg:

1.E.1. The following sentence, with active links to, or other
immediate access to, the full Project Gutenberg™ License must appear
prominently whenever any copy of a Project Gutenberg™ work (any work
on which the phrase “Project Gutenberg” appears, or with which the
phrase “Project Gutenberg” is associated) is accessed, displayed,
performed, viewed, copied or distributed:

    This eBook is for the use of anyone anywhere in the United States and most
    other parts of the world at no cost and with almost no restrictions
    whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms
    of the Project Gutenberg License included with this eBook or online
    at www.gutenberg.org. If you
    are not located in the United States, you will have to check the laws
    of the country where you are located before using this eBook.
  
1.E.2. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is
derived from texts not protected by U.S. copyright law (does not
contain a notice indicating that it is posted with permission of the
copyright holder), the work can be copied and distributed to anyone in
the United States without paying any fees or charges. If you are
redistributing or providing access to a work with the phrase “Project
Gutenberg” associated with or appearing on the work, you must comply
either with the requirements of paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 or
obtain permission for the use of the work and the Project Gutenberg™
trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.3. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is posted
with the permission of the copyright holder, your use and distribution
must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any
additional terms imposed by the copyright holder. Additional terms
will be linked to the Project Gutenberg™ License for all works
posted with the permission of the copyright holder found at the
beginning of this work.

1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg™
License terms from this work, or any files containing a part of this
work or any other work associated with Project Gutenberg™.

1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
electronic work, or any part of this electronic work, without
prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
active links or immediate access to the full terms of the Project
Gutenberg™ License.

1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary,
compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including
any word processing or hypertext form. However, if you provide access
to or distribute copies of a Project Gutenberg™ work in a format
other than “Plain Vanilla ASCII” or other format used in the official
version posted on the official Project Gutenberg™ website
(www.gutenberg.org), you must, at no additional cost, fee or expense
to the user, provide a copy, a means of exporting a copy, or a means
of obtaining a copy upon request, of the work in its original “Plain
Vanilla ASCII” or other form. Any alternate format must include the
full Project Gutenberg™ License as specified in paragraph 1.E.1.

1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
performing, copying or distributing any Project Gutenberg™ works
unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing
access to or distributing Project Gutenberg™ electronic works
provided that:

    • You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
        the use of Project Gutenberg™ works calculated using the method
        you already use to calculate your applicable taxes. The fee is owed
        to the owner of the Project Gutenberg™ trademark, but he has
        agreed to donate royalties under this paragraph to the Project
        Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments must be paid
        within 60 days following each date on which you prepare (or are
        legally required to prepare) your periodic tax returns. Royalty
        payments should be clearly marked as such and sent to the Project
        Gutenberg Literary Archive Foundation at the address specified in
        Section 4, “Information about donations to the Project Gutenberg
        Literary Archive Foundation.”
    
    • You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
        you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
        does not agree to the terms of the full Project Gutenberg™
        License. You must require such a user to return or destroy all
        copies of the works possessed in a physical medium and discontinue
        all use of and all access to other copies of Project Gutenberg™
        works.
    
    • You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of
        any money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
        electronic work is discovered and reported to you within 90 days of
        receipt of the work.
    
    • You comply with all other terms of this agreement for free
        distribution of Project Gutenberg™ works.
    

1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project
Gutenberg™ electronic work or group of works on different terms than
are set forth in this agreement, you must obtain permission in writing
from the Project Gutenberg Literary Archive Foundation, the manager of
the Project Gutenberg™ trademark. Contact the Foundation as set
forth in Section 3 below.

1.F.

1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
works not protected by U.S. copyright law in creating the Project
Gutenberg™ collection. Despite these efforts, Project Gutenberg™
electronic works, and the medium on which they may be stored, may
contain “Defects,” such as, but not limited to, incomplete, inaccurate
or corrupt data, transcription errors, a copyright or other
intellectual property infringement, a defective or damaged disk or
other medium, a computer virus, or computer codes that damage or
cannot be read by your equipment.

1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the “Right
of Replacement or Refund” described in paragraph 1.F.3, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
Gutenberg™ trademark, and any other party distributing a Project
Gutenberg™ electronic work under this agreement, disclaim all
liability to you for damages, costs and expenses, including legal
fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
PROVIDED IN PARAGRAPH 1.F.3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
DAMAGE.

1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
written explanation to the person you received the work from. If you
received the work on a physical medium, you must return the medium
with your written explanation. The person or entity that provided you
with the defective work may elect to provide a replacement copy in
lieu of a refund. If you received the work electronically, the person
or entity providing it to you may choose to give you a second
opportunity to receive the work electronically in lieu of a refund. If
the second copy is also defective, you may demand a refund in writing
without further opportunities to fix the problem.

1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth
in paragraph 1.F.3, this work is provided to you ‘AS-IS’, WITH NO
OTHER WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT
LIMITED TO WARRANTIES OF MERCHANTABILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.

1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied
warranties or the exclusion or limitation of certain types of
damages. If any disclaimer or limitation set forth in this agreement
violates the law of the state applicable to this agreement, the
agreement shall be interpreted to make the maximum disclaimer or
limitation permitted by the applicable state law. The invalidity or
unenforceability of any provision of this agreement shall not void the
remaining provisions.

1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
providing copies of Project Gutenberg™ electronic works in
accordance with this agreement, and any volunteers associated with the
production, promotion and distribution of Project Gutenberg™
electronic works, harmless from all liability, costs and expenses,
including legal fees, that arise directly or indirectly from any of
the following which you do or cause to occur: (a) distribution of this
or any Project Gutenberg™ work, (b) alteration, modification, or
additions or deletions to any Project Gutenberg™ work, and (c) any
Defect you cause.

Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg™

Project Gutenberg™ is synonymous with the free distribution of
electronic works in formats readable by the widest variety of
computers including obsolete, old, middle-aged and new computers. It
exists because of the efforts of hundreds of volunteers and donations
from people in all walks of life.

Volunteers and financial support to provide volunteers with the
assistance they need are critical to reaching Project Gutenberg™’s
goals and ensuring that the Project Gutenberg™ collection will
remain freely available for generations to come. In 2001, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
and permanent future for Project Gutenberg™ and future
generations. To learn more about the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation and how your efforts and donations can help, see
Sections 3 and 4 and the Foundation information page at www.gutenberg.org.

Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation

The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non-profit
501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
Revenue Service. The Foundation’s EIN or federal tax identification
number is 64-6221541. Contributions to the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation are tax deductible to the full extent permitted by
U.S. federal laws and your state’s laws.

The Foundation’s business office is located at 809 North 1500 West,
Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887. Email contact links and up
to date contact information can be found at the Foundation’s website
and official page at www.gutenberg.org/contact

Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation

Project Gutenberg™ depends upon and cannot survive without widespread
public support and donations to carry out its mission of
increasing the number of public domain and licensed works that can be
freely distributed in machine-readable form accessible by the widest
array of equipment including outdated equipment. Many small donations
($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
status with the IRS.

The Foundation is committed to complying with the laws regulating
charities and charitable donations in all 50 states of the United
States. Compliance requirements are not uniform and it takes a
considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
with these requirements. We do not solicit donations in locations
where we have not received written confirmation of compliance. To SEND
DONATIONS or determine the status of compliance for any particular state
visit www.gutenberg.org/donate.

While we cannot and do not solicit contributions from states where we
have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
against accepting unsolicited donations from donors in such states who
approach us with offers to donate.

International donations are gratefully accepted, but we cannot make
any statements concerning tax treatment of donations received from
outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff.

Please check the Project Gutenberg web pages for current donation
methods and addresses. Donations are accepted in a number of other
ways including checks, online payments and credit card donations. To
donate, please visit: www.gutenberg.org/donate.

Section 5. General Information About Project Gutenberg™ electronic works

Professor Michael S. Hart was the originator of the Project
Gutenberg™ concept of a library of electronic works that could be
freely shared with anyone. For forty years, he produced and
distributed Project Gutenberg™ eBooks with only a loose network of
volunteer support.

Project Gutenberg™ eBooks are often created from several printed
editions, all of which are confirmed as not protected by copyright in
the U.S. unless a copyright notice is included. Thus, we do not
necessarily keep eBooks in compliance with any particular paper
edition.

Most people start at our website which has the main PG search
facility: www.gutenberg.org.

This website includes information about Project Gutenberg™,
including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.